Efeze (Selcuk)

Wellicht het bekendste gebouw van de ruïnestad van Efeze is de bibliotheek van Celsus. Dit prachtige bouwwerk wat nog voor een groot deel overeind staat en je een goed beeld geeft hoe het ooit in volle glorie eruit heeft moeten zien werd gebouwd door de zoon van de Romeinse gouverneur in de 2e eeuw v.Chr. te ere van z’n vader die net was overleden.

Naast dat het de tombe van de oude gouverneur zou worden werden hier zo’n 12.000 boekrollen bewaard in niches in de muur. Er werd een gat van tussen de 1 en 2 meter tussen de buiten- en binnenmuur gehouden om het papier te beschermen tegen de vochtigheid en temperatuur buiten.

Het grote theater staat aan het einde van de havenstraat en is een Romeinse reconstructie – het is een deels Romeins en nog deels Grieks theater waar ooit 25.000 bezoekers plaats konden nemen. De rijen stoelen werd steeds steiler gebouwd wat de akoestiek en het zicht van de kijkers verbeterde. De Romeinen zouden het oude theater verbeteren en uitbreiden; het theater wordt vandaag de dag nog gebruikt. Van de bovenste plaatsen heb je zicht op de “verzilte” haven, de bezuilde straat en de oude stad van de Grieken.  

Langs de weg van Curetes kom je eerst de indrukwekkende tempel van Hadrianus tegen. Tegenover de tempel van deze grote Romeinse keizer zijn de “terrashuizen” van Efeze; na Pompeï de best gepreserveerde Romeinse huizen ter wereld waar je kunt zien hoe de “rich & famous” in die tijd leefde. Deze uit twee verdiepingen bestaande huizen zijn de huizen totaal bedekt met fresco’s en de vloeren in mozaïek.

Verder heb je het gymnasium en een stadion met Romeinse baden, toiletten, een ceremonie hal, een zwembad en oefenvelden. Je kunt een kerk bezoeken, het centrum van de bezigheden; de agora (marktplein) en de heilige weg die naartoe leidde. Fonteinen, een Odeon waar kleine musicals werden gehouden, badhuizen, poorten en muren.

De Koning verwoestte de stad en verplaatste het ten zuiden van de niet verwoeste tempel en werd verplicht belasting te betalen. Toen de stad onder Perzisch bewind kwam te staan zou het deelnemen aan de Ionische opstand en in 415 v.Chr. zou het soldaten leveren voor de strijd aan de Griekse stad Sparta.

In 356 v.Chr. werd de eerste tempel van Artemis verwoest bij een brand en werd begonnen aan een tweede – een die beschouwd zou worden als een van de zeven wereldwonderen.

Alexander de Grote

De bouw ervan was goed op weg toen Alexander de Grote het gebied veroverde en zeer onder de indruk was van de welvaren stad en tempel. Alexander zou aanbieden om de kosten van de tempel te betalen als deze naar hem vernoemd zou worden – zo ver gingen de bouwers niet. Toen Alexander overleed werd de regio inclusief Efeze onderdeel van het eigendom van een van z’n generaals (Lysimachus).  

Omdat de haven verzilte zou hij degene zijn die de bewoners dwong westwaarts te trekken en daar een nieuwe stad te bouwen. Er werd een grote defensieve muur om de wederom zeer welvarende stad gebouwd en deze werd nog groter toen burgers uit andere steden hiernaartoe werden geëscorteerd om hier te gaan wonen.

Efeze zou door de eeuwen voordat de Romeinen kwamen aan verschillende partijen toekomen en uiteindelijk aan het Romeinse Rijk zelf (133 v.Chr.). 

Hoofdstad van de Romeinen in de regio

Het Romeinse Efeze werd de hoofdstad van Klein Azië door z’n drukke zeehaven, handelsroutes en z’n heiligdommen; z’n bevolkingsaantal zou oplopen tot een kwart miljoen. Apostel Johannes zou hier 3 jaar wonen en twee Bijbelboeken schrijven; de brief van Paulus aan de Efeziers en Handelingen van de Apostelen. Ook gaat de legende dat de heilige maagd Maria hier gewoond zou hebben. 

De grote werd in 262 vernield en leeggeroofd door de Goten en de stad raakte in de eeuwen erna in een neerwaartse spiraal. Grootste boosdoener was wederom de verzilte haven – de haven werd herbouwd, leeg gegraven maar er was geen ontkomen aan. In de 7e eeuw n.Chr. toen Keizer Justianian de stad bezocht en zocht naar een geschikte plek om een basiliek voor apostel Johannes te bouwen werd besloten om deze een stuk landinwaarts te bouwen, waar het huidige Selcuk ligt.