Bourtange

Het informatiecentrum (entreegebouw van de vesting) vormt een basis voor uw bezoek aan de vesting. Naast een korte visuele introductie over de geschiedenis van de vesting treft u er informatie over het Bourtange van tegenwoordig.

Het merendeel van de vesting gebouwd in de 16^e eeuw was het de bedoeling om het hier een paar maanden te kunnen uithouden in geval van een belegering. Vesting Bourtange is het hele jaar geopend.

De restaurants en winkeltjes hanteren hun eigen openingstijden. Entreekaarten voor de musea van Vesting Bourtange zijn verkrijgbaar in het informatiecentrum. Voor gezinnen hebben we een voordelige familiekaart. 

In en om Vesting Bourtange is ontzettend veel te zien. Natuurlijk zou het mooiste zijn het geheel vanuit de lucht te aanschouwen maar ook op de grond is genoeg te zien. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende officiershuizen (Majoorswoning, Kapiteinswoning, Commanderie, Meesterswoning, Convooimeesterswoning) de Pastoorswoning, de soldatenbarakken, de kanonnen, de twee toegangspoorten, de secreten (toiletten van vroeger), de bastions, de bruggen, de grachten, de wallen, de wachthokjes, het schilderachtige Marktplein, de kerk, de turfschuur, de rosmolen, de standerdmolen, de synagoge, de kruithuizen, de voormalige smederij, de brugwachtershuizen, enzovoort.

Hieronder zijn een aantal van deze bezienswaardigheden uitgelicht.

Het centrale Marktplein: 

In het midden van de vesting vindt u het Marktplein. Alle straatjes komen uit op dit plein. Het eeuwenoude plein wordt volledig omgeven door 16, 350 jaar oude, lindebomen. De belangrijkste huizen (officiershuizen) zijn gevestigd op het Marktplein. In de ring daarbuiten zijn de barakken van de soldaten gesitueerd. Voor het Majoorslogement staat de reconstructie van het houten paard. Een martelwerktuig uit vroeger tijden. De gestraften werden op het paard geplaatst, waarna gewichten aan hun voeten werden bevestigd. 

Ooit beschikte Bourtange over een standerd koren- en pelmolen. Deze kleine houten windmolen stond op het Molenbastion, maar verloor met het vertrek van de soldaten zijn functie. De molen werd in 1832 verkocht en verplaatst naar het gehucht Ter Haar, waar hij nog steeds te bewonderen is. Sinds 1980 staat een nauwkeurige kopie van deze vroeg-zeventiende-eeuwse molen op de gereconstrueerde wal in Bourtange, waarmee de vesting ‘haar’ molen terug heeft. In een geheel gereconstrueerd gebouw staat een originele rosmolen ‘klaar voor gebruik’.

De molensteen wordt in beweging gebracht door een paard (ros). Door het spoorwiel ontstaat de uiteindelijke draaisnelheid van de molensteen. 

Deze route maakte deel uit van de in 1457 ontworpen handelsroute tussen Groningen en Westfalen in Duitsland. In 1580 werd hier in enkele dagen een compleet fort gebouwd. De stad Groningen was overgelopen naar het kamp van de Spaanse koning.

Om de bevoorrading vanuit het Duitse achterland te blokkeren gaf Willem van Oranje daarom opdracht op de Bourtange een schans aan te leggen. In augustus werden de Staatse verslagen, waarna de bezetting door Spaanse troepen werd verjaagd.

De vesting werd onderdeel van de verdediging van de drie noordelijke provincies. Al snel na de bouw vestigden zich ook burgers binnen de vesting; het buitengebied werd voornamelijk als weide- en hooiland gebruikt. Ook werd er turf gestoken. Terwijl de vesting steeds verder werd uitgebreid bereikte deze in 1742 z’n grootste omvang. Na de ontmanteling van de vesting in 1851 verrezen ook elders huizen. 

Rond 1960 liep het dorp leeg. Bourtange was niet met de tijd meegegaan en was geen plaats waar jongeren zich vestigden. De gemeente Vlagtwedde liet in de jaren '70 en '80 de vesting herbouwen in de staat zoals die in 1742 geweest was. Op 14 september 1968 werden de plannen gepresenteerd voor het herstel van de vestingwerken.