ACHTERGROND INFORMATIE - Zuid Afrika

* Bijgewerkt t/m 2015 - wijzigingen voorbehouden

In het algemeen is Zuid-Afrika een vrij westers land, en heeft men veel gewoontes die hetzelfde zijn als in Europa. Wel zijn de verschillen tussen arm en rijk (nog steeds) groot. Veel middenklas famlies hebben redelijke grote huizen, spenderen hun tijd in winkelcentra en hebben een eigen auto. Daarnaast woont een heel groot gedeelte van de bevolking met grote families in kleine krottenhuizen in grote (zwarte) wijken met slecht drinkwater en geen toekomst. Criminaliteit is onderdeel van het dagelijkse leven. Door de opheffing van de apartheidssysteem is er veel veranderd maar ook weer niet. Verschuiving van verschil in kleur is overgegaan in verschil van klasse. Voor veel mensen is er weinig veranderd anders dat de nieuwe problemen een andere naam hebben; werkeloosheid en aids. De bevolkingsgroepen (blank, gemixt, Indiaas en zwart wonen en leven nog grotendeels op zichzelf). Een aantal stammen hebben andere traditionele gewoontes. Zo zijn er stammen, zoals de Zulu en Swazi stammen, die als ze worden aangesproken door ouderen, uit respect hun hoofd buigen. Het heeft dus niets met verlegenheid of ontwijkend gedrag te maken, maar betekent dat men respect voor je heeft. Onder sommige Zuid-Afrikaanse bevolkingsgroepen, zoals de Zulu en de Xhosa, is polygamie nog altijd normaal. Mannen mogen meerdere vrouwen hebben. President Jacob Zuma heeft er bijvoorbeeld ook meerdere. Animisme speelt nog altijd een belangrijke rol in het Zuid-Afrikaanse dagelijks leven. Alle moderne technologieën en ontwikkelingen in het land ten spijt, vereren nog zeer veel mensen er de natuur. Sangoma’s, oftewel natuurgenezers, spelen dan ook nog altijd een speciale rol in Zuid-Afrika. Niet alleen op het platteland, maar ook in de townships van de grote steden. Zij houden diensten of gaan voor in rituelen om hun cliënten van allerlei ziektes en ook kopzorgen af te helpen.

Vrouwen zijn zeer goed vertegenwoordigd in het Zuid Afrikaanse Parlement. Ook hebben zij vaak genoeg in het verleden hun gezamenlijke stem laten horen in bijvoorbeeld “strakke” demonstraties. In het dagelijkse leven zijn vrouwen veel vaker slachtoffer dan held in Zuid Afrika, Swaziland en Lesotho. Armoede, aids en seksueel geweld komen veelvuldig voor. Er zouden zo’n 55.000 verkrachtingen jaarlijks worden gerapporteerd maar sommige beweren dat dit aantal vele duizenden malen hoger ligt omdat vrouwen zich schamen. Volgens oud Swazi traditionele opvattingen is de vrouw gewoonweg minder “waard” dan de man en het is daarom ook niet zo vreemd dat een derde van de vrouwen aldaar seksueel geweld treft voor hun 18e levensjaar. In Lesotho liggen de cijfers daar niet ver vandaan. Op de westerse wijze de hand schudden is ingeburgerd, en uiteraard gebruikelijk onder de blanke Afrikaners. De traditionele, extra beleefde manier van handen schudden onder zwarte Afrikanen is de rechterelleboog ondersteunen met de linkerhand. Een andere variant –met name populair onder jongemannen- is eerst een gewone hand, daarna de hand even om elkaars duim, daarna weer een normale hand. Het beste is degene wie je de hand schudt, te volgen in zijn of haar gebruik. Iets anders aannemen (wisselgeld, eten dat op tafel staat), doe je met de rechterhand, eventueel met de linkerhand de rechterelleboog steunend. Met deze beleefde manier van aanpakken, zeg je al dank je wel. Lokale mensen zijn niet gewend dank je wel te zeggen, dus wees niet verbaasd als je een cadeautje geeft en je hoort geen dank je wel. Men drukt het eerder uit met lichaamstaal of een ander geste. Het kan dus goed zijn, dat jij een subtiele manier van dank je zeggen, mist door cultuurverschillen.

• Bijna 6 miljoen mensen in Zuid-Afrika zijn besmet met HIV;
• Bijna bij elke camping spot maar ook bij hostels zijn braai’s aanwezig – bbq’s!
• In Zuid Afrika wordt een hele aparte (grote) plug gebruikt voor elektriciteit – kosten in de winkel rond de 30R;
• In de “public” taxi (combi) zitten overwegend donkere mensen;
• Ze hebben een werkwoord in Zuid Afrika voor rondhangende mensen – hawking; te pas en te onpas staat dit bord bij gebouwen, parken en andere gelegenheden waar je dus niet mag “hangen”;
• Je zult merken dat je verschillende antwoorden krijgt van blanke en donkere mensen als je vraagt of iets veilig is – een donker iemand zal voor 90% zeggen dat het veilig is terwijl bij blanken dat aantal beduidend lager ligt;
• “Packing for Perth” is een beroemde slogan voor emigranten die vanuit Zuid-Afrika vertrekken (velen gaan naar Australië);
• Swaziland is Africa’s laatste monarchie;
• In de mini-taxi’s gaat elke keer een lijst door het busje waarop je je naam, adres, paspoortnummer en telefoonnummer moet opschrijven – reden onbekend;
• Je kunt in Zuid Afrika heel goedkoop binnenlandse vluchten maken (30 euro Kaapstad – Johannesburg);
• In ZA is in het washok op de camping heel vaak een kamertje met een badkuip aanwezig;
• Ik word als blanke man nog steeds heel veel “baasie” genoemd door donkere mensen;
• Vreemd genoeg worden de kleine mensen (kinderen) rondgereden in grote bussen terwijl de grote mensen (volwassenen) met al hun bagage (en dus ook toeristen met hun koffers en tassen) opgepropt zitten in minibusjes;
• Er rijden naast de minitaxi’s verschillende grote busmaatschappijen in Zuid Afrika;
• Veel (Zuid)Afrikaanse vrouwen haarproblemen hebben; ze dragen een pruik, gebruiken een hoofddeksel, vlechten hun haar in of hebben dreadlocks;
• Het Swazi en Zoeloe hebben grote overeenkomsten – je hoort bij beiden o.a. geklik met de tong;
• De taxibusjes (waar dus 20p in gaan) noemen ze hier “public” taxi; een taxi die wij kennen heet een “cab”;
• Robot is het stoplicht in het Afrikaans;
• Heel weinig auto’s en scooters in Zuid Afrika;
• Er worden weinig tot geen mensen opgepikt tijdens een combitaxirit;
• Je kunt gewoonweg met RAND (ZA geld) betalen in Swaziland – soms nemen ze alleen geen muntjes aan;
• De auto’s rijden links in Zuid-Afrika, Swaziland en Lesotho;
• Dagga betekent drugs (marihuana) alhier;
• Je kunt in ZA nog steeds goed liften – donkere (vrachtwagen)chauffeurs verdienen graag iets bij (naast het gezelschap) – 50R is meestal genoeg om je een stuk op weg te helpen; houd dit briefje vast als je lift zodat voorbij rijdende chauffeurs dit goed zien;
• Toeristen in ZA huren meestal een auto om het land te verkennen – je kunt al voor 10 euro per dag een auto huren;
• De trompetter die tijdens het WK 2010 werd gebruikt “vuvuzela” heet?
• De Zuid Afrikanen maken figuurtjes met hun handen en vingers om aan een taxi aan te geven waar ze heen willen;
• In Zuid Afrika gaan de mensen op de camping juist heel dicht op elkaar staan ipv uit elkaar – mensen maken een ossenwagen kamp zoals ze deden in de tijd van de Boeren;
• Het leven begint heel vroeg in Zuid Afrika – mensen staan vaak op rond 5 of 6 uur;
• Ik ben weinig blanke volwassenen uit ZA tegen gekomen die niet 1x is overvallen/aangevallen in eigen land;
• Bafana Bafana is de aanduiding voor de jongens van het Zuid-Afrikaanse voetbalelftal.

De belangrijkste exportproducten zijn goud, diamant, metalen en mineralen en machines.

Apartheid (Sun City), “rondavels” (ronde huisjes), Bosjesmannen, AIDS, boeren en Zoeloe-oorlogen, vuvuzela (toeter), erfaanvallen en natuurparken (Kruger).

Nelson Mandela (president, nobelprijswinnaar), Pistorius (atleet), Miriam Makeba (muzikante), Manfredd Mann (musicus), Frederik Willem de Klerk (president en nobelprijswinnaar), Paul Kruger (oud president Transvaal), Desmond Tutu (aartsbisschop), Steve Biko (activist) en Shaka Zulu (leider Zulu’s).

Het prijsniveau ligt in Zuid-Afrika lager dan dat in Nederland en België. Openbaar vervoer kan, in verhouding, redelijk prijzig zijn ook omdat volledige prijzen worden gevraagd naar eindbestemmingen i.p.v. kortere ritten. Vooral kamperen en het rijden in minitaxibusjes is een stuk goedkoper dan grote bussen of hostels. Dat geld ook voor eten bij lokale restaurants i.p.v. internationale restaurants en in hotels. Tenslotte is het bezoeken van natuurparken een stuk goedkoper dan in bijvoorbeeld Oost Afrika waarbij je met eigen auto en met je eigen tent kunt verblijven.

• Avondeten : van 50 tot 100 RAND (in restaurant)
• Bus : 50R per uur
• Taxibusje (publiek) : 35R per uur
• Hostel (single) : 130R (slaapzaal) - Kaapstad 200R
• Kamperen : van 70 tot 150R
• Flesje cola : 11R (restaurant)
• Koffie (met melk) : 12R

Een nare, vochtige deken valt in de Zuid-Afrikaanse zomer, van november tot februari, over het noordoosten. En hoewel een verfrissende duik in de Indische Oceaan natuurlijk veel goedmaakt, kun je een reis het beste plannen in de overgangsmaanden september-oktober en maart-april. Binnenlandse vakanties zorgen in april, juli en september voor volle stranden, dikke prijzen en meer mensen dan wild in de parken.

Andere films:

• The Bang Bang Club (2010; 7,0)
• Venus Noire (2010; 6,8)
• Shaka Zulu (1986; 7.5) mini-serie
• Disgrace (2008; 6,6)
• The World Unseen (2007; 6,8)
• Stellenbosch (2007; 7,8) TV serie
• Tsotsi (2005; 7,3)
• Zulu Dawn (1979; 6,5)
• Children of the Light (2014; 8,7) doc.
• Mandela; long walk to Freedom (2013; 7,1)
• Duma (2005; 7,3)
• Interpreter (2005; 6,4)
• The Biko Inquest (1984; 8,4)
• De Wilde Ganzen (1978; 6,8)
• Catch a Fire (2006; 6,8)
• Goodbye Bafana (2007; 7,1)
• Zulu (1964; 7,8)
• Skin (2008; 6,9)
• Invictus (2009; 7,4)

• www.southafrica.info/about/history/history.html
• www.travelnownow.co.za
• www.acacia.africa.com
• www.safrica.info
• www.aroundaboutcars.com
• www.gov.sz
• www.lesotho.gov.ls
• www.detourafrica.com
• www.bazbus.com
• www.southafricarailsways.co.za
• www.linx.co.za
• www.environment.gov.za
• www.mg.co.za
• www.wickedafrica.com
• www.parks-sa.co.za
• www.nomadtours.co.za