White Sands en VLA (Socorro Sierra)

White Sands national monument:

In het White Sands Nationaal Monument bijna 25 km ten zuidwesten van de stad Alamogodoro, voert een secundaire weg door de grootste gipswoestijn ter wereld. Ongeveer 40% daarvan bevindt zich binnen de grenzen van het park, de overige 60% valt onder een gebied dat militair terrein is.

Een unieke, uit sneeuwwitte duinen bestaande wereld, waar yucca’s en woestijngrassen slechts hier en daar een ondergrond vinden die stevig genoeg is om hun wortels te verankeren. Als je geluk hebt kun je de “Apache” muis, de oorloze hagedis of de woestijnvos spotten al is de kans klein omdat ze vaak ’s nachts pas tevoorschijn komen. 

Op een areaal van 780km2 liggen vlakke heuvels fijne gipskristallen, die bij zonsopkomst en -ondergang zachtroze tinten aannemen. Hier en daar langs de 24km lange, doodlopende weg zijn door de National Park Service overdekte picknicktafels geplaatst, omdat de temperatuur ‘zomers tot meer dan 40 C graden kan oplopen.

Het park wordt nationaal monument

Ook is het mogelijk een aantal hikes door de zogenaamde duinen te maken waarvan de belangrijkste die als de zon ondergaat (met gids). Wees niet verbaas om lokalen op sleeën en boards te zien- voor hun zijn de duinen een dagje uit zoals wij naar de duinen aan zee gaan.

Op 18 januari 1933 verklaarde president Herbert Hoover White Sands tot een nationaal monument onder de wet Antiquities Act van 1906. 

In de omliggende gebergten komt veel gypsum voor; gedurende miljoenen jaren is er veel gypsum door regen- en smeltwater opgelost en meegevoerd naar dit laag gelegen basin. Van daaruit kon er geen verdere afvloeiïng van het water plaatsvinden. De hete zon en droge wind zorgden er voor dat het water verdampte; de mineralen bleven achter en kristalliseerden, zodat uiteindelijk alleen het pure, witte gypsum overbleef. 

De duinen vormen een deel van het Tularosa Basin dat in 1945 als proefterrein voor de eerste atoombom ter wereld diende. Het is mogelijk op bepaalde plekken in het park je tent op te zetten of je RV – er zijn geen water- of toiletfaciliteiten en je dient eerst een “vergunning” voor 3 dollar op te halen bij het bezoekerscentrum. Indien er rakettesten worden gehouden is deze optie helaas niet mogelijk. 

Very Large Array (VLA):

De Karl G. Jansky Very Large Array (VLA) is een radioastronomisch observatorium, gesitueerd in Socorro County, tussen de plaatsen Magdalena en Datil aan de Highway 60. De plaats is uitgekozen vanwege z’n ligging (ver van alles en iedereen) en z’n temperatuur. Het is gezamenlijk de meest krachtige radio telescoop ter wereld.

Het observatorium bestaat uit 27 onafhankelijke antennes, waarvan iedere antenne een diameter van 25 meter heeft en 209 ton weegt. Deze staan opgesteld als de drie benen van een Y (die alle 21 kilometer lang zijn).

De antennes zijn gebouwd tussen de jaren 1973 en 1980 en hebben in de afgelopen jaren een flinke modernisering ondergaan om aan de laatste eisen te voldoen. Door rails te gebruiken, kunnen de antennes verplaatst worden naar verschillende locaties. De antenne heeft onder andere observaties van zwarte gaten en van protoplanetaire schijven verricht. Verder heeft de antenne complexe gasbewegingen in het centrum van de Melkweg gevolgd en bijgedragen aan de kennis over de fysische mechanismen die radiostraling veroorzaken.

De antennes kunnen tezamen een goed beeld vormen van de ruimte die zo’n 26.000 lichtjaren ver ligt. Deze gebruiken een licht dat wij met onze eigen ogen niet kunnen waarnemen. Dit ligt is in de vorm van radio-stralen die opgevangen worden in een mega-ontvanger en zijn zo in staat de gehele geschiedenis en toekomst te zien van het universum. Naast astronomische zaken kun je de antennes vaak terugzien in films; Cocoon, Contact, Armageddon en in Independence Day. 

Je kun een “guided” tour nemen of een “self-guided” tour doen die gaat langs 16 punten waar informatiepanels staan die je meer vertellen over wat hier gebeurt, hoe en wat en alles wat met VLA te maken heeft. Zo kom je o.a. oog in oog te staan met een van de gigantische grote schotels en kun je van dichtbij het gebouw zien waarin de telescopen in elkaar gezet worden en gerestaureerd.  

Deze plutoniumbom werd gemonteerd op een stalen toren en op 16 juli 1945 om 5.30 uur ’s ochtends tot ontploffing gebracht in de woestijn op zo’n 100 miles ten noorden van White Sands NP. Het hele verhaal wordt uitstekend vertelt in de film uit 2023; Oppenheimer. 

Het was de eerste kernexplosie die ooit op de wereld plaatsvond en had een kracht van bijna 20.000 ton TNT, 4x zo groot als verwacht. Na de geslaagde explosie van Trinity waren er twee atoombommen voor gebruik, namelijk een uraniumbom (Little Boy) en een plutoniumbom (Fat Man). Er is heel lang nagedacht of deze bommen ook ingezet zouden worden.

Vele geleerden zoals Joseph Rotblatt waren tegen: de bom was immers ontwikkeld om Hitler voor te zijn, maar nu was Duitsland al verslagen. Uiteindelijk besloten de VS de bom tegen Japan te gebruiken, met als argument dat hij de oorlog met Japan zou bekorten. Hierdoor zouden onder meer veel Amerikaanse soldatenlevens gespaard blijven. 

Fort Craig:

Het fort werd gebouwd door het leger om campagnes te organiseren tegen de oorspronkelijke bewoners van Amerika; verschillende indianenstammen. In 1861 ontstond een nieuwe dreiging; die van de Zuidelijken van de Confederatie.

In de zomer van dat jaar werd het fort het grootste van het zuidwesten met meer dan 2000 soldaten. Onder het commando van Kit Carson werd een compagnie samengesteld. De Zuidelijken deden verschillende pogingen om het fort te bemachtigen maar na een enigszins succesvolle slag bij “Valverde” werden alle voorraden vernietigd waardoor verdere aanvallen werden opgeschort.

Hiermee werd de dreiging van een verdere expansie westwaarts door de Zuidelijken een halt toe geroepen. Na de burgeroorlog werden de campagnes tegen de indianen vervolgd; tegen 1870 werden leiders als “Victorio, Geronimo en Nana ingerekend en in 1885 verloor het fort z’n functie. Je kunt nog kleine delen van het fort bezoeken.

White Sands Test Facility: 

In 1963 werd de White Sands Test Facility opgericht door NASA. Na veel testen voor o.a het befaamde Apollo programma landde in het voorjaar 1982 op het gebouwde White Sands Space Harbor een spaceshuttle.

Dit omdat de geplande landing-site was overstroomd (Edwards Air Force Base).