ALGEMENE INFORMATIE - Roemenië

* Bijgewerkt t/m 2013 - wijzigingen voorbehouden.

Roemenië heeft een gematigd landklimaat met zeer warme zomers en koude winters. Het voorjaar is kort te noemen en een langere mildere herfst. Er zijn grote regionale klimaatverschillen tussen het kustgebied, de laagvlaktes en de bergen. Het zal je niet verbazen dat het in de laagvlaktes (bijvoorbeeld in de hoofdstad) in de zomer (Juli en Augustus) kokend heet kan worden – 35 graden is daar geen uitzondering. Aan de kust en in de bergen is het dan veel aangenamer. Het aantal zomerse dagen aan de Zwarte Zee kust kun je vergelijken met die aan “onze” Middellandse Zee. In Juni valt in Roemenië de meeste regen. In het Westen van het land iets meer dan in het Oosten. In de winter (vanaf November) waait meestal de koude noordoostelijke “Crivat” wind. Vanaf diezelfde maand (tot Maart) kan een dik pak sneeuw in de bergen (de Karpaten) vallen en is het gemiddeld minus drie graden.

Roemenië grenst in het zuiden aan Bulgarije en in het oosten aan Servië en Hongarije. In het noorden ligt Oekraïne en in het noordwesten van het land grenst het aan Moldavië. De zwarte zee ligt in het zuidoosten.  

Het land is ongeveer 6x groter dan Nederland.

Naast Roemenen (90%) wonen er veel Hongaren (7%), Roma (zigeuners met 2%)) en in mindere mate Duitsers (Saksen – 0,5%) in Roemenië.  Er wonen ook nog wat mensen uit de Oekraïne en Joden maar deze aantallen zijn minimaal. Het aantal zigeuners (of Roma) lijkt minimaal maar officieus zouden er zo’n 1 en 2 miljoen in Roemenië woonachtig zijn. Na een daling van het inwonersaantal halverwege de jaren 50 nam de bevolking in aantal flink toe onder het bewind van ex dictator “Ceasescu”. Na de val van communisme werd abortus onmiddellijk weer gelegaliseerd en nam de bevolking weer af. Van de ongeveer 22 miljoen mensen die het land nu telt, woont zo’n 55% in de steden. Roemenië was in verhouding het communistische land met het meeste platteland alsmede Rusland zelf. Ondanks dat veel mensen onder de gewilde urbanisatie van “Ceasescu” naar de stad verhuisden is het percentage in Europa gezien nog laag te noemen. Momenteel wonen er zo’n 8 miljoen Roemenen buiten het land (vooral in buurrepubliek “Moldavië”). Veel Duitsers maar ook Hongaren zijn na de val van “Ceasescu” geëmigreerd.

De Karpaten, wat een gebergte is in de vorm van een boemerang verdeelt Roemenië in verschillende delen. Het hoogste punt van het land ligt op ruim 2500 meter. Het zuiden en westen van het land worden gevormd door laagvlaktes waaronder de “Beneden-Donau”. In het noordoosten ligt het grootste delta van Europa, de Donaudelta, die door UNESCO op de werelderfgoedlijst is gezet. Dit is tevens de oorsprong van de grootste rivier in het land, de Donau, die grotendeels de grens vormt met zuiderbuur “Bulgarije”.  

Roemenië bestaat uit ongeveer even grote delen uit bergland, hoogvlakten en laagvlakten. Vroeger bestond het overgrote deel van het land uit oerbossen – nu is ongeveer een kwart van Roemenië bos; ook zijn er veel druipsteengrotten aanwezig. Het land telt 14 nationale parken die vooral in de “Karpaten” te vinden zijn. Natuurrampen, zoals aardbevingen, lawines en overstromingen komen soms voor. De ergste aardbeving was de aardbeving van 1977. In 2005 en 2006 waren er verscheidene overstromingen. Vaak zijn er in de bergen, in de lente, (modder)lawines wegens smeltende sneeuw en regenval. Ondanks de nationale parken is afval nog steeds een groot probleem in Roemenië; je loopt in een zeer mooi bos en opeens bergen toiletpapier, legen bierflessen en andere afvalzakken. De EU hamert al jaren dat het land iets moet doen aan het afvalprobleem en watervervuiling. Er zijn ook goede berichten – sinds 1990 worden speciale roetfilters gebruikt in fabrieken, oude vervuilende industrie werd gesloten en ook word er hard gewerkt aan het moderniseren van het watersysteem.

De dierenwereld van Roemenië is die van een typisch land in de Balkan. Er zijn verschillende soorten natuur in het Balkanland met z’n eigen dieren; op de vlaktes vind je o.a. hazen, vossen, reeën, everzwijnen en dassen, terwijl in de bergen van de Zuidelijke Karpaten de gems, bruine beer (de helft van het Europese totaal aantal), het Karpatenhert, de marter, lynx, wolf (een derde van het Europese totaal aantal) en steenarend nog te vinden zijn. Het grote reservaat in de Donaudelta staat bekend om z’n grote aantallen vogels; je kunt hier o.a. ooievaars, ibissen, de zeearend en de ijsvogel tegenkomen. Het is tevens de enige plek in Europa waar pelikaankolonies voorkomen. In de Zwarte zee komen o.a. dolfijnen voor en je kunt in de delta zelf karpers, meervallen, baarzen en snoeken vinden.

De vijf grootste steden van het land zijn: 

1. Boekarest      *         : 1.950.000 inwoners;
2. Iasi                           :    320.000 inwoners
3. Timisoara                 :    315.000 inwoners
4. Constanta                :    314.000 inwoners
5. Cluj-Napoca             :    310.000 inwoners 

* = hoofdstad

Roemenië is sinds WWII een parlementaire republiek met een staatshoofd als president. “Trajan “Basescu” was al president van het land tussen 2004 en 2012 en nadat er heel kort een AD-interim heeft gezeten (deze werd weggestemd)  is “Basescu” wederom gevraagd als belangrijkste man van het land. Normaliter heeft de president een termijn van vijf jaar. Daarnaast heeft Roemenië een premier (of regeringsleider); dat is momenteel Victor Ponta. Net als in Nederland bestaat het Parlement (de wetgevende macht) uit twee kamers. Daarnaast is er een Senaat.

De Roemeense grondwet biedt godsdienstvrijheid en je ziet in Roemenië over het algemeen veel meer kerkgangers dan bij ons. Het lijkt er ook op dat de gelovigen een stuk “strikter” zijn dan bij in Nederland. Veruit de grootste godsdienst in Roemenië is het “Roemeens-Orthodoxie” dat door meer dan 80% van de bevolking wordt belijd. Dit geloof vergelijkbaar met het Russisch- en Griekse Orthodoxie is een op zichzelf staande geloofsgemeenschap volgens de Oosterse of Byzantijnse rite, waarbij de paus niet als hoofd van de kerk wordt erkend. Andere religies in Roemenië zijn; het Rooms Katholiek met 3,8% gevolgd door het Protestants (2,6%) en andere Christelijke gemeenschappen (3%). In de provincie “Noord-Dobroedzja  waar nog vele nazaten van het Ottomaanse Rijk en de Tarten woonachtig zijn, is nog een groep aanwezig die de Islam belijden (0,1%).

Voetbal is bij verre van de meest populaire sport in Roemenië gevolgd door handbal, basketbal, rugby, tennis en atletiek. De meest gevierde voetballer uit Roemenie is “Gheorge Hagi” die roem vergaarde toen hij bij “Steau Boekarest” speelde. Vervolgens zou hij voor voetbalgiganten “Real Madrid” en “Barcelona” uitkomen om daarna naar Turkije te gaan (“Galatasaray”). In Nederland kennen wij natuurlijk PSV’ers “Popescu” en Ajax speler “Quivu”. Andere bekende Roemeense namen zijn “Lupescu” en “Mutu” die ooit voor het gebruik van drugs geschorst werd. In 1986 werd opeens uit het niets de uit Boekarest afkomstige voetbalclub “Steau Boekarest” de winnaar van de felbegeerde “Europacup I” bokaal. Zij waren de eerste club uit Oost Europa die dit klaarspeelde (en tot op heden samen met “Rode Ster Belgrado” de enige). In 1989 behaalde zij wederom de finale maar moesten toen voor het “Nederlandse” AC Milan het hoofd buigen in een onnavolgbare finale. Een andere zeer populaire voetbalclub is “Dinamo” eveneens uit de hoofdstad. 

Het nationale elftal van Roemenië nam tot nu toe 7x deel aan het Wereldkampioenschap voetbal waarbij vooral in de jaren 90 de grootste successen werden behaald. De voor Roemenië gouden generatie o.l.v. “Hagi” haalde in 1994 (in de V.S.) de kwartfinale door het machtige “Argentinië” uit te schakelen waar het verloor tegen Zweden (met penalty’s). De andere kwalificaties waren in 1930, 1934 en 1938 en na WWII in de jaren 1970, 1990, 1994 en 1998. In 2006 werden zij o.a. uitgeschakeld tijdens de kwalificaties door Nederland die samen met Tsjechië winnaar van de poule werden. In de kwalificatie van het WK ontmoeten zij weer Nederland en moet Roemenië samen met Turkije en Hongarije uitmaken wie achter favoriet Nederland naar Brazilië mag in 2014. Tijdens de Europese kampioenschappen was 2000 “the final hour”; de Roemenen stoomden naar de kwartfinale door in een groep met “Duitsland”, “Portugal” en “Engeland” door te mogen maar struikelde toen tegen Italië (wat later als 2^e zou eindigen). Ze speelden ook in de Europese toernooien van 1984, 1996 en 2008 waar zij samen met Nederland naar het Europese hoofdtoernooi zouden gaan. In de eerste ronde van dat toernooi werden zij samen met “Oranje” ingedeeld in de groep des “doods” – samen met Italië en Frankrijk. Nederland maakte korte metten met alle drie en Roemenië” – samen met Italië en Frankrijk. Nederland maakte korte metten met alle drie en Roemenië eindigde derde en was uitgeschakeld.  eindigde derde en was uitgeschakeld.  

Tennis is na voetbal, handbal en rugby de vierde sport van het land – “Nastase” is de nationale ster die talloze “Grand Slams” toernooien won in de jaren 70 en in de jaren 73-74 als nummer 1 op de wereldranglijst stond vermeld. Daarnaast behaalde Roemenie drie keer de finale van de “Davis” cup. Bij atletiek is iets vreemds aan de hand; tijdens de Olympische Zomerspelen heeft Roemenië als land een 15^e plaats ingenomen met een totaal van 293 medailles. In het totale klassement voor de Winterspelen staat het land allerlaatste met een gewonnen bronzen plak.

De Roemeense keuken heeft veel Hongaarse, Oostenrijkse, Slavische, Turkse en Griekse invloeden in zich opgenomen. Ook zijn er aanmerkelijke verschillen in het aanbod van eten in de verschillende provincies. Over het algemeen kun je concluderen dat er gemiddeld gezien veel vlees, eieren en melk worden gebruikt in Roemeense gerechten. Aan de Zwarte kust en aan de rivieren (o.a. de Donau) wordt veel vis gegeten. Een Roemeens ontbijt kun je vergelijken met die van ons; brood met jam of honing als beleg maar ook kaas, vleeswaren, omelet, tomaat en groenten worden gegeten. Het “Westerse” graanontbijt komt in “swung”. Er wordt koffie, thee of melk bij gedronken net als bij ons, in Nederland. In Roemenië is het gebruikelijk twee maal per dag “warm” te eten – de lunch bestaat vaak uit soep gevolgd door gebraden of gegrild vlees. Hier komt vaak rijst, patat of salade bij. Het avondeten is eender alleen wordt de soep vaak overgeslagen.  

Enkele “popuaire” Roemeense gerechten zijn: 

• Salata de cartofi taranesca: aardappelsalade;
• Salate de Vinete: Dit is aubergine salade – vaak wordt ui, knoflook, zout en eventueel tomaat samen gestampt;  een prima vulling voor op brood; 
• Ciorba (de burta): soep met koeienmaag;
• Halwa Ditzmar: dadelsnoepjes;
• Mamaliga: Dit is een zeer populair gerecht wat je bijna zeker gaat eten bij een bezoek aan Roemenië –  het is een maisbrij dat vaak wordt gegeten met “sarmale” en zure room. Van oorsprong een  “arme” maaltijd die uitgegroeid is voor een maaltijd voor feestdagen en voor “buitenlandse” gasten;
• Covrigi: Deze snack kun je vergelijken met onze eigen “krakeling” – dit brood wordt alleen gemaakt met maanzaad, sesamzaad of met zout erop. Je kunt dit bijna op elke hoek in Roemenië kopen bij kiosken;
• Sarmale: Ook door gerecht is van een traditioneel gerecht uitgegroeid tot een maaltijd die vaak op feestdagen en bruiloften wordt gemaakt. Het zijn koolrolletjes gevuld met gehakt, kruiden en  rijst en wordt vaak geserveerd met “mamaliga”, chilipeper en/of zure room; 
• Mititei (of Mici): een traditioneel gerecht dat bestaat uit een aantal scherpe saucijsjes van gekruid gehakt (vaak gemixd varkens, koe en lamsvlees). Het komt vaak met brood en mosterd en is zeer    populair met bbq’s;
• Varza Calita: Dit is Roemeense zuurkool gemaakt met tomatenpuree, spek en worstjes. Vaak wordt deze   zeer vullend emaaltijd in de “donkere” koude dagen gegeten. Vaak wordt zoveel gemaakt dat mensen er weken van kunnen eten;
• Gogosi: Donuts;
• Urzici: Een gerecht dat gemaakt wordt van gekookte brandnetels en zure room. Het lijkt op de Nederlandse spinazie en wordt vaak geserveerd met gebakken eieren en spek. Kan ook met mamaliga worden gegeten;
• Placinta: Taart.

Daarnaast wordt er veel kaas gegeten die in allerlei soorten en maten komen. Roemeense kaas wordt meestal van schapen- of koeienmelk gemaakt. De naam van “witte” kaas is “branza”, dat van “Dacische” oorsprong is. Wat ook speciaal is en wat alleen met feesten, partijen en nationale feestdagen wordt gemaakt is “cozonac” een cake of zoet brood. Er is Aziatisch eten verkrijgbaar (niet heel veel) maar het is vaak een stuk prijziger (in verhouding met andere producten) dan bij ons – daarnaast is de kwaliteit verschillend.  

DRINKEN:

De nationale drank van Roemenië is de alcoholische drank “tuica”; een thuis gestookte pruimenjenever. Deze drank is vooral erg populair op het platteland van de provincie “Wallachije”. Een sterkere vorm van “tuica” aangezien het dubbel gestookt is “palinka” genaamd wordt voornamelijk in het noorden van het land gedronken.  Naast deze dranken wordt er ook veel (rode) wijn en bier gedronken in Roemenië. Iedere streek heeft z’n eigen wijnsoort, die ook steeds populairder wordt over de grenzen. De bekendste nationale bier is “Ursus” – een naam die prijkt op menig parasol bij cafés en restaurants. Andere grote biernamen in Roemenië zijn; “Timisoreana”, “Golden Brau”, “Cuics”, “Noroc” en “Bergenbier” – een aantal van deze zijn dochterondernemingen van ons eigen “Heineken”. Koffie is echt overal te krijgen in Roemenië – van kiosk tot chique restaurant – opvallend is het grote aantal koffiemachines in het land. Ze staan echt overal – in bus- en treinstations, maar ook in winkels en in de bibliotheek. Andere dranken zoals Coca Cola, Pepsi, Sprite etc. zijn overal verkrijgbaar.