Chinees-Vietnamese oorlog (1979)

China had Noord-Vietnam enigszins gesteund in eerdere conflicten, waarbij de Sovjet-Unie slechts nominale steun had verleend. China en de Sovjet-Unie waren bondgenoten geweest in de Koude Oorlog, maar waren na Stalin's dood en het openlijke conflict tussen Rusland en China uit elkaar gedreven. De Chinees-Vietnamese vriendschap was ook sinds 1975 behoorlijk bekoeld.

China had in 1974 de Paracel-eilanden op Zuid-Vietnam veroverd en op de achtergrond was daarbij de latente angst aanwezig van de Vietnamezen voor het veel grotere en machtige China. Toen de Sovjet-Unie diplomatieke toenadering zocht, ging Vietnam hier op in tot ongenoegen van de Chinezen, die zich omsingeld voelden.

Op 3 november 1978 sloten Vietnam en de Sovjet-Unie een militair bijstandsverdrag, wat in China uitermate slecht viel. China zocht op zijn beurt toenadering tot de Verenigde Staten die de uitgestoken hand van China liever aanpakten dan die van het kleine Vietnam. De Vietnamezen hadden op hun beurt een en ander te stellen met de Rode Khmerstaat Democratisch Kampuchea. De Rode Khmer voerden grote anti-Vietnamese zuiveringen door en tegen 1977 waren er voortdurend grensconflicten.

Uiteindelijk besloten de Vietnamezen na verscheidene strafexpedities dat het genoeg was en dat de Rode Khmer moesten worden afgezet. In Januari 1979 veroverden de Vietnamezen nagenoeg heel Cambodja en brachten een nieuwe regering aan de macht.

De Chinezen rukten op tot bij Lang Son, waar ze halt hielden. Men hoopte dat de Vietnamezen eenheden uit bezet Cambodja zouden terugtrekken, maar de Vietnamezen doorzagen de truc en deden dit niet. China wenste niet verder op te rukken uit angst de oorlog te doen escaleren en de Sovjet-Unie te prikkelen.

Toen het duidelijk werd dat de Vietnamezen zich niet uit de tent lieten lokken, viel het Chinese leger alsnog Lang Son aan en bezette de stad op 6 maart na een bloedige strijd. Ook bij Cao Bằng, Hoang Lien Son, Lai Chau en Quang Ninh vonden gevechten plaats. Telkens zetten de Vietnamezen slechts lichte eenheden in die zich terugtrokken en de Chinezen middels guerrilla tactieken grote schade toebrachten.

Op 6 maart 1979 verklaarde China ten slotte dat de weg naar Hanoi open was en hun strafexpeditie dus een succes was. In realiteit hadden de Chinezen bij lange niet bereikt wat hun leiders verwacht hadden en waren niet ‘ns de beste Vietnamese troepen ingezet. Op de terugtocht werden door de Chinese troepen grootschalige vernielingen en plunderingen aangericht om Vietnam’s aanvalscapaciteit te schaden.

Beide zijden hadden naar verhouding enorme verliezen geleden maar claimden de overwinning. China beweerde de Vietnamese weerstand te hebben gebroken terwijl Vietnam beweerde dat zijn grenstroepen een veel grotere Chinese invasiemacht had weten te weerstaan.

Beide zijden liepen ook grote economische schade op door de oorlog. Met name Vietnam was hier de verliezer met de infrastructuur van de noordelijke provincies in puin. Politiek was het van belang dat China niet succesvol was geweest in de zin dat de Vietnamezen hun troepenmacht in Cambodja handhaafden. Aan de andere kant hadden de Chinezen wel aangetoond dat de Sovjets hun Vietnamese bondgenoot niet konden beschermen.

Het was duidelijk dat iedere Russische poging de invloedssfeer in Zuidoost-Azië uit te breiden niet slechts op Amerikaanse maar ook op Chinese weerstand zou stuiten. Op 3 april 1979 zegde China het vriendschapsverdrag met de Sovjet-Unie op en tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zouden de relaties vijandig blijven.

Van belang voor de Chinese binnenlandse politiek was dat “Deng” de mislukking van de strafexpeditie kon gebruiken om verschillende aanhangers van de orthodoxe Maoïstische leer te vervangen, en het leger te herorganiseren.