Willemstad

Binnenstad Willemstad:

Willemstad bestaat uit twee delen het oude historische centrum en ten noordoosten hiervan het nieuwere gedeelte buiten de vestigwerken. Aan de waterkant zijn voldoende parkeergelegenheden om daarna lopend naar de vestingstad toe te wandelen.

Als je een van de oude smalle poorten binnenkomt is daar eerst de populaire binnenhaven waar ruim 200 ligplaatsen zijn. Hier zijn ook de meeste terrasjes aanwezig. De Vestingwerken van Willemstad kwamen overigens tot stand vanaf 1583 en hebben als zodanig dienstgedaan tot 1926 - een imposante zeshoek van grachten en wallen met vijf bastions.

De Duitsers hebben t.t.v. WW2 er nog een aantal bunkers bijgezet die allemaal nog goed te zien zijn. Je kunt een prachtige wandeling maken over de deels groen overwoekerde muren om vervolgens weer bij het begin van je wandeling terug te keen om een gevoel te krijgen hoe groot (of klein) Willemstad eigenlijk is. 

Het bekendste gebouw van Willemstad moet het Mauritshuis zijn wat ooit het stadhuis van de vesting was. Het stamt uit 1623 en diende als het oorspronkelijke buitenverblijf van Prins Maurits, de zoon van Willem van Oranje. Nu dient het als een museum inclusief een Canonkamer en een Heemkundemuseum op de zolderverdieping.

Er staan nog verschillende kerken zoals de Protestantse koepelkerk uit 1607. De Heilige Mariakerk, deze kerk stamt uit het jaar 1875, dit was een Katholieke kerk van Willemstad. Uiteraard kun je het Arsenaal bekijken, het oude Raadhuis en de de Orangemolen. Daarnaast zijn er tal fraaie woonhuizen die veelal stammen uit de 17de en 18de eeuw. 

De Forten:

De Fransen bouwden in 1811 Fort l'Enfer, ter verdediging van Willemstad tegen de Engelsen. Het vierkante fort gaf rugdekking aan Fort Sabina Henrica. Twee jaar later vertrokken de Fransen en kreeg het de Nederlandse naam De Hel. De Hollanders moderniseerden fort De Hel in Willemstad in 1884 zodat er 118 soldaten in konden.

In 1896 is het fort bewapend met zes kanonnen, vier mortieren, twee mitrailleurs en vier Coehoornmortieren. In 1941 bezetten de Duitsers fort De Hel, totdat de South Wales Borderers hen op 5 november 1944 verdreven.

Het fort is net als Fort Frederik en Fort Sabina gebouwd volgens de zogenoemde 'Tour modèle' stijl. Hier staan er slechts drie van in Nederland en allemaal in de Stelling van Willemstad. 

Sabina Henrica luidt haar volledige naam. De krachtige tante heette oorspronkelijk ‘De Ruijter’, in 1811 gebouwd door Napoleon. Samen met ‘neven’ De Hel, Fort Bovensluis (Numansdorp) en Fort Frederik (Ooltgensplaat) vormde Sabina een kring rondom Willemstad.

Een sterk front dat ons verdedigde tegen de Engelsen. Ook later omarmde Sabina haar burgers: ze bood hun dekking tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de jaren vijftig en zestig diende fort Sabina als munitieopslag.

Prins Maurits liet de vesting uitbreiden tot zijn huidige vorm van een zevenpuntige ster. De vesting is later meerdere malen verbeterd. In 1623 liet Maurits in Willemstad de Princehof bouwen (sinds 1973 Mauritshuis). Het gebouw was vanaf 1973 het stadhuis van de gemeente Willemstad.

Willemstad doorstond in 1793 een beleg door de Fransen. Op 1 maart van dat jaar werd de vestingstad onder vuur genomen door een Franse legergroep van naar schatting 8000 man. De materiele schade was enorm en de polder de Ruigenhil was geïnundeerd.

Het beleg hield stand tot de ochtend van 16 maart, waarna de Fransen zich langzaam terugtrokken. In 1794 werd Willemstad alsnog ingenomen na de val van Bergen op Zoom. In het begin van de 19e eeuw werd Willemstad bezocht door koning Lodewijk Napoleon op 27 en 28 april 1809 en door diens broer keizer Napoleon Bonaparte op 4 oktober 1811. De keizer gaf opdracht tot de bouw van een kruithuis. Na de Engelse invasie, tijdens de Walcherenexpeditie, versterkten de Fransen de kustverdediging met twee forten ten zuiden van Willemstad: Fort Sabina Henrica en Fort de Hel. 

Stelling van het Hollands Diep: 

In 1874 werd Willemstad het centrum van de Stelling van het Hollandsch Diep en het Volkerak. Het moest Holland beschermen tegen troepen die vanuit Brabant het Hollandsch Diep wilden oversteken en de toegang voor schepen naar het Hollandsch Diep afsluiten. Dit laatste deed het samen met Fort Buitensluis dat aan de overkant van het water ligt. In 1922 vertrok het garnizoen definitief uit Willemstad.

In mei 1940 kwam het zover dat Willemstad werkelijk een bescheiden rol in de verdediging van Nederland speelde, aan het Zuidfront van Vesting Holland. Al sinds de mobilisatie had Willemstad weer een bescheiden garnizoen van troepen die het vestingstadje in geval van oorlog als voorverdediging van de positie Numansdorp moesten verdedigen. Met name het veerpunt was daarbij van belang.

Op de vierde oorlogsdag, 14 mei 1940, kwam een Duitse verkenningseenheid met pantserwagens richting Willemstad. Na een korte schermutseling werd de verdediging opgegeven en viel Willemstad in Duitse handen. De Duitsers zouden tijdens de oorlog de oude maritieme waarde van Willemstad weer enig blazoen geven. Enkele kazematten werden op de oude wallen gebouwd en een bescheiden garnizoen was aanwezig om ze te bezetten.