ALGEMENE INFORMATIE - Portugal

* Bijgewerkt t/m 2011 - wijzigingen voorbehouden.

Portugal heeft een Mediterraan klimaat waarbij het land in drie klimaatzones uiteenvalt.  

• Zuiden: warme, droge zomers en gematigde , vochtige winters;
• Atlantische kust: gematigde zomers en zachte winters;
• De bergstreken in het noorden en noordoosten van het land – korte, zeer warme zomers en koude winters.

Portugal grenst maar aan een land en dat is Spanje. Het zuiden en gehele westen ligt tegen de Atlantische kust aan. Tot Portugal behoren tevens de eilandengroepen de Azoren en Madeira in deze oceaan.  

Portugal is ruim twee keer zo groot als Nederland.

Portugal heeft 10.799.270 (2013) inwoners, waarvan het grootste deel (circa 70%) in de dichtbevolkte kuststreek, die van de Spaanse grens tot aan Lissabon loopt, woont. Het zuiden en het achterland van de kuststrook zijn zeer dunbevolkt. Meer dan 10% van de bevolking woont in de steden Lissabon en Porto, de helft van de bevolking woont in plaatsen met minder dan 2000 inwoners. Desalniettemin is ook in Portugal een verstedelijkingstrend gaande. Binnen Portugal zijn er dan ook sterke migratiebewegingen van het achterland richting de industriële regio's van Lissabon en Porto en de toeristische regio's Algarve, Madeira en de Azoren. 

Portugal was lange tijd een emigratieland; belangrijke groepen Portugezen zijn te vinden in Brazilië, Luxemburg en Frankrijk, vooral rond Parijs, dat wel eens de op een na grootste Portugese stad ter wereld genoemd wordt. Ondertussen waren er sinds de dekolonisatie groepen immigranten uit voormalige koloniën die naar Portugal trokken. Sinds de toetreding tot de Europese Unie en de daarmee verbonden politieke en economische veranderingen is de immigratie, met name uit Afrika (Angola, Kaapverdië), Zuid-Amerika (Brazilië) en Oost-Europa (Rusland, Oekraïne, Moldavië) alleen maar toegenomen. Aan het eind van 2003 leefden er ongeveer 250.000 niet-Portugezen in Portugal. Meer dan de helft daarvan was afkomstig uit andere Portugeestalige landen met een gelijkende religieuze en culturele achtergrond: Dit is een van de redenen dat Portugal (in tegenstelling tot Nederland of België) veel minder immigratie gerelateerde problemen kent. Ongeveer een kwart van de buitenlandse inwoners is afkomstig uit Europa. Een gedeelte daarvan bestaat uit gepensioneerden die overwinteren in Portugal. Een ander gedeelte zijn remigrerende Portugezen die inmiddels het staatsburgerschap van hun emigratieland hebben aangenomen. Een op de tien Portugezen is van niet-Portugese afkomst; een gedeelte hiervan heeft het Portugese staatsburgerschap inmiddels verkregen. De allochtone bevolking is voornamelijk in de regio Lissabon (ca. 50%) en de andere stedelijke gebieden in de kuststrook te vinden. In het binnenland bestaat slechts 0,5% van de bevolking uit allochtonen.

Het Portugese vasteland wordt in het midden van het land doorsneden door de rivier de Taag. Het noordelijke deel van het land is bergachtiger dan het zuiden en heeft een koeler en regenachtiger klimaat. Andere grote rivieren zijn de Douro, de Minho en de Guadiana, die net als de Taag ontspringen in Spanje. Er zijn geen grote natuurlijke meren in het binnenland. Het grootste meer is het Alqueva-stuwmeer, dat ook het grootste stuwmeer van Europa is. Het hoogste punt van Portugal is de Ponta do Pico op de Azoren, met een hoogte van 2351 m. Het hoogste punt van het vasteland is de Serra da Estrela (1993 m). 

De eilandengroepen Madeira, bestaande uit vijf eilanden, en de Azoren, bestaande uit negen eilanden, liggen ten westen van Portugal in de Atlantische Oceaan. De eilanden zijn van vulkanische oorsprong en hebben een subtropisch klimaat.

De dierenwereld van Portugal sluit aan bij die van Spanje, maar heeft ook een aantal Afrikaanse elementen zo zijn er o.a. de kameleon, genetkat en mangoeste Van de zoogdieren komen o.a. het wilde zwijn en wilde kat nog voor. Ontbossing, erosie en onvoldoende geregelde jacht hebben talloze grote dieren gedecimeerd (wolf, lynx, damhert, edelhert, ree) of doen uitsterven (bruine beer, monniksrob ) natuur- en milieubescherming staan nog in de kinderschoenen. De visrijke zeeën rond Portugal zijn al eeuwenlang met succes geëxploiteerd (sardine, ansjovis, kabeljauw). Portugal is een belangrijk tussenstation voor de vogeltrek. Steltlopers, kluten, wulpen en grutto's zijn de belangrijkste trekvogels. Verder zijn er arenden, uilen, buizerds en zeekoeten.

De vijf grootste steden van Portugal:   

1. Lissabon *     - 600.000 inwoners
2. Porto              - 280.000 inwoners
3. Amadora       - 180.000 inwoners
4. Braga             - 125.000 inwoners
5. Coimbra        - 104.000 inwoners

* =  hoofdstad

Portugal is een parlementaire democratie en tevens een republiek met een president die voor een termijn van vijf jaar gekozen wordt door de bevolking. De huidige president Aníbal Cavaco Silva (PSD), sinds begin 2006. In maart 2005 werd de socialist José Sócrates minister-president. Hij diende echter op 23 maart 2011 zijn ontslag in voor die functie, waarna er 5 juni 2011 verkiezingen volgden waarbij zijn partij het slechtste resultaat van de afgelopen 20 jaar behaalde, en de rechtse partijen de meerderheid kregen.

De Portugezen zijn overwegend katholiek. Volgens de census van 2001 was 84,5% van de Portugezen katholiek en 2,2% protestant. Net zoals in andere Europese landen neemt door ontkerstening het aantal christenen af. Verder zijn er nog joden en hindoes (De hindoes komen uit Goa dat vroeger een Portugese kolonie was) te vinden. Portugal kent vrijheid van godsdienst.

Voetbal is de meest populaire en gespeelde sport. Er zijn verschillende voetbalcompetities, variërende van lokale amateur tot wereldklasse professioneel niveau. De legendarische Eusebio is nog steeds een belangrijk symbool van de Portugese voetbalgeschiedenis alsmede wereldvoetballer van het jaar Luís Figo en Cristiano Ronaldo. Portugese voetbalmanagers doen het ook goed in de namen Jose Mourinho en Andre Villas-Boas. De Portugese nationale voetbalteams hebben titels in het Wereldkampioenschap voetbal onder 20 en UEFA jeugdkampioenschappen. Het nationale team - Selecção Nacional - eindigde als tweede in het Europees kampioenschap voetbal 2004 in Portugal, de derde plaats in het Wereldkampioenschap voetbal 1966 en de vierde plaats in het Wereldkampioenschap voetbal 2006. Eindelijk maar toch zeer onverwacht sleepte het Portugese nationale elftal tijdens het EK 2016 met een 1-0 in de verlening tegen gastland Frankrijk eindelijk een grote prijs binnen. Superster Ronaldo was in de eerste helft uitgevallen met een blessure. Portugal won in reguliere tijd maar een wedstrijd tijdens het toernooi – dat was tegen Kroatië in de achtste finale. In de halve finale werd het 1-1 tegen Polen.  

Sport Lisboa e Benfica, FC Porto en Sporting Clube de Portugal zijn zowel de populairste sportclubs als degene zie de meeste trofeeën hebben gewonnen. Ze zijn ook wel bekend als "Os Três Grandes" (de grote drie). Ze hebben 12 titels gewonnen in de Europese UEFA clubcompetities, waren aanwezig in vele finales en zijn regelmatig kanshebbers geweest in de laatste fase bijna elk seizoen. Benfica was altijd club nummer 1 van Portugal met 32 nationale kampioenschappen en twee keer de winnaar van de Europacup I (voorlopen van de Champions League). Zij wonnen deze in 1961 en 1962. Maar ook Porto doet het bijzonder goed en dan vooral de afgelopen decennia. Zij wonnen de Champions League ook tweemaal (1987 en 2004) maar ook de UEFA cup (in 2003 en 2011), een keer de Supercup (1987) en zelfs twee maal de wereldbeker (1987 en 2004). 27x wisten zij het kampioenschap te winnen. Sporting is de derde club van Portugal met 18x een landstitel In 1964 wisten zj de niet bestaande Europacup II titel te bemachtigen.   

Behalve voetbal zijn er veel Portugese sportclubs die in competitieverband meedoen aan andere sportevenementen met een wisselende mate van succes en de populariteit. Het betreft onder andere rolhockey, basketbal, zaalvoetbal, rugby, handbal en volleybal. Ook surfen en bodyboarden zijn populair.

De Portugese keuken is zeer divers. De Portugese keuken kent invloeden uit diverse landen, waaronder Brazilië. Ook de Mediterrane keuken heeft veel invloed gehad op de Portugese keuken. Veel gerechten bevatten ingrediënten als rijst, aardappelen en tomaten, aangevuld met vis en verscheidene specerijen. Ook worsten zijn echter erg populair in Portugal. In de verschillende regio’s hebben ze zoals zo vaak hun eigen traditionele gerechten. De Portugezen hebben een cultuur van goed eten en in het hele land zijn er vele goede restaurants en kleine typische tascas. De Portugezen gebruiken veel gedroogde kabeljauw (bacalhau) waarvoor voor de bereiding honderden recepten zijn. Er wordt wel eens gezegd dat er voor elke dag van het jaar wel een bacalhau-recept is. Twee andere populaire visrecepten zijn gegrilde sardines en caldeirada, een op aardappel gebaseerde stoofpot die kan worden gemaakt van verschillende soorten vis. 

Een aantal populaire Portugese gerechten zijn:   

• Bolinhos de bacalhau = een visschotel die gemaakt wordt van aardappelen, eieren, kabeljauw en peterselie. Het gerecht wordt afgewerkt met diverse kruiden en specerijen;
• Caldeirada, een schotel van verschillende vissoorten;
• Een zeer populaire schotel uit het noorden is de arroz de sarrabulho (rijst gestoofd in varkensbloed) of de arroz de cabidela (rijst en kippenvlees gestoofd in kippenbloed);
• Cozido à Portuguesa, een zeer smaakvolle stoofschotel – een mengeling van verschillende, samen gekookte, vlees, worstsoorten en groenten.   

Andere typisch Portugese vleesrecepten, die kunnen worden gemaakt van rund, varken, lam of kip zijn onder meer  feijoada, farango de churrasco, leitao en carne de porco a alentejana.

Typische fastfood gerechten zijn de francesinha uit Porto en bifanas (gegrild varkensvlees) of prego (gegrild rundvlees) sandwiches, die algemeen bekend zijn in het hele land. De Portugese gebakskunst heeft zijn oorsprong in de Middeleeuwen katholieke kloosters die wijd verspreid zijn over het hele land. Deze kloosters zijn er in geslaagd om met behulp van zeer weinig ingrediënten (meestal amandelen, bloem, eieren en verschillende sterke dranksoorten) een spectaculair breed scala van verschillende gebakjes te maken, waarvan pasteis de Bleem (of pasteis de nata), oorspronkelijk uit Lissabon, en ovos mollen uit Aveiro voorbeelden zijn. 

Het ontbijt in Portugal is een vluchtige aangelegenheid. Doordeweeks eet men meestal een enkel broodje, waar men een kopje koffie bij drinkt. In het weekend is er tijd voor een wat uitgebreider ontbijt met ontbijtgranen, croissants en vruchtensappen.  De lunch wordt tussen 13.00 en 15.00 geserveerd en bestaat over het algemeen uit een kopje soep. De Portugezen dineren vrij laat, rond 20.00. Een typisch Portugees diner bestaat uit drie gangen, waarvan een gang uit soep bestaat. Populaire toetjes in Portugal zijn karameltaart, stukjes kaas en rijstepap met kaneel.   De kazen worden gemaakt van geiten- of schapenmelk en hebben een sterke smaak 

DRINKEN:

In Portugal drinkt men voornamelijk bier, thee en sterke koffie. Maar ook wijn is populair; in een land dat in ‘s werelds top tien van wijnproducenten staat, is het niet gek dat het gebruikelijk is om bij de hoofdmaaltijden wijn te drinken. Voor elk gerecht is er dan ook een passende wijn te vinden. Een ander populair drankje in Portugal is aguardente, een alcoholische drank die gedestilleerd wordt uit wijn. Er zijn verschillende soorten aguardente, waarvan aguardente vínica en aguardente bagaceira de bekendste zijn. Het water dat in Portugal uit de kraan komt is drinkbaar, maar bevat veel ijzer en kalk en is daarom niet smakelijk.