ALGEMENE INFORMATIE - Oezbekistan

* Bijgewerkt t/m 2015 - wijzigingen voorbehouden.

Oezbekistan is een erg droog land met veel woestijn. In de zomer valt er amper regen, de rest van het jaar niet meer dan 20 millimeter per maand. Het is zomers heet. Juli is de warmste maand, overdag stijgt het kwik gemiddeld tot 35°C. Vooral in de woestijngebieden in het westen van het land kan het 's winters extreem koud en 's zomers extreem heet zijn. Temperaturen kunnen in juli oplopen tot boven de 45 graden. De meeste neerslag valt in de winter en lente. Het verschil tussen dag en nacht is groot: 20 graden. In de maanden december tot maart daalt de temperatuur tot dicht bij het vriespunt. Reizigers op de zijderoute kunnen het beste aan het einde van de lente of begin van de herfst een tussenstop maken: de lucht is met 20 tot 25°C dan aangenaam warm. Dankzij de lage luchtvochtigheid zijn deze hoge temperaturen toch nog goed te verdragen.

Oezbekistan grenst in het noorden aan Kazachstan terwijl in het oosten Kirgizië ligt. Tadzjikistan ligt ten zuidoosten van Oezbekistan en Afghanistan ligt in het zuiden. Tenslotte grenst Turkmenistan in het westen aan het land. Het heeft geen verbinding met een zee.

Oezbekistan is 13x zo groot als Nederland.

Ongeveer 80% van de inwoners van Oezbekistan mag zichzelf Oezbeek noemen. Daarnaast wonen er grote groepen Russen (6%), Tadzjieken (5%), Kazachen (4%) en Tataren (1,5%). Tenslotte is ongeveer 1% van de bevolking Kirgiez. Zoals vele landen van de voormalige Sovjet-Unie wordt Oezbekistan geconfronteerd met emigratie van de Russische minderheid. De regering wil deze emigratie zoveel mogelijk verminderen.

Oezbekistan bestaat voor het grootste gedeelte uit woestijn, met enkele oases. Ook vindt je er veel katoen- en zijdekwekerijen. Het uiterste westelijke deel van Oezbekistan ligt op het Ustjurtplateau. Het deltagebied van de Amu Darja aan de zuidrand van het Aralmeer scheidt dit deel van het droge woestijnachtige centrale deel van Oezbekistan, de Kyzylkum, in het zuiden begrensd door het Amu Darjadal. Het Aralmeer is het grootste meer van Oezbekistan. De Kyzylkum gaat langzaam over in een heuvelgebied aan de voet van de Tiensjan (Tian Shan). In dit heuvelgebied liggen de geïrrigeerde oase van Tasjkent en de Kleine of Zuidelijke Hongersteppe. De Fergana vallei in het oosten is groen, is omringd door hoge bergketens van de “Tiensjan” en “Pamir” en bestaat uit grasland afgewisseld met katoenplantages. De meeste rivieren ontspringen als smeltwaterrivieren in de Tiensjan en de Pamir; veel van de kleinere rivieren echter verliezen na hun intrede in de woestijn zoveel water dat zij ten slotte ophouden te bestaan. De belangrijkste rivieren zijn de Amu Darja met haar zijrivieren Soerchandarja en Zeravsjan en de Syr Darja met haar zijrivier Tsjirtsjik, die beide uitmonden in het Aralmeer.

Van het dierenleven vallen de gazellen (djeran) en de Bactrische kameel het meeste op, maar er leven ook diverse soorten slangen, schorpioenen, schildpadden en knaagdieren. In de bossen leven onder meer vossen, lynxen, stekelvarkens en wolven. Haviken, arenden, buizerds en gieren zijn voorkomende vogels in Oezbekistan.

De vijf grootste steden in chronologische volgorde zijn: Tashkent *, Samarkand, Andizjan, Namangan en Kokand.

* = hoofdstad.

Oezbekistan werd onafhankelijk van de Sovjet Unie in 1991. Op 8 december 1992 nam het Oezbeekse parlement een nieuwe grondwet aan waardoor Oezbekistan een Presidentiële Republiek werd. In de loop der jaren heeft president “Islom Karimov” zijn bevoegdheden steeds verder uitgebreid. De premier (“Shaykat Mirziyoyev”) en het kabinet hebben feitelijk nauwelijks macht. Zo kiest de president bijvoorbeeld de regionale bestuurshoofden. Verder is de scheiding der machten gebrekkig, onder andere doordat het rechtssysteem wordt beïnvloed door de uitvoerende macht. In het parlement zijn met name presidentsgezinde partijen vertegenwoordigd. De oppositie bestaat uit enkele (gemarginaliseerde) seculiere partijen. Daarnaast zijn er enkele radicale islamitische groeperingen, die geen officiële politieke partijen zijn. Elke vorm van oppositie wordt echter stelselmatig onderdrukt.

De meeste Oezbeken zijn van oorsprong soennitische islamieten (88%). Het islamitische centrum van Oezbekistan is de heilige stad Buchara. Door de antireligieuze houding van het Sovjetbewind was het lange tijd moeilijk na te gaan in hoeverre de bevolking nog praktiserend gelovig was. Daarnaast zijn er aanhangers van de Russisch-orthodoxe kerk ( 9%). De overige 3 % van de bevolking hangt een andere godsdienst aan.

Voetbal is de meest populaire sport in Oezbekistan. De Oezbeekse “ere” divisie bevat momenteel 14 teams waarvan vorig jaar “FC Bunyodkor” kampioen werd. Het team met de meeste kampioenschappen is “FC Pashtakor Tashkent”. Naast voetbal zijn ijshockey, basketbal, rugby en handbal ook populaire sporten. Een traditionele Oezbeekse sport is “Kurash” oftewel worstelen.

De Oezbeekse keuken bevat vele gerechten die zij zelf hebben “gevonden”. Plov, het standaardgerecht in Oezbekistan, bestaat uit rijst met schapenvlees, uien, wortels en rozijnen gebakken in schapenvet. Laghman is een noedelspoep waarvan de samenstelling nogal kan verschillen maar er zit altijd schapenvlees en groenten in. Shurpa is een vettige soep met een homp vlees en groenten. Erg populair in Oezbekistan zijn sjasliks, stukjes schapenvlees aan een spies.  

Andere Oezbeekse gerechten zijn: 

• Mastava: Dit is een rijstsoep met ui, wortel, tomaat, erwt en wilde pruimen;
• Chuchvara: Lijkt op ravioli, is gevuld met schapenvlees, ui, wortels en pompoen. 

Daarnaast zijn er restaurants waar overwegend Russisch eten geserveerd wordt zoals borsjt (bietensoep), bifsteks (gehakt), bief stroganoffs (vlees in een sausje) en kotelet (gepaneerd vlees). In de grotere steden vind je ook restaurants met een internationale keuken zoals Indiaas, Italiaans, Chinees of Koreaans. Ook liefhebbers van fastfood komen hier aan hun trekken.  

DRINKEN:

De bewoners van Oezbekistan drinken over het algemeen thee of wijn. Dit zijn de twee nationale dranken die het land heeft. Thee kan overal gedronken worden, waar je ook maar bent. Er zit ook nog verschil in de thee. In de winter drinken ze vooral zwarte thee, in de zomer groene. Bij het eten worden mineraalwater en frisdranken geserveerd. Koffie is niet altijd verkrijgbaar dit in tegenstelling tot thee. Kwas is een soort licht alcoholisch drankje gemaakt van oud brood en gist. Westers bier is volop verkrijgbaar. De wijn in Oezbekistan is van hoge kwaliteit en heeft al vele internationale prijzen gewonnen.Wodka is er in alle soorten en maten, evenals Oezbeekse champagne en cognac.  

In Oezbekistan kun je beter geen water uit de kraan drinken. Flessen water zijn overal te koop.