L'viv (L'vov of Lemberg)

Centrum van L’viv:

Het historische centrum van Lviv staat sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

De vele bevolkingsgroepen die er gewoond of geheerst hebben, hebben allemaal hun sporen nagelaten in het stadsbeeld. In het centrum staan monumenten in allerlei stijlen: gotiek, barok, classicisme, jugendstil en neostijlen.

Alles begint en eindigt op het prachtige centrale plein van de stad Ploscha Rynok dat geflankeerd wordt door menig opzienbarend op architectuur doelend hoogstandje. Hoogtepunten zijn het 19e -eeuwse stadhuis, het Boyim kapel en het zwarte huis.

Er zijn tientallen kerken in de stad en velen zijn de moeite waard om te bezoeken; eentje die je zeker even moet gaan bekijken is de prachtige Armeense kathedraal aan de Vulytsya Virmenska. Tenslotte is een bezoek aan waarschijnlijk het meest opzienbarende begraafplaats van de Oekraïne – Lychakivske de moeite waard. 

Andere bezienswaardigheden:

• Lvivkse bierbrouwerij (zie musea), Vysoky Zamok, Arsenaal, “Janowska” concentratiekamp, Onufriuskerk en de Latijnse Kathedraal.

Er woonden Polen en Roethenen (Oekraïners), maar ook Duitsers, Joden en Armeniërs. De Mongolen die het grootste gedeelte van het land innamen in 1240 deden wel uitvallen naar deze kant van het land (Galicie) maar bleven niet.

Dat deden de Polen wel en bezetten voor eeuwen de hele regio, voordat de Oostenrijkers-Hongaren kwamen. In 1772 kwam Lviv bij de Eerste Poolse Deling aan Oostenrijk.

Onder Habsburgs bewind brak een bloeitijd aan: als Lemberg, de hoofdstad van het kroonland Galicië-Lodomerië werd het een van de belangrijkste steden van het Habsburgse rijk. In 1784 kreeg de stad van keizer Jozef II een universiteit, waar in vier talen werd gedoceerd.

Een Joodse stad

De Universiteit Lwów was belangrijk voor de weder opwekking van de Poolse cultuur in de negentiende eeuw. In 1918 viel Oostenrijk-Hongarije uiteen. De stad werd uitgeroepen tot hoofdstad van het onafhankelijke West-Oekraïne, maar uiteindelijk werd de stad als Lwów weer Pools. Ook onder Polen was het toenmalige Lwów een metropool: er woonden toen 318.000 mensen (1939). Een derde daarvan was joods, ongeveer 60 % Pools, 7 % was Oekraïens. 

Het platteland met haar provinciesteden, rond de Poolstalige regionale hoofdstad, vormde een belangrijk centrum van Oekraïense cultuur, die door de Poolse staat echter onderdrukt werd. 

Lviv bleef Pools totdat Sovjettroepen, als gevolg van de geheime afspraken uit het Molotov-Ribbentroppact, de stad in september 1939 binnenvielen.

De Duitsers vielen op 22 juni 1941 de Sovjet-Unie binnen (Operatie Barbarossa) en bezetten de stad van 1941 tot 1944. De Tweede Wereldoorlog verliep dan ook rampzalig voor de stad: de nazi's deporteerden en vermoordden het overgrote deel van de joodse inwoners.

Getto van Lemsberg

Als gevolg van de Duitse inval in Polen was de joodse bevolking van de stad door joodse vluchtelingen uit Polen van 125.000 tot 160.000 gegroeid. Vanaf december 1941 werden zij gedwongen in een afgezonderd gedeelte van de stad te gaan wonen: het Getto van Lemberg, van waaruit zij werden weggevoerd naar het concentratiekamp Janovska en het vernietigingskamp Bełżec tijdens de “grote actie”. In Belzec (vandaag de dag net over de grens in Polen) werden meer dan een half miljoen vermoord.

Na deze grote opruimactie werd er in de stad een getto gemaakt waar o.a. nazi-jager “Simon Wiesenthal” in heeft gezeten. In juni 1943 werd het getto alweer opgeheven. Slechts 2000 overleefden de Holocaust. Ook de joodse culturele gebouwen overleefden de oorlog niet. Voor de oorlog kende de stad 45 synagoges, waaronder de Gouden Roos synagoge uit 1582. Deze synagoge werden vrijwel allemaal vernietigd.

Russische immigranten

De uiteindelijke overwinnaar, de Sovjet-Unie, annexeerde in 1945 de oostelijke strook van Polen, waaronder ook Lwów. De meeste Poolse inwoners belandden honderden kilometers westelijker, in gebieden die Polen van Duitsland toegewezen kreeg: die van Lviv kwamen vooral in Wrocław, het eerdere Breslau in Silezië, terecht. In hun plaats kwamen Oekraïense en Russische immigranten naar Lviv. De stad kwam achter het IJzeren Gordijn te liggen en was veel van haar inwoners, haar geheugen en haar contact met de rest van Europa kwijt.

Aan het eind van de jaren 80 was Lviv wederom het centrum van de Oekraïense nationale beweging, een rol die de stad tot op vandaag is blijven spelen. De stad haalde het wereldnieuws op 27 juli 2002, toen een ongeluk bij een vliegshow tientallen slachtoffers eiste.