Eerste Indochina oorlog

Ho Chi Minh’s Vietminh hadden in WWII een guerrillaoorlog uitgevochten tegen zowel de Koloniale Fransen als de Japanners daar die laatsten steeds meer rijst en andere producten het land mee uit namen. In die tijd waren zij bevoorraad geweest door de Amerikanen.

In Maart 1945  toen het duidelijk werd dat de Japanners de oorlog verloren hadden en de Vichy regering in Frankrijk was afgezet door de Geallieerden zette zij Keizer Bao Dai terug op de troon. Eind Augustus had Japan officieel gecapituleerd maar omdat zij de enige was die orde en rust kon handhaven in Vietnam hielden zij Franse Koloniale troepen gevangen en ook een aantal Franse diplomaten.

Zij waren inmiddels uit Frankrijk gekomen om Franse krijgsgevangenen vrij te laten en Indochina weer in te nemen. De Communistische Vietnamese leider Ho Chi Minh rook z’n kans en liet z’n Vietminh belangrijke publieke gebouwen bezetten en wapendepots plunderen. De Japanners grepen niet in en de Augustus Revolutie was een feit. De Fransen zouden nog een maand vastgehouden worden.

In die tijd rekruteerde de Communisten honderden Japanse soldaten om Vietnminh strijders te trainen. Ho Chi Minh overlegde met de keizer die toen hij hoorde dat hij al z’n bezittingen kon houden en adviseur zou worden van de staat stapte hij op. “Ho” verklaarde op 2 September in Hanoi Vietnam een onafhankelijke staat en werd president.

Tijdens de conferentie in Potsdam waar over belangrijke besluiten m.b.t. de situatie na de oorlog in Azië en Europa werd gesproken werd niet meer als een voetnoot over Vietnam gerept. China zou het noordelijke deel van Vietnam voor z’n rekening nemen qua ontwapening van de Japanners en de Engelsen het zuiden.

Dit zou de onafhankelijkheid van Vietnam direct ongedaan maken. Oud president Roosevelt wilde onder geen beding dat de Fransen Indochina weer als Koloniaal gebied zou overnemen en zodoende werden de Franse Koloniale troepen, nu onder leiding van de Chinezen in Noord Vietnam nog langer vastgehouden.

In September landden een Frans-Engels leger in Saigon om de Japanners in het zuiden van Vietnam te ontwapenen. De Chinezen gingen met de Fransen akkoord (tenminste als ze hun rechten op Chinees gebied zouden opgeven) om Noord Vietnam weer over te nemen in Maart 1946.

De Franse strategie o.l.v. de Vierde Franse republiek was erop ge end om het noorden militair te bezetten nadat de Chinezen waren vertrokken.

De Vietminh verliet de stad om het even later met 30.000 man aan te vallen. De Fransen, in de minderheid konden rekenen op massale vuurkracht en de communisten dropen af.

In December braken ook in Hanoi rellen uit en Ho Chi Minh kon deze slag niet winnen; hij verliet de stad en hij en z’n Vietminh zouden vanaf nu vanuit de bergen een guerrilla strijd beginnen.

De Fransen hielden op dat moment het overgrote deel van Vietnam in hun greep op een paar zeer afgelegen gebieden na.

De eerste paar jaar van de oorlog bestond uit een minderwaardige rurale opstand tegen de Franse autoriteit. De Fransen probeerde in 1947 basissen van de Communisten te overvallen en hooggeplaatsten (vooral Generaal Giap en politiek leider Ho Chi Minh) (tevergeefs) te pakken te krijgen. 

Een jaar later werd Vietnam autonoom van Frankrijk en oud Keizer “Bao Dai” werd de leider van een nieuwe regering in de hoop de communisten op politiek gebied buiten spel te zetten.

Dit voorstel hadden de communisten een jaar eerder zelf voorgesteld met Ho als leider. Bao Dai had in het verleden ook al voor de Fransen (en Japanners) “gewerkt” en zou in 1949 zelfs een eigen leger krijgen. Deze zouden fortificaties bewaken zodat de Fransen in de oorlog konden vechten.

Maar de communisten hadden er een zeer machtige bondgenoot bijgekregen dat jaar; Mao Zedong, de nieuwe communistische leider in China, zou direct grote politieke invloed gaan uitoefenen op Vietnam en z’n kameraden bevoorraden met wapens. Amerika reageerde door de Fransen financieel te gaan ondersteunen.

De oorlog veranderde in een strijd tussen een guerrilla en een regulier leger in een conventionele oorlog tussen twee moderne legers. Giap begon met wisselend succes afgelegen Franse basissen aan de grens met China aan te vallen.

China en de Sovjet Unie hadden inmiddels Ho Chi Minh als de legitieme leider van Vietnam aanvaard en de communisten kregen steeds meer steun in de vorm van geld en wapens. Frankrijk stuurde in 1950 oud legerleider Lattre de Tassigny (WWII) naar Vietnam om orde op zaken te stellen.

Hij zou het bevel geven van de aanleg van een gefortificeerde linie tussen Hanoi en de Golf van Tonkin om de communisten te isoleren aan de grens met China. De linie zou bekend komen te staan als de De Lattre linie en zou zeer succesvol blijken. Elke aanval op de linie werd beantwoord door tegenaanvallen van de Fransen en veel slachtoffers bij de Vietminh die begonnen te twijfelen aan hun sterkte.

Maar elk positief geluid uit Vietnam werd overstemd door negatieve verhalen uit het moederland. Het werd door linkse Fransen de vuile oorlog genoemd omdat de meeste Franse soldaten uit Koloniale troepen bestond (Noord Afrika en Indo China).

De succesvolle de Lattre werd getroffen door kanker en werd vervangen. 1952 werd een jaar van speldenprikken en het voorbereiden op grotere (beslissende) slagen van beide zijden. De Fransen probeerde voor het eerst, door het gebrek aan alternatieven, de “egel” strategie uit. Goed verdedigbare verre posten om de guerrilla's de jungle uit te krijgen en te dwingen een conventionele oorlog te beginnen.

Daarnaast vielen de Fransen hier en daar de communisten boven de Lattre linie om slachtoffers te maken en voorraadlijnen te saboteren. In April 1953 veranderde Giap van strategie en viel Franse stellingen in het buurland Laos aan om de druk op de Fransen op te voeren. 

Omdat de “egel” strategie in Na San zeer goed had gewerkt werd deze strategie nu wederom gebruikt met desastreuze gevolgen. De nieuwe Franse opperbevelhebber Navarre koos de strategische plek Dien Bien Phu uit, precies op de verbindingslijn tussen Vietnam en Laos om de Vietminh hier tot een aanval te lokken.

Het zou na een 57 dagen durende omsingeling en zware strijd het einde worden van de Fransen in IndoChina.

Toen de communistische vlag wapperde boven de bunker van de Franse commandant en duizenden het leven lieten kon hij niet anders besluiten om zich uit Indochina terug te trekken. Op 21 Juli werd officieel besloten Vietnam in tweeën te delen op de 17e parallel en een gedemilitariseerde zone (DMZ) in te stellen.

Het noorden kwam o.l.v. de communistische Ho Chi Minh en het zuiden werd een pro Westerse geleid door Keizer Bao Dai. Op die manier werd tegengegaan dat het hele land Communistisch zou worden. In 1956 zouden er vrije verkiezingen komen voor een verenigd Vietnam. Amerika noch Zuid Vietnam zou ooit de verklaring te Geneve ondertekenen.  

In 1955 werd de Keizer afgezet d.m.v. een referendum door zijn eerste minister, Ngô Đình Diệm, die zichzelf president van de Republiek Zuid Vietnam verklaarde. Hij zou (ook met hulp van de V.S.) weigeren te onderhandelen met het Noorden over de te houden nationale verkiezingen in 1956, bang dat de communisten dit gemakkelijk zouden winnen.

Om die reden zouden vanaf dat moment de achtergebleven Vietminh strijders in het zuiden geactiveerd worden en strijden tegen “Diem” en z’n Zuid Vietnamese regering. Deze strijd zou uiteindelijk leiden tot de tweede Indochina oorlog (de Amerikaanse of Vietnamoorlog) in 1959.