ALGEMENE INFORMATIE - Vietnam

* Bijgewerkt t/m 2015 - wijzigingen voorbehouden.

Door de langgerekte vorm van Vietnam zijn er grote klimaatverschillen. De verschillen per regio zijn groot; als in de bergen de regentijd is aangebroken, is het aan de kust zonnig en droog. En als het in de winter in het noordelijke berggebied vrij koud is, is het in het zuiden lekker warm. Vietnam ligt verder in de moessonzone van Zuidoost-Azië en de klimaatgrens ligt ter hoogte van Da Nang. 

Je kunt grofweg het klimaat in het land in drieën opdelen: 

1. Het noorden is subtropisch en boven de 2000 meter heerst zelfs een gematigd klimaat. De zomer begint hier al in april met subtropische temperaturen en een hoge luchtvochtigheid. Vooral in juli en augustus regent het erg veel, naar ook in de rest van het jaar vallen er regelmatig buien. In september is het in het noorden afgelopen met de zomer en gaan de temperaturen dalen, tot ongeveer 15°C in januari.
2. In het midden van het land begint het regenseizoen in september en eindigt eind november.
3. Het zuiden en met name de Mekong-delta is tropisch met gemiddelde temperaturen die vrij constant rond de 30°C liggen. In het zuiden heerst een tropisch klimaat en heerst de zuidwestmoesson en dan kan het van januari tot in april zeer heet worden met temperaturen die dagelijks ver boven de 30°C kunnen uitkomen en tot 40°C kunnen oplopen. In april en mei wordt het nog extra onaangenaam door de zeer hoge luchtvochtigheid, die dan oploopt tot boven de 90%. De regentijd begint in mei en kenmerkt zich door felle korte buien. Juli tot september is de periode waarin de meeste regen valt. De Mekongdelta krijgt ’s zomers regelmatig te maken met overstromingen na hevige regenval in Laos en Cambodja.  

Vietnam kent vrij veel onweersdagen, in het noorden op ca. veertig dagen per jaar en in het zuiden zelfs ca. zestig dagen per jaar. Het orkaanseizoen voor het zeegebied bij Vietnam loopt van 1 mei tot 1 januari, en in de maanden juli, augustus, september en oktober is de kans vrij groot dat Vietnam door een tyfoon wordt getroffen.

Vietnam is langwerpig gevormd en grenst in het noorden aan China, in het noordwesten aan Laos en in het zuidwesten aan Cambodja (950 km). De maximale afstand van noord naar zuid is 1650 kilometer en de breedte van het land varieert van maximaal 600 kilometer tot 50 kilometer in het midden van het land tussen Laos en de Zuid-Chinese Zee. Tot het grondgebied van Vietnam behoort een keten van duizenden eilandjes en bovendien claimt de regering nog een aantal andere eilanden, waaronder de Paraceleilanden (400 kilometer ten oosten van Da Nang) en de Spratleyeilanden (500 kilometer van de zuidoostkust). Het grootste eiland van Vietnam, Phu Quoc, ligt in de Golf van Thailand.  

Vietnam is ongeveer acht keer zo groot als Nederland.

Vietnam telt 54 etnische groepen, waarvan de groep etnische Vietnamezen (Viet of Kinh = bewoners van de vlakte) veruit de grootste groep vormt (ca. 87%). De meeste Viet wonen in de delta’s van de Rode Rivier en de Mekong en de centrale kustvlakte. De Viet stammen af van vele rassen en etnische groeperingen die vanaf het begin van onze jaartelling zijn samengesmolten. De Viet bestaan onder meer uit Thaise, Maleise, maar vooral Chinese groeperingen. Vanuit het noorden van Vietnam trokken ze in de loop der eeuwen naar het zuiden. De cultuur van de Viet is altijd sterk beïnvloed door de Chinezen. De bewoners van de heuvels en bergen van Midden- en Noord-Vietnam, door de etnische Vietnamezen ‘moi’ of wilden genoemd, vormen samen de grootste minderheid van het land. Deze zogenaamde ‘Montagnards’ zijn nauw verwant aan etnische groepen in Thailand en Zuid-China. De halfnomadische heuvelbewoners hebben over het algemeen een lage levensstandaard en leven vooral van de zwerflandbouw (‘slash and burn’), maar ook van de jacht en de visvangst. Iedere groep heeft zijn eigen kleding, sieraden, taal en religie. De situatie van de Vietnamese bergvolken heeft zich na de vroegere economische en culturele achterstelling intussen iets verbeterd. Ze mogen weer hun traditionele kleding dragen en de eigen taal spreken. Mensen uit de minderheden studeren tegenwoordig ook wel eens op universiteiten en ze mogen ook in het parlement en vertegenwoordigende lichamen plaatsnemen.  

De ca. 1 miljoen Chinezen wonen vooral in de steden in het zuiden van het land. Na een ernstig grensconflict tussen China en Vietnam verlieten veel Chinese ondernemers eind jaren zeventig van de vorige eeuw het land. Enkele duizenden Chinezen hebben de Chinese nationaliteit behouden; de rest heeft de Vietnamese nationaliteit aangenomen en worden Hoa genoemd. De meeste Chinezen wonen in Cho Lon, een wijk van Ho Chi Minhstad, waar ze zich veelal als winkelier of handelaar hebben gevestigd. Veel Vietnamezen leven in het buitenland, men schat ca. twee miljoen. De grote meerderheid vertrok in de periode 1975-1984 als (boot)vluchteling naar vooral de Verenigde Staten en naar Frankrijk. Kleinere aantallen gingen naar Duitsland, Canada en ook Nederland. In 1987 kwam er een tweede golf van bootvluchtelingen, voornamelijk bestaande uit Noord-Vietnamezen. Zij waren vooral op de vlucht voor de bittere armoede en vluchtten vooral naar het rijke Hongkong. Veel regeringen weigerden ze asiel te verlenen en vanaf 1997 volgden er ander auspiciën van de Hoge Commissie voor Vluchtelingen (UNHCR) de eerste ‘vrijwillige’ repatriëringen. Dit alles onder een wereldswijde storm van protesten. Vanaf 1989 mochten deze mensen (de zogenaamde Viet Kieu) van de Vietnamese regering terugkeren. In Vietnam leven ook nog ca. 5000 zogenaamde ‘Amerasians’, nakomelingen van vertrokken Amerikaanse soldaten en dus kinderen van gemengd ras. Ze worden ‘vuil van de straat’ genoemd en leven vaak in zeer moeilijke omstandigheden, nadat ze verstoten zijn door hun moeders. Met name kinderen van Afro-Amerikaanse vaders hebben het moeilijk. In 1987 werd door het Amerikaanse Congres de ‘Amerasian Homecoming Act’ aangenomen. Deze wet maakte de komst naar de Verenigde Staten mogelijk van alle Vietnamezen die kunnen aantonen een Amerikaanse vader te hebben. Tienduizenden Vietnamezen hebben van de regeling gebruikt gemaakt, samen met ca. 60.000 familieleden. De kustvlakten, de Mekongdelta en de Rode Rivierdelta hebben de grootste bevolkingsdichtheid. De heuvel- en berggebieden zijn dunbevolkt waardoor bijna tweederde deel van het totale landoppervlak wordt bewoond door slechts 10 procent van de bevolking.

Het grootste deel van Vietnam, ca. 75%, bestaat landschappelijk gezien uit bergen en heuvels. In het bergachtige noorden of Bac Bo ligt tevens de grote, dichtbevolkte delta van de Song Hong, de Rode Rivier. Het uitgestrekte bergland in het noorden, het Hoang Lien-gebergte, is een voortzetting van het bergland van Zuidoost-China met als hoogste top de Phan Si Pan met 3143 meter. Dit gebergte vormt tevens in het noorden de grens met China en in het noordwesten met Laos. Dit gebied was vroeger vrijwel volledig bebost, maar nu door eeuwenlange houtkap en platbranden voor de landbouw helemaal kaal. Midden-Vietnam of Trung Bo heeft een smalle kuststrook die overgaat in de Cordillera van Annam of Truong Son, die over een afstand van meer dan 1200 kilometer de grens met Laos en Cambodja vormt. Hier liggen een aantal bergen die tussen de 1000 en 2000 meter hoog zijn. De kuststrook bestaat hier uit stranden, lagunen en duinen. 

Zuid-Vietnam of Nam Bo is heuvelachtig met als kern de Mekongdelta met een oppervlakte van 40.000 km2. De gigantische Mekong (Cuu Long Giang = Rivier van de Negen Draken) stroomt via een aantal landen uiteindelijk 222 kilometer door Vietnam en mondt dan uit in de Zuid-Chinese Zee. Door het vruchtbare slib dat hier voortdurend wordt afgezet, is de Mekongdelta een gebied dat gekenmerkt wordt door eindeloze rijstvelden. Door de voortdurende aanslibbing wordt hier het grondgebied van Vietnam jaarlijks met enkele tientallen meters uitgebreid. Enkele bekende Vietnamese nationale parken zijn Phong Nha-Kẻ Bàng, Bến En, Bạch Mã en Cát Tiên.

De grote landschappelijke verschillen zorgt in Vietnam voor een zeer gevarieerde dierenwereld. Deze behoort tot die van Indo-China en bestaat voornamelijk uit de fauna van het Aziatische tropische regenwoud. De meest bekende vertegenwoordigers van de 270 soorten zoogdieren zijn tijger, Indische olifant, herten, neushoorns en een aantal apen, zoals de langoer of hoelman, makaak, resusaap en gibbon. Verschillende diersoorten hebben een beperkte verspreiding goeddeels binnen Vietnam; men vermoedt dat de kouprey, een zeer zeldzame wilde buffelsoort, vrijwel uitgeroeid is, terwijl bepaalde slankapen steeds zeldzamer worden. Javaanse en Sumatraanse neushoorns zijn beide vermoedelijk al uitgeroeid. Bedreigde diersoorten zijn tijger, luipaard, zwarte beer, serow (een berggeit), douc langoer en de Indische olifant.

Vietnam telt bijna 800 vogelsoorten, waaronder ooievaars, reigers, fazanten, neushoornvogels en pauwen. Het land herbergt tevens 180 soorten reptielen waaronder veel slangensoorten, o.a. pythons, cobra’s en de zeer giftige krait. Vietnam is een van de weinige landen ter wereld waar nog regelmatig onbekende soorten worden ontdekt. In het regenwoud van Vu Quang werd ca. tien jaar geleden een op een oryx lijkend dier gevangen, de ‘saola’. Sindsdien zijn er nog meer zoogdiersoorten ontdekt, waaronder een reuzenmuntjak. In 2007 werd bekend dat wetenschappers een grote groep zeer zeldzame grijsscheendoeken hadden ontdekt. De groep bestaat uit 116 dieren, maar met vermoedt dat de groep uit ca. 180 apen bestaat. De grijsscheendoeken werden voor het eerst in 1997 geobserveerd. Het nationale dier van Vietnam is de karbouw of waterbuffel en symbolisch de Vietnamese draak.

De grootste steden van Vietnam zijn:  

1. Ho Tsji Minhstad      : 3.500.000 inwoners
2. Hanoi *                     : 1.500.000 inwoners
3. Haiphong                  :    600.000 inwoners
4. Da Nang                   :    460.000 inwoners
5. Bien Hoa                  :    385.000 inwoners 

* = hoofdstad

Vietnam is een éénpartijstaat. Na de hereniging tussen Noord- en Zuid-Vietnam in 1975 is de Communistische Partij (CP) de enige toegestane partij, en domineert daardoor het politieke leven. Toch zijn er een aantal onwettige groepen overzee verspreid onder ballingschapgemeenschappen in landen zoals Frankrijk en de Verenigde Staten. Deze gemeenschappen hebben demonstraties en opstanden tegen de overheid georganiseerd. Het prominentst zijn de Vietnamese Constitutionele Monarchistische Liga, de Volksactiepartij van Vietnam, Montagnard Foundation en de Regering van Vrij Vietnam. De Regering van Vrij Vietnam heeft de verantwoordelijkheid voor een aantal guerrillainvallen in Vietnam opgeëist. Deze invallen werden door de overheid als terrorisme gezien. Er bestaan onvermijdelijk nauwe banden tussen de Partij en het overheidsapparaat. Het belangrijkste politieke orgaan van de Communistische Partij is het Politbureau, dat negentien leden telt. Het kan decreten uitvaardigen die in feite de status van wet hebben. Toch is de macht van het Politbureau de laatste jaren fors afgenomen. 

Er is als het ware een "balancing act" ontstaan tussen Partij, regering en parlement. De leden van het Politbureau worden gekozen uit het parlement, de 450 leden tellende Nationale Assemblee (‘Quoc Hoi’), dat twee maal per jaar bijeenkomt en voor een periode van vijf jaar gekozen wordt. De kandidaten van de Nationale Assemblee worden door de massaorganisaties voorgedragen en in ‘vrije verkiezingen’ gekozen. Iedere Vietnamees behoort namelijk bij en van de massaorganisaties: man, vrouw, jeugd, boer, arbeider, intellectueel, ambtenaar. De taak van de Nationale Assemblee beperkte zich tot voor kort tot het goedkeuren van door de Partij en het Politbureau geïnitieerde wetgeving, maar zij speelt nu een steeds grotere rol in de Vietnamese politiek. Zo heeft zij het recht om de president, de vice-president, de premier en de vice-premiers te benomen en te ontslaan. Een belangrijke taak is ook de benoeming van ministers en voorzitters van staatsraden, die meestal lid van de CP zijn. Het dagelijkse bestuur is in handen van een regering (‘State Council’) die bestaat uit de premier, vice-premiers, een Raad van Ministers en overige leden. Het staatshoofd is de president, die wordt gekozen door en uit de leden van de Nationale Assemblee, aan wie hij ook verantwoording schuldig is. De ambtstermijn van de president is vijf jaar en hij is onder andere opperbevelhebber van de strijdkrachten.Een deel van de besluitvorming is gedecentraliseerd naar provincies, districten en communes. Op die niveaus speelt het lokale bestuur (People's Committees) een zeer belangrijke rol. Vietnam is onderverdeeld in ruim 50 provincies (’tinh’); de stadsgebieden Hanoi, Haiphong en Ho Chi Minh Stad vallen onder het directe gezag van de centrale overheid.

Voor de wet zijn alle godsdiensten gelijk, maar in de op marxistische beginselen gebaseerde republiek Vietnam speelt het atheïsme een belangrijke rol. Er is sinds 1992 vrijheid van godsdienst, maar de overheid moedigt de uitoefening van godsdienst niet aan. Tekenend hiervoor is dat tot 1975 door het socialistische bewind veel monniken verdwenen in heropvoedingskampen. Op dit moment is er weer een duidelijke opbloei van religieuze activiteiten. De drie traditionele en belangrijkste religies zijn het (mahayana) boeddhisme, waartoe ca. 55% (= 42 miljoen aanhangers) van de bevolking behoort, het taoïsme en het confucianisme. Deze drie religies zijn vermengd geraakt met animisme en voorouderverering en samengesmolten tot min of meer één geloof, het Tam Giao of ‘Drie Religies’. Grote maatschappelijke invloed hebben de syncretistische religie Cao Dai (letterlijk = hoogste godheid) met ca. 2 miljoen volgelingen, en de boeddhistische Hoa Hao-sekte (variant van Hinayana-boeddhisme) met meer dan 1,5 miljoen volgelingen. 

Het christendom is vooral verbreid onder de bergvolken. De Rooms-Katholieke Kerk telt ca. 6 miljoen leden en is bestuurlijk georganiseerd in drie aartsbisdommen (Hanoi, Hué en Ho Tsji Minhstad) met in totaal 21 bisdommen. Tijdens de kolonisatie van Vietnam is het katholicisme onder de Vietnamezen verspreid. De Zuid-Vietnamese regering na de Tweede Wereldoorlog bestond hoofdzakelijk uit deze katholieken. De katholieken waren meestal hoog opgeleid en vormden de elite van het land. Verder zijn er kleine minderheden van hindoes en islamieten. De islamieten zijn vooral te vinden onder de Cham en de Khmer in het zuiden van Vietnam. Doordat ze in de loop van de geschiedenis nauwelijks contact hadden met andere islamieten, kon zich in Vietnam een geheel eigen interpretatie van de islam ontwikkelen. De islam werd ingevoerd in de 7e eeuw door Arabische handelaars en Maleisische zeelieden, maar is in Vietnam eigenlijk nooit tot bloei gekomen.

Voetbal is de meest populaire sport in Vietnam. Sinds 1980 is er een jaarlijkse competitie die de V-divisie wordt genoemd. Andere populaire (team)sporten in Vietnam zijn; Australisch voetbal, cricket, en rugby. Op individueel niveau is badminton, tennis, hardlopen en atletiek populair. Tenslotte brengt Vietnam telkens goede schakers voort.

De Vietnamese keuken is erg uitgebreid. Er zijn zo'n 500 verschillende traditionele gerechten, variërend van exotische vleessoorten als cobra en vleermuis tot fantastische vegetarische creaties. De basis van een Vietnamese maaltijd is gestoomde witte rijst. Er zijn drie soorten rijst; gewone rijst met ronde witte korrels, kleefrijst met ondoorschijnende korrels en de langkorrelige geparfumeerde rijst. Daarbij worden soep, groenten, vlees, vis, kruiden en sauzen gevoegd. De Het Vietnamese eten is heerlijk, zeer verfijnd en de oorsprong ligt in de Chinese keuken. De Franse invloeden hebben er mede voor gezorgd, dat de Vietnamese keuken faam geniet, die verder gaat dan de smaakvolle kleine loempia's. Vissaus is een standaard ingrediënt en soep wordt bij bijna elke maaltijd gegeten. Vlees, garnalen (tom), krab (cua) en riviervis nemen een belangrijke plaats in binnen het Vietnamese menu, vooral in het zuiden. Vis is voor veel Vietnamezen de belangrijkste bron van proteïne. Varkensvlees, kip, rundvlees, eend en duif worden veel gebruikt, plus een grote verscheidenheid aan groenten en tropische vruchten, als kokosnoot, papaja, ananas, abrikoos, appel, lychee en mango. Ongewone vruchten zijn de heerlijke roze drakenvrucht, de purperen mangosteen, de stinkende doerian, de waterappel en de pomelo. Stokbrood is een overblijfsel uit de Franse koloniale tijd, en is in het hele land verkrijgbaar en wordt vaak als ontbijt geserveerd. 

Sommige zeer populaire gerechten in Vietnam zijn: 

• Nu oc mam = een bruine saus, verkregen door de gisting van gezouten vis. In het hele land wordt dit gezien als een lekkernij.
• Pho = een van de gangbaarste gerechten. Het woord pho kom je overal tegen. Het betekent dat je er soep kunt krijgen. Pho is een noedelsoep, getrokken uit een bouillon van beenderen en nu oc mam.
• Mien Luon = een palingsoep met doorschijnende vermecelli, gemaakt van rijstmeel en maniokpoeder.
• Nem = een van de specialiteiten van de Vietnamese keuken. Het is een opgerolde rijstpannenkoek met als ingrediënten vermecelli, krab, stukjes varkensvlees, ui, eieren en zeepaddestoelen.
• Banh chung = zout gebak en wordt alleen gegeten tijdens het Tet-feest (Vietnamees nieuwjaar). Het is gemaakt van kleefrijst, gewikkeld in lataan- of banaanbladeren. Er zitten spliterwten en stukjes gezouten en gepepperd varkensvlees in.  

Op straat kun je stokbrood met paté en kaas (la vache qui rit) kopen. Spring rolls (kleine loempia's) en gestoomde rijstpannenkoekjes zijn populaire snacks. Loempia's heten in het noorden nem Saigon en in het zuiden cha gio. Ze bestaan uit krab en varkensvlees, paddestoelen, garnalen, rijst, fijne mie en taugé, dat in een dun rijstvel wordt gerold en vervolgens krokant wordt gefrituurd. Een uitstekende soep uit het zuiden is ho tieu. Daarvoor worden vaak garnalen, krabvlees en varkensvlees gebruikt als ingrediënten. Bun bo is een andere populaire pittige soep, met munt, taugé en limoensap. Een derde favoriete soep is canh chua, met als ingrediënten vis, ananas, sterfruit, okra en verse kruiden. Voor de avontuurlijker ingestelde gastronomen zijn er (vooral in het noorden) specialiteitenrestaurants waar schildpad (con rua), slang (trang of ran ho), paling (uon), kikker (ech), hond (thit cho), vleermuizen (con doi of doi qua) en ander wild wordt geserveerd. Je kunt in Vietnam ook vegetarisch eten, maar verwacht dan geen hoogstandjes. Lekker zijn bamboesoep, gebakken paddestoelen of vegetarische soep. Van de Chinezen is het gebruik van eetstokjes overgenomen. Je neemt wat rijst in het kommetje en vult dat aan met vlees, vis of groenten uit de schotels. Dan breng je het kommetje naar de mond en begint te eten. Zet nooit je eetstokjes rechtop in de rijst: het is een teken van de dood, want zo zet je wierookstokjes in een pot op een altaar. Laat na het eten de stokjes nooit in het kommetje zitten, maar leg ze er bovenop. 

DRINKEN: 

Thee en koffie zijn de meest genuttigde dranken. Thee is de nationale welkomstdrank en is meestal groene thee maar je kunt ook Lipton-thee vragen (theezakje). Je kunt in Vietnam frisdrank kopen als cola, 7-Up of heerlijke verse vruchtensappen. Verse limoensap is een heerlijk dorstlessend middel. Ook lekker is het water van verse kokosnoten. Bier (bia) is in Vietnam volop verkrijgbaar ,is zeer populair en wordt soms met ijsklontjes geserveerd. Naast internationale merken zijn er lokale bieren. Van goede kwaliteit zijn “Bivina”, “333' (ba ba ba), 'Saigon', 'BGI' en sinds kort “San Miguel”. In het hele land vind je cafés die het plaatselijk gebrouwen bia hoi serveren. Geïmporteerde sterke drank is duur. Lokale Vietnamese wodka valt qua prijs mee. Rijstwijn heet ruou. Het water uit de kraan is niet geschikt voor consumptie. Koop flessen mineraalwater (nuoc suoi). Dit is overal te krijgen. Let er wel op dat de flessen hun oorspronkelijke sluiting hebben.