Praag

Hradcany en Mala Strana:

De populairste bezienswaardigheid in Praag is het kasteel (van Praag), wat het grootste kasteel uit de Middeleeuwen is. Bestaande uit drie binnenplaatsen gaat de historie terug tot in de 9e eeuw toen Boheemse koningen het tot hun residentie bombardeerden.

Gebouwd op een heuvel overkijkend over de stad en de rivier torent de St. Vitus kathedraal overal bovenuit. Het bekendste straatje van het kasteelcomplex is het “gouden straatje” waar goudsmeden hun werkplaatsen had en tegenwoordig is uitgegroeid tot een souvenirs-paradijs.  

De wijk Mala Strana is gelegen aan de voet van het kasteel en hier bevind zich o.a. de Koninklijke route (Nerudova straat) die geflankeerd wordt door prachtige ongeschonden Barokke gebouwen van iedere stijl en kleur. Het is niet verwonderlijk dat beroemdheden als Mozart en Casanova hier logeerden en deze wijk vaak gekozen wordt voor film en TV opnamen.

Op het bekendste plein van de wijk met de gelijknamige naam staat de statige kerk van St. Nicolaas met z’n groene koepel te pronken. Al is de hele wijk de moeite waard om doorheen te wandelen kun je in geval van tijdnood een bezoek brengen aan de Wallenstein tuin, van het uitzicht genieten vanaf de Petrin toren of een wandeling maken in een van de parkjes van het Kampa eiland of een eervol bezoek brengen aan de “Lennon” muur.

Stare Mesto en Josefov

Het hart van Praag is het oude stadsplein in de historische oude stad Stare Mesto waar talloze toeristen zich verzamelen voor de archeologische klok elk uur. Onderdeel van deze wijk is de Joodse getto, Josefov genaamd.

Helaas zijn de oude gettomuren al eeuwen afgebroken maar je kunt hier nog de oude sfeer proeven van het verleden. Vele synagogen en het oudste Joodse kerkhof zijn hier ook terug te vinden. Een echte aanrader is even een kijkje te nemen in de “Spaanse” synagoge die wel de mooiste van Europa wordt genoemd.  

Maar ook liefhebbers van architectuur kunnen hun hart ophalen in bijvoorbeeld de Parizska straat waar prachtige “Art Nouveau” te zien is. Misschien wel de mooiste brug van Europa is gelegen tussen de Koninklijke wijk en de oude stad – Karelsbrug genoemd naar de voormalige Keizer IV.

De nu alleen voor voetgangers toegankelijke brug is geflankeerd door menige Bijbelse beelden en wordt aan beide zijden opgesierd door twee prachtige Middeleeuwse torens. Ook in deze wijk kun je uren rondwandelen door kleine steegjes, straatjes met keitjes gevuld met talloze kerken en kleine (souvenir)winkeltjes in schitterende oude gekleurde Barokke en Gotische panden.

Nove Mesto

Ook al heet deze wijk “nieuwe stad” de meeste gebouwen stammen uit de 19e en 20e eeuw en is alles behalve “nieuw”. De voormalige plek waar de “paardenmarkt” werd gehouden is nu DE plek om de historie van Tsjechië te veranderen.

Hier werd de onafhankelijkheid van Tsjecho-Slowakije uitgeroepen in 1918 maar ook het einde van het communisme. Op de trappen van het Nationaal Museum was het waar menig student zich in de jaren 60 in vlammen zetten als protest op het communistische bewind.

In de straat Masarykovo Nabrezi staan de mooiste “Art Nouveau” panden van de stad waar vooral het “Goethe” instituut uitspringt. Vlakbij het grootste plein van de stad (het Karelsplein) kun je de kerk van Cyril & Methodius terugvinden. Het was hier waar de schutters van leden nazi Reinhard Heydrich schuilden toen zij verraden werden en vochten voor hun leven in de kerk en z’n crypte.

Omsingeld en zonder hoop op een goede afloop maakten zij een einde aan hun eigen leven. Er is nu een klein museum ingericht en je kunt de crypte bezoeken.  

Andere bezienswaardigheden:

• Burcht Vysehrad en park Letna.

In de 1e eeuw n.C. namen Germaanse stammen de plek over van een Keltische stam terwijl in de 6e eeuw de eerste Slavische stammen de provincie “Bohemen” bereikten en zich vestigden in het gebied waar later Praag gesticht zou worden.

In het begin van de 9e eeuw werd begonnen aan de bouw van de Praagse burcht waarna vrijwel direct nederzettingen begonnen te ontstaan in het gebied van de huidige wijk Mala Strana.

Een eeuw later werd aan de andere zijde van de rivier een tweede burcht gebouwd (Vysehrad) die nu tot residentie werd gekozen. In de 11e en 12e eeuw streken Duitse en Joodse handelslieden alsmede inheemse ambachtslieden neer langs de Moldau, tussen de twee burchten. 

Een kruising van handel

Een belangrijke reden voor het uitkiezen van juist deze locatie was dat hier een kruising lag van belangrijke handelswegen en een stenen brug over de rivier. De Boheemse koning gaf rond het jaar 1230 de grootste van de nederzettingen aan de Moldau de status van stad.

De burchtstad, op de linkeroever van de Moldau, werd ommuurd en aan de muren ontstonden meerdere nederzettingen. In 1287 werden deze nederzettingen samengevoegd en door een nieuwe ommuring omgeven en zo ontstond de Oude Stad (Staré Město, Altstadt).

De tweede helft van de 14e eeuw was een zeer belangrijke periode in de ontwikkeling van Praag. Tijdens de regeringstijd van Karel IV en zijn zoon Wenceslaus IV werd de stad snel belangrijker en groter. Het doel van de beide heersers was de uitbreiding van Praag tot de nieuwe residentie van het hele Duitse Rijk (Heilige Roomse Rijk). In het jaar 1346 werd Karel tot koning van het Duitse Rijk gekozen – twee jaar later stichtte hij de Nieuwe Stad (Neustadt) als de vierde van de Praagse steden. 

Toen in 1419 de hussitische revolutie uitbrak en de stad, evenals vele andere steden tot ver in de Duitse landen, verwoestingen moest ondergaan ten gevolge van de strooptochten van de hussieten, de volgelingen van de revolutionaire hervormer Johannes Hus. In wezen ging het in Praag en andere steden om een opstand van de Tsjechische lagere volksklasse tegen het Duitstalige patriciaat.

Habsburg neemt Praag over

In 1526 namen de Habsburgers de macht over. Behalve over Oostenrijk heersten zij sindsdien over Bohemen, Moravië en Silezië en zouden zij later het erfelijke keizerschap van het Duitse Rijk verwerven. De Habsburgers zouden tot 1918 zonder onderbreking heersen over Bohemen, en Praag tot de tweede hoofdstad van het Habsburgse Rijk maken.

Onder keizer Rudolf II werd Praag in 1583 weer keizerresidentie en daarmee het middelpunt van het culturele leven in Centraal-Europa. De centrale positie van Praag in het Habsburgse Rijk bracht veel bewoners van de Duitse landen, met name uit Saksen, Beieren en Silezië, ertoe zich weer in Praag te vestigen.

De keizer gaf ook joden toestemming om zich (weer) in Praag te vestigen, namelijk in de wijk (getto). In de Tweede Praagse Defenestratie werden keizerlijke vertegenwoordigers uit de vensters van de burcht geworpen en in de strijd die daarop ontbrandde, werd in de Slag op de Witte Berg (1620) het protestantse leger verslagen. Honderdduizend Bohemers (Duitstaligen zowel als Tsjechen, en met name de lagere Boheemse adel) werden onteigend en moesten vluchten.

Men moet deze strijd zien als onderdeel van de verwoestende Dertigjarige Oorlog tussen de protestanten en katholieken in de Duitse landen. Na deze definitieve katholieke overwinning kwam Praag geheel in de ban van Habsburg en de contrareformatie. Van een multiculturele stad werd Praag steeds meer de nationale hoofdstad van het Tsjechische volk, nog voordat de Tsjechische staat was uitgeroepen omdat steeds meer Tsjechen zich in de stad gingen vestigen.

Interbellum en WW2

Op 28 oktober 1918 (na WWI) werd de zelfstandigheid van Tsjecho-Slowakije uitgeroepen, met Praag als hoofdstad. Enkele jaren later, in 1922, werd Groot Praag gecreëerd, toen de stad werd samengevoegd met een groot aantal van haar buitenwijken en voorsteden.

Nadat de Engelsen en Fransen in ruil voor vrede het akkoord van München tekende en Sudetenland weggaven aan nazi-Duitsland vielen op 15 Maart 1939 Duitse troepen Tsjechië binnen.

Praag werd de hoofdstad van het Protectoraat Bohemen en Moravië. In de Tweede Wereldoorlog werd de stad nauwelijks beschadigd, doordat de geallieerde luchtmacht haar niet als Duitse stad beschouwde. In tegenstelling tot Pilsen bezat Praag ook geen belangrijke oorlogsindustrie. Op 5 mei 1945 werden de inwoners van Praag via de radio tot opstand opgeroepen.

Op diezelfde dag was het leger van de Amerikaanse generaal Patton aangekomen in Pilsen (slechts enkele uren verwijderd van Praag), terwijl het Sovjetleger van maarschalk Konev bij de grens van Moravië was. Generaal Patton was een voorstander van het bevrijden van Praag, maar de instructies van generaal Eisenhower waren anders. Eisenhower had gevraagd aan de Sovjetleiding om hem toestemming te geven op te rukken naar Praag, maar hem werd gezegd dat Amerikaanse hulp niet nodig was.  

Bevrijding en inlijving

Op de Conferentie van Jalta was afgesproken dat het Rode Leger Bohemen zou bevrijden, dus zo geschiedde. Op 9 mei 1945 werd Praag uiteindelijk bereikt door het Sovjetleger. De Duitstalige joodse gemeenschap van Praag verdween zoals de meeste Joden uit Praag waren verdwenen.

Na de oorlog werd de Duitse bevolking van Praag, nadat enkele honderden Duitsers en collaborateurs op straat waren geëxecuteerd, geïnterneerd en vervolgens gedeporteerd, voor zover zij nog niet was gevlucht.  

Omdat het sinds 1940 onafhankelijke Slowakije eveneens staatkundig werd opgeheven, kon Praag nu weer de hoofdstad van Tsjecho-Slowakije worden. Met de staatsgreep van 25 februari 1948 greep de Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije de politieke macht. Er volgde een tijd van onderdrukking, die pas in de jaren '60 enigszins gematigd werd. 1968 was het jaar van de Praagse Lente, maar in augustus van dat jaar werd deze vreedzame matigingspoging hard neergeslagen door de Sovjet-Unie, Polen, Hongarije en Bulgarije, vier partners uit het Warschaupact.

Praagse lente

Het bekendste protest tegen de Sovjetbezetting is de symbolische zelfverbranding van Jan Palach in Praag op 16 januari 1969.In 1989, nadat de Berlijnse Muur was gevallen en de Fluwelen Revolutie had plaatsgevonden, werd Tsjecho-Slowakije in 1989 bevrijd van communistische invloeden.

Praag profiteerde enorm van de nieuwe situatie, wat een sterke economische groei tot gevolg had. In 1993, na de splitsing van Tsjecho-Slowakije in Tsjechië en Slowakije, werd Praag de hoofdstad van de Tsjechische Republiek. 

In het jaar 2002 werd Praag vervolgens, samen met andere grote delen van Midden-Europa, getroffen door overstromingen van de Moldau. Onder andere het metronetwerk en de wijk Karlín ondervonden grote hinder van het hoogwater.