ACHTERGROND INFORMATIE - Portugal

* Bijgewerkt t/m 2011 - wijzigingen voorbehouden.

Portugezen zou je kunnen omschrijven als traditioneel, vriendelijk, eerlijk, behulpzaam en nemen dingen zoals ze gaan. Daarnaast kunnen ze ook behoorlijk vasthouden aan “oude” ideeën, zijn ze formeel en beleefd. Patriottisme of nationalisme is belangrijk en de Portugezen zijn apetrots op wat ze hebben bereikt in het verleden met het Portugese Rijk, bestaande uit talloze koloniën “ontdekt” door hun ontdekkingsreizigers. Vandaag de dag is voetbal een uitdrager van dit gevoel. Religie speelt een belangrijke rol in de cultuur van Portugal. Op elk openbaar gebouw is een kruis of een heiligenbeeld te vinden en ook de christelijke feesten worden elk jaar groots gevierd. Op papier is zo’n 95% katholiek.
Kenmerkend voor de Portugese cultuur is de Fado, het Portugese levenslied. Het woord ‘fado’ is afgeleid van het Latijnse ‘fatum’, dat noodlot betekent. Deze typisch Portugese muziek met een wat droevig karakter gaat veelal over de liefde en de dood en neemt in het leven van Portugezen een bijzondere plek in. Portugezen kunnen behoorlijk zwaarmoedig doen en nostalgisch over vroegere “betere” tijden.  

Door de vele immigranten en emigratie anderzijds is het land wel veranderd in de afgelopen decennia maar de Portugezen zullen altijd proberen ergens hun stempel op te drukken en stereotypes te creëren – een veel gehoorde uitspraak is dat de “Moren” in het zuiden wonen, de werklui in Porto, de studenten in Coimbra en in Braga de religieuze mensen. Het verschil van de mensen op het platteland en in de steden is opmerkelijk in een Europees land als Portugal. Het dorpsleven of “wijk” leven in de grote steden is belangrijk en ook familie wordt gezien als een pilaar onder ons bestaan. In dat laatste is gelukkig de afgelopen jaren wel iets veranderd – vrouwen werken meer, krijgen later en minder kinderen, sociale stelsel, tolerantie van gays en lesbienne en softdrugs, kleding, abortus etc. Een gevolg is (zoals elders in Europa) dat jongeren massaal naar de stad trekken. Ook de welvaart is flink toegenomen ook al loopt Portugal nog steeds behoorlijk achter op de meeste andere Europese landen.  

Portugal is een land van vele traditionele feesten (Festas), folklorefestivals, processies, jaarmarkten (Feiras) en oogst- en bloemenfeesten. Niet alleen de christelijke feesten, maar ook veel Arabische en middeleeuwse feesten worden gevierd om zo herinnerd te worden aan de volkeren die in het verleden in het land hebben gewoond. De meeste feesten, waarbij de steden traditiegetrouw kleurrijk versierd worden en waarbij dans, muziek en culinaire genot bij elkaar komen, vinden voornamelijk in de zomer plaats. Feestdagen geven een goed beeld van de Portugese volkscultuur en hun tradities en is zeker de moeite waard om een keer mee te maken. Vooral in het noorden zijn mensen nog behoorlijk conservatief en traditioneel – religieuze feesten en pelgrimstochten worden dan ook uiterst serieus genomen.

Wat ook kenmerkend is voor Portugal is de architectuur en dan met name de zogeheten Manuelstijl. Deze decoratieve stijl dankt zijn naam aan koning Manuel I (1469-1521) en kenmerkt zich door weelderige versieringen en een vermenging van elementen uit de late gotiek, de renaissance en de Moorse cultuur. De invloed van de Moren is ook terug te vinden in de azulejo’s. In heel het land zijn deze tegeltjes van aardewerk te vinden: in kerken, op gevels van huizen, stations, binnenplaatsen, trappen, muren vloeren en zelfs op tafels. De azulejo’s geven niet alleen kleur aan het bestaan, ze dienen ook voor bescherming van een bouwwerk, het dempen van lawaai en het weren van hitte.  Ook geldt in Portugal dat hoe groter de schoorsteen hoe meer bewerkt en hoe meer schoorstenen hoe rijker je bent. Als je een keer in Portugal bent op bijvoorbeeld een excursie kan je wel een heel groot huis zien met wel 7 schoorstenen. Sommige huisjes hebben er geen omdat ze het dan niet kunnen betalen.

• Vooral in Lissabon viel het ons op dat veel (jonge) mensen naar ons toekwamen met de vraag of we hasj en/of coke wilden kopen (gewoonweg op het centrale plein in de hoofdstad);
• Ze zetten bij restaurants vaak dingen op de tafel die niet inclusief zijn – deze komen als extraatje later op de rekening terecht;
• Je hebt in Portugal in bijna elke (grote) stad een camping “Municipal “wat een overheidscamping blijkt te zijn – goedkoop, goed en vaak heel centraal gelegen;
• Portugal is geen Nederland – bussen en treinen komen vaak ietsje (zeg een kwartier) te laat.

Portugal is ’s werelds grootste producent van kurk, daarnaast wordt veel wijn, kleding, textiel, visconserven, hout en papier geëxporteerd.

Ontdekkingsreizen, melkpasteitjes, Algarve (overwinteren), port(wijn), de economische crisis en “azejulos” (de blauwe tegeltjes).

Cabral (zeevaarder), Vasco de Gama (zeevaarder), Salazar (dictator), Christiano Ronaldo (voetballer), Eusebio (voetballer), Barosso (politicus), Dias (zeevaarder), Mourinho (voetbalcoach) en Magellaan (zeevaarder).

Portugal is de laatste jaren een stuk prijziger geworden en is niet meer het “koop” walhalla dat het was in de jaren 70 en begin jaren 80. Dat gezegd hebbende is het nog wel goedkoper dan de meeste andere West-Europese landen. En dit geld dan vooral op het platteland – in Lissabon en Porto waar veel toeristen komen is het verschil nihil.  

Avondeten          : voor zo goedkoop als 6 euro kun je al een redelijke maaltijd hebben;

Ontbijt                 : dit is ongeveer tussen de 3 en 7 euro;

Hostel (double)   : ongeveer 12 a 13 euro per persoon (soms zit hier dan wel ontbijt bij);  

Camping             : als je met een tentje reist kun je voor 5 tot 10 euro een prima plek hebben ; 

Zuko (sap)          : voor 2,50 heb je een groot glas verse vruchtensap.

Zoals bij zoveel Zuid-Europese landen zijn voor Portugal voor- en najaar de beste reistijden. In het noorden kan het begin mei nog wat fris zijn, in het zuiden is de zomer daarentegen bloedheet en mei of september de beste reismaand. Daar komt bij dat van november t/m april flink veel regen valt in het noorden. In de winter kan het in het binnenland heel koud worden, maar meestal schommelt de temperatuur rond de 12°C.

Nog meer films: 

• “O Milagre Segundo Salome” (2004; 6.4)
•  “The Convent” (1995; 5.7)
• “Porto da Minha Infancia” (2002)
• “Milaare Segunda Salome” (2004)
• “Alice” (2005)
• “Capitaes de Abril” (April kapiteins) (2000; 7.0)
• “Fados” (2007; 7.0)
• “Anik-Bobo” (1942)
• “Noite Escura” (2004)

• www.visitportugal.pt
• www.attambur.com
• www.psr.keele.ac.uk/area/portugal.htm
• www.viniportugal.pt