Barberton

Ik heb vannacht slecht geslapen; de wind wakkerde aan en twee grote hoge bomen schuurde tegen elkaar wat een griezelig lawaai maakte. Het leek wel of er op een gegeven moment een van de twee naar beneden zou komen terwijl ik in m’n kleine tentje iets verderop lag. Voor zessen ben ik al wakker – het is licht en ik zit blijkbaar nog in m’n Kruger ritme van vroeg naar bed en met de ochtendgloren opstaan.

Ik maak een kop koffie en wordt even later door de lokale blanke buurman uitgenodigd voor een nieuwe kop koffie en een broodje met vijgen. Hij doet een project over de goudkoortsfases in de regio en weet een hoop te vertellen over de politieke arena waar het land zich momenteel in bevind. Het is een stuk frisser als gisteren maar ik besluit toch wat was te doen ook omdat ik hier m’n waslijntje tussen twee bomen kan spannen en er voldoende wind staat.

De twee blanke dames op leeftijd adviseren mij bij de mobiele kar die op de parkeerplaats staat ‘ns een portie “flappy chips” te bestellen. Als ik het bord zie met 7RAND ben ik aan m’n stand verplicht een zakje lokale patat te proberen. Het blijkt dat de donkere jongen het op de ouderwetse manier doet; aardappelen schillen en dan pas frituren – vers dus. Voordat ik naar het centrum wandel (met het jonge blanke meisje wat op de campingterrein woont) neem ik eerst een kijkje bij de stoomlocomotief die voor de parkeerplaats staat van de camping; deze schijnt gebouwd te zijn in 1898.

Op het informatiebord ervoor lees ik dat de spoorlijn tussen Kaapmuiden en Barberton in 1896 in gebruik werd genomen en dat dit soort locomotieven werden gebruikt.

Op de weg naar het centrum vraag ik het meisje waarom ze in een chalet op het campingterrein woont. Duidelijk wordt dat leven in ZA een dagelijkse uitdaging is en je altijd op je hoede moet blijven voor een overval – ik herinner mij dat de man van gisterenavond vertelde dat hij niet minder dan 9x is overvallen waarvan een keer met 6 of 7 steekwonden in z’n schouder en rug.

Het is een wonder dat de man er nog is. Samen wandelen we naar het centrum wat prachtig is gelegen tegen de achterliggende heuvels. Barberton schijnt gesticht te zijn tijdens de goudkoortsdagen en groeide direct uit z’n voegen toen hier vlakbij goud werd gevonden. Het was hier dat de eerste landelijke aandelenbeurs werd gehouden. Toen goud bij Jo’burg werd gevonden verlieten de meeste mijnwerkers de stad alweer. Je zou zelfs nog een werkende goudmijn kunnen bezoeken maar daar heb ik weinig zin in met m’n vorm van claustrofobie.

Het meisje dropt mij bij het informatiecentrum als ik naar binnen loop en haar bedank voor de goede zorgen. Binnen aangekomen zit een donkere jongen die direct affances op mij probeert te maken. Ik weet direct dat hij homo is en dat laat hij blijken ook. De vrouwen liggen dubbel en vragen wat ik denk; ik zeg dat ik denk dat hij homo is maar dat niet alleen denk maar ook 100% zeker weet. Als de dames zijn uitgelachen wordt ik geholpen door de twee donkere dames. Een half uur later sta ik weer buiten en is de homo verdwenen. Hij was zeer teleurgesteld.

Eerst maar ’ns geld wisselen en ik wandel de FNV bank in. De dame kan mij zo niet zeggen of het systeem nu wel werkt (voor wisselen voor buitenlandse valuta) ik zal eerst daadwerkelijk geld moeten gaan wisselen voordat zij kunnen checken. Weer sta ik in de rij en weer moet ik al die informatie geven en bovendien m’n paspoort en honderden euro’s uit m’n zak halen. Na een kwartier blijkt dat het systeem wederom nog niet werkt en ik begin een beetje te zeuren want dit is dag 4 dat het systeem niet werkt en ik dus niet kan wisselen.

Na veel papierwerk en getelefoneer kan ik eindelijk m’n geld (voor een slechte koers) inleveren.

Vandaag de dag zou er een exhibitie binnen worden gehouden. Ik zie het bord staan van de turbine maar besluit deze over te slaan. Ik maak rechtsomkeert en wandel terug naar het “blockhuis” wat verderop op een hoekje staat. Ik dacht eerst dat het een elektriciteitshuisje was met die hoge punthekken eromheen maar het is dus een fort daterend uit 1901.

Het is een goed voorbeeld van de eerste “blokhuis” van de Engelsen in ZA. Gedurende de Boerenoorlogen bouwde de Engelsen dit als een verdedigingspositie t.o.v. de Boeren. Het werd bemand door de “Barberton stadsverdediging” wat bestond uit lokale vrijwilligers. 

Aan de overkant staat het Belhaven House Museum – wederom een prachtig oud houten huis gebouwd in 1904. Het is van een laat Victoriaanse stijl en hier woonde een rijke middenstandsklasse familie. Het heeft een mooie Engelse tuin en een mooi terrasbalkon. Ik volg de borden van de route en wandel langs een aantal mooie oude huizen in een zeer rustige straat met hoge bomen en prachtige grote tuinen; het lijkt wel of ik in een filmdecor loop want er is niemand op straat en geen auto te zien.

Het laatste huis wat ik zie is het Stopforth House wat in 1892 verbouwd is nadat het een paar jaar eerder is opgezet. Ik wandel het pad op en zie dat het helemaal in dezelfde stijl is achtergelaten of terug is gezet als toen het bewoond werd in het stadium 1892 en 1914. Er staat bij dat je geen foto’s mag maken en dat de entree 20R is. Ik maak vanaf de drempel een foto en sluip terug de straat op.

Bij het stadhuis en daartegenover zie ik nog een bord staan en ik scan de brochure door; je kunt nog naar het Lodge of St. John in the South wat eerst een kerk geweest zou zijn, de Anglican kerk, de Kaap Stock Exchange, The Globe (taverne), Phoenix (hotel) en o.a. het Lewis & Marks gebouw.

Ik wil eigenlijk terug om alleen nog even boodschappen te doen bij “Pick ’n Pay” en misschien nog naar de begraafplaats als het niet te ver is. Ik doe wat boodschappen en zie dan een specialiteiten winkel in ‘billtong” wat echt een Zuid Afrikaans ding is. Ik besluit even naar binnen te gaan en te kijken wat ze hebben.

Er staan twee blanke vrouwen binnen en die vinden het prachtig om mij het een en ander te laten proeven en te laten zien. Ik maak wel direct duidelijk dat ik niets ga kopen want daar heb ik het geld niet voor, maar wil wel proeven. Ik proef “droge worst”, kalahari (dit is gekruid) en nog twee stukjes; ik vind het niet super maar het is ook niet vies. Wel zou ik nog geïnteresseerde zijn in de prijzen van die goedjes.

De begraafplaats is een stukje verder dan de camping en ik kom in een straat met stuk voor stuk grote huizen met hoge hekken; sommige met schrikdraad, andere met prikkeldraad of punthekken. Er is niemand op straat en er staat geen auto geparkeerd. Alles op het erf. Helemaal aan het einde zie ik de muren van de begraafplaats. Ik ben de enige en zie een niet onderhouden plek met verschillende plukken graven.

Het schijnt dat deze begraafplaats graven heeft vanaf het begin van het ontstaan van Barberton. Later zou ik horen van onze lokale kampeerder dat begraafplaatsen helemaal niet onderhouden worden in ZA behalve die van de moslims. Ik wandel direct door naar het gedenkteken wat staat in het midden van de herinneringstuin op de begraafplaats. Het is voor de 216 overledenen (vooral kinderen) die het niet gehaald hebben toen zij opgesloten werden in de concentratiekampen tijdens de Boerenoorlog alhier. Ik loop naar de historische graven en zie hier een plukje Joodse graven en verderop Christelijke graven.

Dan is het tijd om te gaan al bedenk ik mij dat hier ook niet ver een legerkamp geweest moet zijn tijdens WWII. Terug op de camping doe ik nog wat aan m’n dagboek alvorens ik m’n tent opzoek.