Dukla-pas

Reisverhalen - Slowakije

OME / Slowakije / Slowakije reisverhalen

het oorlogsmonument

Gedeeltelijk lopend, gedeeltelijk liftend zijn we vanmorgen uit de stad Svidnik gekomen. Bij het restaurant vlakbij de beroemde “Dukla-Pas” zijn we net afgezet.

Naast een parkeerterrein met restaurant staat het oorlogsmonument. Het monument is indrukwekkend – erachter zijn Tsjechische oorlogsgraven inclusief die van de generaal Svoboda die hier z’n observatiepost had.

Aan de zijkanten staan bustes van gevallen soldaten en we lopen hier even rond in het zonnetje wat nog steeds schijnt. We zijn zo’n kilometer van de grens af en het is tijd om een plekje voor de nacht te vinden.

Pete let op de tassen terwijl ik over een looppad wat, zo zou later blijken, naar de observatietoren leid, het bos in op zoek naar twee geschikte plekken. Het loopt iets af maar er blijken voldoende plekken te zijn.

We sneaken het bos in, zetten onze tenten op en ik ga op zoek naar m’n reisgids van Polen. We maken het onszelf makkelijk, zetten thee, ik prik m’n ontstane blaren door en we merken dat de eerste prikmuggen zich melden op deze trip.

de dronken buizerd

Het wordt later en donkerder en het blijkt dat de lantaarnpalen en ook het monument-lampen niet aangaan vanavond. In het pikkedonker, als we inmiddels onze wijn hebben aangebroken vliegt opeens een grote vogel over onze hoofden heen – we horen een knal, weten dat het beest tegen de boom is aan geknald en checken of hij is gevallen.

Het moet de buizerd zijn geweest die we eerder op de avond ook door het bos zagen zweven.

Waarschijnlijk is hij geschrokken van onze aanwezigheid. Het is een magische plek vol loopgraven, greppels en gaten waar waarschijnlijk duizenden soldaten, voertuigen en ander oorlogstuig heeft gestaan. Voor weken, maanden zijn dit de Russische linies geweest vechtend tegen de Duitsers en Hongaren.

Morgenochtend moeten we beslissen of we naar de observatietoren gaan. Voor nu gaan we onze tenten in en proberen te slapen.

>> Lees over de bestemming Vallei van de Dood met zijn vele tanks.

over de pas

Het was fris vannacht maar het goede nieuws is dat we voor het eerst een droge tent hebben; het is heerlijk weer deze morgen en alles is perfect tot opeens een jeep arriveert met twee jongens erin.

We duiken weg om te zien hoe de mannen uitstappen en op de grote boomstammen rondlopen die verderop liggen opgestapeld.

Ze zijn aan het dollen en wij zitten stokstil tegen onze bomen aan in de hoop dat ze snel weggaan zodat we rustig ons ontbijt kunnen opeten. Als ze weg zijn pakken we onze spullen op inclusief onze tenten en wandelen het bos uit, goed oplettend dat we door niemand gespot worden.

We wandelen langs de truckparkeerplaats waar nog maar enkele trucks staan opgesteld – vanochtend rond half vijf zijn de meeste vertrokken zo mochten we vanmorgen horen. Het plan is om de grote tassen bij het restaurant of winkel neer te leggen en dan lopend naar de observatietoren te wandelen die achter op “onze” slaapheuvel ligt. We wandelen over een voetpad langs de weg richting de grens.

Daar zien we de afslag naar de observatietoren en een aantal gebouwen aan weerszijden van de weg – wat winkels en vele grenswisselkantoren. Het lijkt erop alsof de helft wederom gesloten is en we zitten er al aan te denken om de tassen te verstoppen en dan naar “boven” te lopen voor het museum aldaar.

Op de gok vragen we bij een raampje of de dame erachter wellicht een plek weet om onze tas op te bergen voor een uurtje als ze opeens aan bied of deze bij haar in het hokje te stallen. In een grenswisselkantoor? Ongelooflijk maar het deurtje gaat open en wij zetten onze tassen weg.

een panorama vol afschuw

Het is perfect weer als we de weg opgaan die leidt naar de grote betonnen oerlelijke uitkijktoren. Onderweg passeren we het monument waar in 1945 de eerste nieuwe grenspaal is gezet en wat artilleriestukken. Omdat we ervan uitgaan dat het nog een lang stuk is steek ik m’n duim uit als een auto passeert.

Gelijk met een slip wordt de deur open gezwaaid en we stappen in een “boem-boem” auto in – een auto waarin de bas van de muziek zo hard staat dat de auto op en neer gaat en van buiten alleen de drum hoorbaar is.

Het museum is maar een aantal meters verderop en wij stappen uit op een kleine parkeerplaats waar aan de zijde een aantal drakentanden staan.

We lopen naar binnen en het blijkt dat onze autobestuurder hier werkt – z’n collega vraagt ons of wij met de lift naar boven willen om van het uitzicht te genieten. Boven aangekomen wordt ons gevraagd hoe lang we boven willen blijven en we krijgen een Engels printje mee met info over de “Dukla Pas” slag.

Het is hier prachtig en zeker omdat we van ver zijn gekomen – we zien het dorpje “Vysny Komarnik” liggen, de pas en daar verderop moet ook de “Vallei van de Dood” en de heuvel 534 liggen waar duizenden het leven lieten in WWI en WWII.

Ook zien we het vliegtuig dat we gisteren van dichtbij hebben gezien op het veld staan. Hier is alles van glas – we nemen de ijzeren trap naar een verdieping lager en komen op het terras uit waar we wat foto’s van het panorama kunnen nemen. Beneden aangekomen bekijken we de artillerie stukken maar ook de vele foto’s die hier voor, tijdens en na de slag zijn genomen.

Een daarvan trekt m’n aandacht – het is de houten toren die de Russen hier gebruikten op de pas en is vervangen door het betonnen ding waar we ons nu in bevinden. Terug bij het wisselkantoor halen we onze tassen op en wisselen wat Engelse ponden in voor Poolse Zloty’s en wandelen de grens over.

dukla pas - tips & advies (2014)

Dukla's Pas – Krosno (POLEN): de rit in een minibus duurt zo’n half uurtje en kost 6 Zlt.

Als je de pas overgaat is er een kleine bushalte aan je rechterhand – hier staan busjes die je naar “Krosno” in Polen rijden – de enige optie vanaf hier.

Naam : “observatietoren” museum

Adres : Dukla Pas

Prijs : 1 euro

Inhoud:

Vanaf de grens tussen Slowakije en Polen op de Dukla Pas kun je een afslag nemen (1 km) naar de betonnen uitkijktoren waar ooit de Russische houten observatietoren heeft gestaan tijdens de “Slag om de Pas” in najaar 1944. Buiten staan wat drakentanden en artillerie – binnen is een expositie met meer oorlogstuig en veel foto’s van de regio en soldaten voor, tijdens en na de slag in het gebied.

Je wordt met de lift naar de bovenste verdieping gebracht inclusief een Engels uitlegblad waar je een prachtig panorama hebt over de gehele pas inclusief z’n dorpen. D.m.v. een ijzeren trap kom je op het terras waar je geconfronteerd wordt met de buitenlucht (en wind).

Het museum op zich is niet bijster interessant – wel geeft het zicht vanuit de toren perfect aan waarom de pas zo belangrijk was als toegangspoort tot Slowakije en de hooglanden van Hongarije.

Naam: wildkampeerplek “Dukla Pas”

Inhoud:

Achter het stenen oorlogsmonument is een groot bos waar je prima kunt kamperen. Ook kun je goed kamperen langs de “oude” grens tussen Slowakije en Polen lopend naar de observatietoren. Het is pikdonker (de lantaarns gaan niet aan – het monument wordt niet verlicht) en al loopt het af, een plek vinden is niet zo moeilijk.

Kijk wel uit want er kunnen mannen komen in de ochtend die naar het hout komen kijken en er kunnen wandelaars via het pad komen.

Maar het is ook een plek waar je je respect moet tonen aangezien het feit dat hier duizenden soldaten zijn omgekomen.