Riga

HOME / Letland / Letland bezienswaardigheden

Riga is de hoofdstad van Letland maar ook van de Baltische Staten – en dat het eigenlijk de enige echt grote stad is wordt direct duidelijk als je er binnenkomt. Gelegen aan de westelijke Dvina rivier is het een stuk ruwer en rauwer dan de andere hoofdsteden Vilnius en Tallinn in respectievelijk Litouwen en Estland.

Het oude gedeelte is een labyrint van kleine smalle steegjes, straatjes en pleinen met keitjes die in geen eeuwen veranderd is – tenminste als je het kleine toeristenbusje en de dreunende muziek die uit sommige kroegen komt even wegdenkt.

Vooral in het nieuwe gedeelte van de stad schreeuwt de Art Nouveau voor misschien nog wel meer aandacht dan in het oude alsmede de vele oorlog-bezetting musea die de stad rijk is. Voor de rest heeft Riga alles wat een grote moderne stad heeft van discotheek tot stijlvol restaurant en van stamkroeg tot kebabtent.  

Rond de stad kun je gruwelen in Salaspils, het gebied waar ooit het concentratiekamp van de nazi’s heeft gestaan en nu indrukwekkende  gedenktekens staan. Je kunt genieten van de prachtige houten architectuur en jetset in Jurmala wat aan de golf van Riga ligt. Tenslotte heb ik nog een uitstapje gemaakt naar wellicht het boeiendste kasteel van de Baltische Staten; het Rundale paleis wordt ook wel het kleine Versailles genoemd en niet zonder reden.

De oude binnenstad: 

Het prachtige gildehuis van ongetrouwde Duitse kooplieden, genoemd naar de morenkop die zij in hun wapen voerden.

Tijdens WWII werd het huis zwaar beschadigd en de Russen hebben het zo’n zeven jaar later met de grond gelijk gemaakt. Op de een of andere manier waren de bouwtekeningen bewaard gebleven en een exact replica werd in 2001 nagebouwd ten ere van de 800ste verjaardag van de stad.

Legende gaat dat tijdens een koude kerstavond in het jaar 1510 de ongetrouwde mannen een feestje hielden in hun clubhuis. Dronken haalden de mannen een grote naaldboom binnen en versierde deze met bloemen. Deze actie zou de oorzaak zijn dat miljoenen mensen op de aarde tegenwoordig jaarlijks een kerstboom kopen en deze versieren. 

Aan het einde van de avond droegen ze de boom overigens naar buiten en staken hem aan. Kerstboomverbrandingen worden op sommige plekken ook uitgevoerd.  

Het hoogtepunt van een bezoek aan Riga en wellicht ook aan Letland is de oude binnenstad. Kronkelende keistraatjes nemen je mee naar een Middeleeuws centrum met architectonische hoogstandjes; het staat niet voor niets op de UNESCO werelderfgoedlijst.

Naast het Art Nouveau district wat meer noordelijker ligt zijn er voldoende voorbeelden te vinden in de oude binnenstad. Het centrum van de binnenstad is het plein Ratslaukums met het prachtige stadhuis, het zwarte hoofdenhuis en het bezettingsmuseum.  

Je moet even zoeken maar hier ligt ook een plaquette die aangeeft waar de eerste kerstbomenverbranding ooit heeft plaatsgevonden. Naast het stadhuisplein heeft de stad nog twee bekende pleinen; het Doma Laukums met de grote Mariakathedraal (de Dom) die in 1211 is gebouwd en het piepkleine barricademuseum 1991.

Orthodox vertoon

Het ander plein heet Peterbaznica Laukums en huisvest het Geboorte van Christus kathedraal, de grootste orthodoxe kerk van de Baltische Staten. Tot WWII werden de huizen in Riga voornamelijk van hout gebouwd. Uitzondering op de regel zijn de drie broederhuizen wat de drie oudste stenen huizen in de stad zijn.  Het oudste huis, nummer 17, stamt uit de 15de eeuw.

De kruit – of poedertoren van Riga is de enige toren die nog staat van de oude stadsmuur en stamt uit de 14^e eeuw. Vroeger was deze toren de hoofdingang tot de stad en had ze een verdedigingsfunctie. Tot de 18de eeuw werd de toren als gevangenis gebruikt. Tegenwoordig maakt ze deel uit van het Oorlogsmuseum.  

Vlakbij bevinden zich momenteel winkeltjes en barretjes in de barakken van Jacob die ooit een gigantisch groot warenhuis waren, gebouwd in de 16e eeuw.

Let’s bezettingsmuseum

Naast het zwarte hoofdhuis (zie boven) en op het hoofdplein Doma Laukums gelegen is het Let’s bezettingsmuseum te vinden. Hier vind je alle informatie uit de bezettingsperiode tussen 1940 toen Letland bezet werd door de Russen tot 1991 toen het land wederom onafhankelijk werd.

Tijdens WWII werd Letland geteisterd door de nazi’s om in 1944 bevrijd te worden door het Rode Leger. Er volgde een lange periode van Sovjetonderdrukking. Het museum is ironisch gesitueerd in de grote grijze bunker, gebouwd als Sovjetmuseum. De Letten noemen dit gebouw gekscherend de zwarte kast.

Art Nouveau district

Als je denkt dat de oude binnenstad het mooiste en indrukwekkendste gedeelte van de stad Riga is moet je toch even komen kijken in het Art Nouveau district in de stad – noordelijk van het centrum. Hier staat de grootste collectie Art Nouveau of Jugendstil gebouwen ter wereld – zo’n 750 stuks!

Art Nouveau is een kunststroming ontstaan tussen 1880 en 1914. Kenmerkend voor deze kunststroming zijn een optimistisch geloof in de toekomst, inspiratie uit de natuur, moderne technieken en veel versieringen. De meeste exemplaren zijn te vinden in de Albertastraat en de Elizabetesstraat. 

Er zijn o.a. creaties van de architect filmmaker Eisenstein te vinden, beroemd vanwege zijn film de Pantserkruiser Potemkin. 

Schietbaan Regro’s

Als je altijd al een keer op een schietbaan je kunsten wilde laten zien is dit je kans. Aan de andere kant van de rivier Daugava ligt tussen het braakliggende terrein dat gereed wordt gemaakt voor een nieuwe weg de ondergrondse bunker Regro’s.

Je kunt hier schieten met verschillende wapens zoals een Kalasjnikov of een uzi en je betaalt per kogel. De ambiance die er hangt doet je terug denken aan de jaren 70 en je voelt je alsof je in de tv-studio’s staat van Charlie’s Angels of Dallas.

Aan de muren prijken zwaar bewapende Russische (naakt) modellen met bont beklede piep kleine bikini’s. In een van de schiethallen mag je je slachtoffer zelf uitkiezen. James Bond is gewild!   

Andere bezienswaardigheden:

• Markthallen, Barricademuseum 1991, Het Letse volksfrontmuseum (zie boven) , Oorlogsmuseum (kruittoren) en het Joods gettomuseum.

Gesticht in 1201 door de Duitse bisschop Albert von Buxhoevden werd de stad Riga als bruggenhoofd gebruikt voor de kruistocht tegen de Noordelijke heidenen. Het werd een sterk bolwerk voor de ridders van het zwaard en de centrale handelspost tussen Rusland en het Westen.

In 1621 veroverde de toen grootmacht Zweden de stad en het groeide uit tot de grootste stad in het Zweedse Rijk – zelfs groter dan Stockholm! De handel floreerde en de stad deed heel veel zaken met het rijke Republiek Holland dat veel hout en hennep importeerde. 

De Russen onder Peter de Grote veroverde Letland tijdens de Grote Noordelijke Oorlog en zorgden voor een industriële impuls na de lange oorlog die gewoed had -  Riga werd in de 19e eeuw de grootste houthaven ter wereld en de derde Russische stad achter Moskou en St. Petersburg.   

In de 20e eeuw kwamen net als in andere (grote) steden in Europa cafés, salons, restaurants en groeide het intellectuele leven totdat dit in WWI totaal vernietigd werd. Pas in 1917 werd Riga ingenomen door Duitse legers.

Onafhankelijkheid

Toen Duitsland een aantal maanden later capituleerde werd Letland onafhankelijk. De aandacht verschoof van Duitsland naar Engeland wat als overwinnaar uit de strijd was gekomen.

Op 1 Juli 1941 werd, nadat Riga wederom bezet werd door de Sovjets een jaar daarvoor, “bevrijd” door de nazi’s. Letse fascisten grepen hun kans en vermoordden 30.000 Joden; de andere helft van de 60.000 Joden werden in het getto van Riga opgesloten om daarna in Salaspils door de Duitse SS vermoord. 

Na WWII werd, nadat duizenden Letten naar heropvoedingskampen (gulags) in Siberië waren gestuurd, opnieuw een industrialisatie slag gemaakt in Riga. Veel Russische arbeidskrachten werden aangetrokken wat ertoe leidde dat nog maar een 1/3 van de bewoners van Riga Lets waren. Maar ondanks de Russische bezetting van bijna een halve eeuw bleef de stad cultureel op een hoog plan staan en altijd naar het Westen en de toekomst kijken. Riga vierde in 2001, tien jaar na de onafhankelijkheid z’n 800ste verjaardag.  

Zo nu en dan laait de spanning op tussen de Russische minderheid in de stad die aanzienlijk is afgenomen na 1991 en de Letse bewoners. Russisch talige scholen en de wens om het Russisch als tweede officiële taal te erkennen liggen gevoelig.

>> Lees hier de gehele GESCHIEDENIS van Letland. 

Het (internationale) busstation ligt naast de markthallen en tegen het centrum aan. Het is wat chaotisch maar efficiënt. Niet ver bij het busstation vandaan ligt het moderne treinstation.

Riga - Salaspils: trein richting Darzini(Ogre – Krustpils traject), daarna kwartiertje lopen

Riga - Jurmala: trein naar station Majori – dan stap je in het centrum van Jurmala uit. Het duurt ongeveer 15 a 20 minuten en een ticket kost 1 Let.

Riga - Rundale Paleis: eerst de bus naar de stad Bauska (een uurtje) en daar op het station overstappen op een minbus naar Pilsrundale (15 minuten) – je stapt voor het paleis uit.

Riga - Sigulda: elk uur 2x, het duurt ongeveer 1 ¼ uur en de prijs is 1,50 Ls

• Naam : Oorlogsmuseum

Adres : Smilsu iela 20

Open : Woensdag tot Zondag 10:00 tot 17:00/ 18:00

Prijs : gratis

Tijd : 1 uur – 1,5 uur

Transport : lopend

Website : www.karamuzejs.gov.lv

Inhoud:

Het heeft iets ouderwets en Russisch over zich; het is vrij donker en de zalen zijn groots en in elke kamer zit een “babooshka” op wacht. De meeste (Engelse) informatie staat vermeld op gekopieerde stencil die in een kaartenbak staan wat niet echt bevorderlijk werkt.

Maar het is gratis en geeft een goed beeld van de verschillende stages van de Letse geschiedenis. Vooral de twee wereldoorlogen de Russische bezetting erna wordt extra belicht.

• Naam : Het Letse bezettingsmuseum

Adres : Latviesu Strelnieku Laukums 1

Open : Elke dag van 11:00 tot 17:00/ 18:00

Prijs : gratis

Tijd : 2 uur

Transport : lopend

Website : www.occupationmuseum.lv

Inhoud:

Zeer professioneel ingericht museum; boven aangekomen krijg je eerst op een tv een film te zien over het leven in de goelag, waarna je aan de hand van goede Engelse (maar ook andere talen) instructievellen ingelicht over de verschillende belangrijkste gebeurtenissen in de 20e eeuw. 

Op de Russische bezetting volgt de kortstondige onafhankelijkheid waarop de nazi’s het land bezetten en vervolgens worden “bevrijd” door het Rode Leger. Een partizanenoorlog volgt en pas in 1991 is er echte vrijheid.

• Naam : Getto museum

Prijs : gratis

Tijd : 15 minuten

Transport : lopend

Inhoud:

Ze zijn inmiddels twee jaar open maar er moet nog heel veel gebeuren wil dit museum echt (veel) mensen gaan trekken. Ik ben op de hoogte van het feit dat het een gedenken is als nagedachtenis van de Joodse gemeenschap in Riga maar vond het zeer minimaal wat dit museum te bieden heeft.

Op dit moment is het nagebootste huis dat ooit in de Joodse getto heeft gestaan nog niet klaar binnen, en dit moet hoogstwaarschijnlijk het hoogtepunt worden, maar de informatiepanels buiten geven veel te veel gedetailleerde informatie weer voor een “gemiddelde” museumbezoeker. Er worden tientallen huizen laten zien die in de Jodenbuurt hebben gestaan, mensen die daar hebben gewoond maar er is geen inleiding, geen algemene informatie hoe het allemaal begon etc. 

Geen kop en geen staart! Het ligt net buiten het centrum, vlakbij de markt, het bus- en treinstation maar als je het mij vraagt is het de moeite (nog) niet waard om er heen te gaan.

• Naam : Barricade museum 1991

Open : Maandag tm vrijdag 10:00 – 17:00, zaterdag 11:00 – 17:00

Prijs : gratis

Tijd : 30 minuten

Transport : lopend

Website : www.barikades.lv

Inhoud:

Als je het hebt gevonden (want goed aangegeven staat het niet, en de meeste mensen lopen er straks voorbij, dan wordt de deur en het licht aangedaan – er zijn dus geen drommen geïnteresseerden aanwezig. Er zijn drie kamers en alles is alleen in Lets aangegeven. De eerste wil een indruk geven van een huiskamer in de jaren 50 of 60 en de laatste is een vulkamer met foto’s van verzetsstrijders uit die tijd.

De tweede is de meest in het oog springende met een nagemaakt haardvuur en een grote maquette die aangeeft hoe het er ongeveer uit heeft gezien rond de kathedraal. Je kunt gaan zitten op een van de gekapte boomstronken om een stuk documentaire te zien over de opstand in Riga tegen de Russische bezetting. 

Natuurlijk kun je een donatie geven maar ik gaf eerlijk aan dat het “leuk” zou zijn als er iets in het Engels te zien en horen zou zijn – in ieder geval ondertiteling van de film en wat uitleg aan de muren. Het is erg karig.

• Naam : Hostel Central = dezelfde eigenaar als Hostel Riga (zie onder)

Prijs : 5 Lt (normaliter) incl. ontbijt

Inhoud:

Vlakbij het centrum ligt dit goed georganiseerde hostel. Het is verdeeld over twee verdiepingen en heeft een aantal appartementen met daarin weer kamers met een verschillend aantal bedden. Schoon, WIFI, ontbijt, schone lakens en een handdoek, wat wil je nog meer?

Nou een aardig meisje bij de receptie zou wonderen doen. Er is een keuken, een gezamenlijke ruimte en naast het pand is een winkel van sinkel. Koffie, thee en melk zijn gratis. Naast het centrum wat op loopafstand ligt, is ook het bus- en treinstation om de hoek naast de centrale markt.

Het aantal douches in mijn appartement is met een ietwat aan de magere kant.

• Naam : Hostel Riga = dezelfde eigenaar als Hostel Central (zie boven)

Prijs : 5,50 Ls incl. ontbijt

Inhoud:

Gelegen tegen het centrum aan en uitkijkend op het treinstation is dit hostel zeer centraal gelegen op de vierde verdieping van een groot gebouw waar ook McDonalds gevestigd is. Het busstation ligt er praktisch naast. Gevaarlijk voor je gezondheid aangezien je door het restaurant naar de lift moet lopen.

Aanwezig is een keuken en een smal halletje waar twee computers staan. De douches zijn prima al is de slaapzaal erg klein (er zijn er twee). Als ze alleen dat kleine irritante salontafeltje er nu ‘ns uithalen. Kluisjes zijn aanwezig en koffie, thee en melk zijn gratis verkrijgbaar. 

TIPS: Ga vooral niet eten in de oude stad waar je sowieso tien Ls meer betaald dan erbuiten. Er zijn een aantal nachtclubs waar je beter niet naartoe kan gaan (in Riga hostel hangt een lijstje)

• Naam : Regro’s schietbaan

Adres : Dauvaggrivas iela 31

Open : Maandag t/m Zaterdag 10:00 tot 17:00 (zondag alleen op afspraak)

Prijs : de kogels van de verschillende wapens variëren van 0,80 Ls tot 2 Ls

Tijd : 0,5 uur

Transport: lopend of met de tram 13, 13A

Inhoud:

Een laag drempelloze schietbaan waar je jezelf even helemaal uit kunt leven zonder teveel te betalen. De baan ademt een sfeer uit de jaren 70 en de pin-ups posters, donkere oude meubelen en het personeel draagt daar zijn steentje aan bij. Je kunt schieten met een pistool, revolver, Walther, UZI of een AK47.

Het is even moeilijk te vinden en wellicht dat het over een jaar (als de nieuwe weg klaar is) wel verdwijnt maar zoek nu tussen de kranen in naar een grijzige keet waarop een zwarte schietschijf te zien is. Er wordt beweerd dat je een ID of paspoort mee moet nemen, maar bij mij is dit nooit gevraagd.