Szcezcin

Het centrum van Szczecin:

Rome was niet gebouwd in een nacht en ook Szczecin zal niet worden herbouwd in een nacht. Het vooroorlogse Stettin is slechts zeer ten dele gerestaureerd maar de werkzaamheden gaan onverminderd voort.

Het slot van de Pommerse greifen (hertogen)-dynastie (zamek Ksiazat Pomorskich) is het hoogtepunt qua bezienswaardigheden van de stad.

Het witte rijkelijke kasteel kijkt uit op de oude stad en stamt uit de 14^e eeuw al werd het pas in 1577 in de huidige vorm verbouwd. Je kunt de beltoren beklimmen. Het werd tijdens WWII door Geallieerde tapijtbombardementen totaal verwoest. Binnen is het kasteelmuseum te vinden met verschillende exhibities. Onder het kasteel ligt het oude marktplein waar ten dele de huizen zijn teruggebouwd naar hun oude stijl.

Het historisch museum

Een van de deze is het deels Gotische stadhuis uit de 13e eeuw waar nu het historisch museum in gevestigd is. Het gebouw kwam nagenoeg (en miraculeus) onbeschadigd uit de verwoestingen van WW2. Omdat Szczecin vele gebouwen moest afstaan aan hoofdstad Warchau werd helaas niet het hele oude centrum teruggebouwd. Het is nu een redelijk gezellig plein met terrassen, restaurants en cafés.  

Andere belangrijke gebouwen zijn de gotische Jacobskerk, lutherse Stadtkirche, na 1945 rooms-katholieke kathedraal (hersteld 1971-1982) en de twee Middeleeuwse poorten die de stad rijk is. De Oderpromenade, aangelegd voor nieuwe regeringsgebouwen en het stadsmuseum door burgemeester Haken (1878-1907) en daarom Hakenterrasse genoemd, na 1945 omgedoopt in Waly Chrobrego is een andere bezienswaardigheid.

Tenslotte is het sinds een aantal jaar mogelijk om een tour te maken door de ondergrondse gangen van Szczecin.

Andere bezienswaardigheden:

• De Filharmonia Szczecin, een architecturaal bekroonde moderne concertzaal uit 2014.

Bisschop Otto von Bamberg werd in het 2e decennium van de 12e eeuw aangezocht de bevolking te kerstenen. Daarbij liet hij de heidense tempels voor de godheid Triglav verwoesten om op hun plaatsen kerken op te richten. De hertogen moesten uiteindelijk een keuze maken tussen Duitse, Deense en Poolse soevereinen.

Duitse leenheer, later Hanze-stad

Zij namen in 1181 de Duitse keizer als hun leenheer aan waarmee Pommeren voorgoed een deel werd van het Duitse Rijk (Heilige Roomse Rijk). Steeds meer kolonisten uit het Duitse Rijk bevolkten die stad en de Slavische bevolking verdween gaandeweg naar de wijken en dorpen eromheen, voor zover ze niet in de burgerij geassimileerd werd.

In 1272 trad de stad toe tot de Hanze, waarin ze zich als vishandelsplaats onderscheidde. De bevolking verdubbelde tot 10.000 inwoners in de 15e eeuw. Maar toen had de stad zijn eerste plaats in de rangorde van Oostzeesteden ten oosten van de Oder al moeten afstaan aan Danzig. Het Slavische bevolkingselement was in de stad en de dorpen eromheen inmiddels verdwenen (geassimileerd). 

De 30-jarige oorlog

De Dertigjarige Oorlog maakte de neergang compleet met het uitsterven van het hertogelijk geslacht (1637). Stad en wijde omgeving kwamen nu onder soevereiniteit van de Zweedse koning (1648), en verloren hun economische betekenis om weinig meer dan een strategisch-militaire over te houden. Na de Grote Noordse Oorlog moest Zweden de stad aan Pruisen afstaan (1721).

In oktober 1806 veroverde keizer Napoleon Stettin op de Pruisen, die de stad in 1813 weer op de Fransen heroverden. Met Pruisen werd de provincie Pommeren in 1870 deel van het Duitse Keizerrijk. De stad zou als haven van Berlijn tot de belangrijkste Duitse Oostzeehaven uitgroeien met een strategisch belangrijke industrie. Na Hamburg en Bremen was Stettin in omvang de derde Duitse zeehaven.

Daarom zou ze aan het eind van WW2 een doelwit van luchtbombardementen worden, die van de havens en de oude binnenstad weinig overlieten. De helft van de bebouwing ging verloren. Ook al omdat het Rode leger passeerde in de laatste weken van de oorlog.  

Duitsland verliest de stad

Duitsland moest in 1945 een vierde deel van zijn grondgebied, namelijk de provincies ten oosten van de Oder en de Neisse aan Polen afstaan. Stettin lag weliswaar ten westen van de Oder, maar om Berlijn zijn zeehaven te ontnemen en Polen de strategische macht over de Odermonding te garanderen, werd na discussie uiteindelijk ook de stad en omgeving ter annexatie aan Polen overgelaten, waarbij Tsjecho-Slowakije er een vrijhaven kreeg.

In de Bepalingen van Potsdam was Stettin nog bij de Sovjetzone (latere DDR) gelaten maar op 5 juli 1945 zetten de Sovjet-bezettingsautoriteiten het pas ingerichte communistische Duitse stadsbestuur af, waarna de Duitse bevolking werd verdreven en vervangen door nieuwe Poolse inwoners.

Hoewel de DDR de Oder-Neissegrens zonder voorbehoud erkende, behield zij ten aanzien van Stettin nog lange tijd bedenkingen, die overigens alleen in de interne diplomatie van het Oostblok werden geuit.