Terschelling (Midsland en Formerum)

Algemeen:

Terschelling bestaat uit 4/5 deel uit natuur waarvan een groot deel daarvan bestaat uit strand. Schone stranden langs de Noordzeekust en een zeer breed zandstrand aan de Waddenzee zijn kenmerkend voor Terschelling.

Zoals natuurlijk op elk eiland zijn de stranden ook hier één van de belangrijkste trekpleisters. Niet in het minste geval vanwege de breedte dus. Bij Strandovergang West aan Zee en Strandovergang Midsland aan Zee vind je de breedste stranden om precies te zijn. Helaas kun je Terschelling niet rondfietsen.

Wel zijn er diverse mooie fietsroutes verdeeld over het eiland. Fiets door de pittoreske dorpen, fiets over de dijk langs de Waddenzee of fiets bijvoorbeeld dwars door de duingebieden en polders. De Boschplaat is een natuurreservaat aan de oostzijde van het Nederlandse waddeneiland Terschelling.

Het meet circa 10 bij 5 kilometer en is sinds 1910 in beheer bij Staatsbosbeheer. Misschien is de Boschplaat wel het mooiste natuurgebied van alle Waddeneilanden. Je kunt hier heerlijk fietsen en wandelen. In 2015 kreeg de Boschplaat als eerste Nederlandse gebied het predicaat Dark Sky Park van de International Dark Sky Association. In een Dark Sky Park kan men 's nachts de totale duisternis op aarde ervaren, en volop de sterrenhemel aanschouwen. 

West-Terschelling is zowel het aankomstdorp als het grootste dorp van Terschelling. Naast de haven van West sieren gezellige cafés en restaurants het straatbeeld. Eén van de hoogtepunten, zowel letterlijk als figuurlijk, is de vuurtoren de “Brandaris”. Dit meest bekende bouwwerk van Terschelling staat midden in het dorp en is een bezoek absoluut waard! Een ander toeristisch hoogtepunt, indien geïnteresseerd zijn de bunkers van het eiland gebouwd tijdens WW2.

Bunkers: 

Op het strand, in het bos, als vakantiewoning, je ziet ze op allerlei plekken. Een paar van deze imposante betonnen bouwwerken zijn in oude staat hersteld. West-Terschelling speelde in de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol. Hier vind je de Tigerstelling, een bunkercomplex waar de strijd in de luchtoorlog boven de Waddeneilanden weer zichtbaar is gemaakt. In het bezoekerscentrum geven maquettes en een film een levendig beeld van de functie van deze 'radarstelling'.

Met de bunkerkaart loop je langs de imposante bouwwerken op het terrein. Je kunt ook een rondleiding krijgen met een gids, de bunkerwandeling lopen en zelfs overnachten in een slaapzaal gebouwd op de fundamenten van een bunker. Er is ook een bijzondere torenkamer. 

Formerum:

Formerum gold in de Middeleeuwen als het grootste en belangrijkste dorp van oost Terschelling. Het is van oorsprong een agrarisch dorp. Veehouderij was de voornaamste inkomstenbron.

Tegenwoordig zijn er maar weinig veehouders meer in Formerum, en wordt het meeste inkomen uit het toerisme gehaald. Ten noorden van Formerum ligt de zomerhuizennederzetting Formerum-Noord.

Bij de strandovergang naar zee zijn twee hotels aanwezig, waarvan een al een aantal jaren leeg staat. Formerum heeft een supermarkt, twee restaurants, een kroeg en de jeugdcamping Appelhof. Een van de karakteristieke Terschellinger boerderijen, het Spylske Huus, is in 1759 gebouwd en is een beschermd monument. Karakteristiek voor het zicht op het dorp is de Koffiemolen. Dit is de enige molen op Terschelling.

Formerum is ook de geboorteplaats van Willem Barentsz, de beroemde ontdekkingsreiziger die probeerde via een route ten noorden van Siberië naar Oost-Azië te komen. Willem Barentsz heeft in de winter van 1596-1597 in het van wrakhout gemaakte "Behouden Huys" op Nova Zembla overwinterd. Nu kun je het wrakkenmuseum bezoeken (zie andere bezienswaardigheden).

Andere bezienswaardigheden: 

• Samen met kids is het Wrakkenmuseum een erg leuk en ongedwongen uitje. Er worden zeker al een kleine 150 scheepswrakken tentoongesteld, zowel van moderne als historische schepen. 

Het is te begrijpen, dat zowel de Hollandse Staten als de Friese bewindvoerders grote belangstelling toonden voor dit eiland met een van nature beschutte haven en trachtten er de macht in handen te krijgen.

Door de eeuwenlange strijd tussen Friesland en de Hollandse Staten is het eiland Terschelling (vroeger Wuxalia, ter Schelling - land van scheiding - Schellinge, Schylge of Skylge geheten) vele malen het slachtoffer geworden van de machtsstrijd tussen de Friese bevelhebbers en de Hollandse graven.

WW2: 

Het eiland schommelde gedurende eeuwen tussen Friese en Hollandse overheersing, waarbij plunderingen, brandschattingen e.d. geen uitzonderingen waren. Onder gezag van de Duitse bezetter is de gemeente Terschelling overgeheveld van Noord-Holland naar de provincie Friesland op 1 september 1942. Deze Duitse maatregel werd niet teruggedraaid na de bezetting. 

Op 16 mei 1940 kwamen de eerste Duitse militairen aan op het eiland. Voor de Duitsers was het eiland van groot strategisch belang in de luchtoorlog tegen de geallieerden op de Noordzee, zowel te water als in de lucht. Met de hulp van de eilandbewoners (eerst vrijwillig, dan gedwongen) werden vele verdedigingsstellingen en radarinstallaties op het eiland gebouwd. Met de radarinstallaties konden de Duitsers de vliegtuigen vanaf een grote afstand waarnemen.

De grootste installatie van de Atlantikwall was de Tigerstelling ten oosten van West-Terschelling, waar de commandobunker 'Bertha' zich bevond die de gevechtshandelingen van de Duitse luchtmacht coördineerde in het luchtruim boven Terschelling, de Waddenzee en dit deel van de Noordzee.

Spergebied

Het aantal Duitse militairen wisselde in de loop van de oorlog, maar op sommige momenten waren van twaalfhonderd tot tweeduizend Duitsers aanwezig. Initieel hadden de eilandbewoners niet zoveel last van de bezetting, maar naarmate de bezetting langer duurde, werden de verhoudingen met de Duitser grimmiger. Het eiland werd geïsoleerd en tot spergebied verklaard.

Grote delen van het eiland werd een verboden gebied voor de eilandbewoners. In de betere hotels werden de officieren ingekwartierd. Tot de bouw van bunkerverblijven voor de soldaten, werden de soldaten bij de bevolking ingekwartierd.

Doordat er onvoldoende mensen waren om de verdedigingswerken te bouwen, brachten de Duitsers arbeiders van het vasteland in. De Duitsers gaven zich officieel over aan de Engelse troepen op 29 mei 1945.