Split

HOME / Kroatië / Kroatië bezienswaardigheden

Split is de grootste en belangrijkste stad in Dalmatië en de tweede stad van Kroatië. De havenstad is gelegen op een klein schiereiland in de Adriatische Zee en is een belangrijke economische en toeristische transitstad. De stad is oorspronkelijk vernoemd naar de Calicotome spinosa, een doornstruik die slechts in bepaalde landen rondom de Middellandse Zee groeit.

Toen de stad een onderdeel werd van het Romeinse Rijk werd de stad Spalatum genoemd.

En uit tijd stamt het belangrijkste bezienswaardigheid van de stad die eigenlijk een stad in een stad is – het Diocletian’s paleis – niet echt een paleis maar een omringd gedeelte van de stad waar hij tempels en o.a. een mausoleum bouwde en nu een uniek stukje Romeinse stad is met restaurants, cafés en musea tussen authentieke Romeinse pilaren en stenen.  

Diocletain’s paleis:

Ook nu nog wordt het centrum van Split gevormd door het oude paleis, waarin huizen, winkels, markten, paleizen en kerken zijn gevestigd. In de tijd van keizer Diocletain werd er een rechthoekig fort gebouwd – 215 bij 180 meter geflankeerd door ronde stenen uitkijktorens.

Er kwamen o.a. een Koninklijk paleis, een mausoleum en Romeinse tempels in te staan die op de as stonden van oost naar west. Het meest beeldbepalend is wellicht de Kathedraal van Sint-Domnius, genoemd naar Domnius, de beschermheilige van de stad.

Deze Rooms-katholieke kathedraal is ontstaan rondom het mausoleum van christenvervolger Diocletianus, dat nu het hart van de kathedraal is. Ook kun je de kelderhallen zien, groot en leeg maar indrukwekkend. De middeleeuwse klokkentoren, herbouwd in 1908, torent fier boven de stadsmuur uit, terwijl de vestibule – een open koepel een van de hoogtepunten is.

Het labyrint van kleine steegjes, straatjes en pleintjes wordt nu ingenomen door restaurants, cafés met terrassen en (souvenir)winkels maar je kunt er ook voetballende kinderen zien en de was zien bungelen om te drogen. Er staan nog wat muren van de oude Tempel van Jupiter en je kunt op de stenen trappen zitten rond de Peristil – een pleintje met Romeinse columns – om een glaasje te drinken. 

In 1979 werd het paleis van Diocletianus, en daarmee een groot deel van het stadscentrum, op de Werelderfgoedlijst geplaatst.

De Romeinse keizer Diocletianus, bekend van z’n slachtingen van Christenen, beval omstreeks het jaar 300 tot de bouw van dit paleis.

Deze gebeurtenis wordt meestal beschouwd als het begin van het bestaan van de stad Split. In de 7e eeuw vestigden zich in het enorme gebouw de eerste stadsbewoners, gevlucht uit Salona (het huidige Solin), dat enkele kilometers naar het noorden lag, nadat die stad geplunderd werd door de Avaren.

Vanaf 1420 behoorde Split tot Venetië, en in 1797 viel het toe aan Oostenrijk-Hongarije. In 1918, na de Eerste Wereldoorlog, viel Oostenrijk-Hongarije uiteen en ging Split met Dalmatië horen bij het Koninkrijk van Serviërs, Kroaten en Slovenen dat toen werd opgericht. Dit koninkrijk ging in 1929 Joegoslavië heten.

Gedurende de jaren 1941 - 1943 maakte Split deel uit van Italië, maar na de Tweede Wereldoorlog kwam het weer in bezit van Joegoslavië.

Hoewel Split altijd de grootste en belangrijkste stad van Dalmatië was, is het toch nooit de hoofdstad van die regio geweest. In de Venetiaanse en Oostenrijkse tijd was Zadar de officiële hoofdstad. Sinds 1992 maakt Split deel uit van de onafhankelijke Republiek Kroatië en is de stad de hoofdstad van de provincie Split-Dalmatië.

>> Lees hier de gehele Kroatische GESCHIEDENIS

De ferry terminal is een paar honderd meter meter van het centrum vandaan aan de oostkant alsmede het busstation (deze ligt aan de kade) en het treinstation. 

Split – Sarajevo: er gaan wel meer dan 10 bussen per dag; de rit duurt zo’n 7 uur en de kosten zijn rond de 200 KN. 

Net buiten het centrum hebben wij gegeten bij een soort studentenrestaurant – er is geen menu en je kunt met je bord aansluiten als met een buffet. Er is niet al te veel keus maar als je alles hebt gepakt wat je wilt eten wandel je naar de kassa en daar betaal je pas.

Je wordt een beetje vreemd aangekeken maar mensen kunnen het wel waarderen (je hebt direct aanspraak) en het is lekker en goedkoop. 

Net als in Dubrovnik is het beste, snelste en goedkoopste om een prive kamer hier te huren. Als je de bus of de ferry afstapt komen er een aantal op je af. Betaal niet meer dan 25 euro per kamer maar probeer ook niet teveel af te dingen en de mensen tegen elkaar op te bieden.

Betaal nooit voordat je de kamer hebt gezien en weet waar je je precies bent – sommige kamers zijn kilometers buiten de stad. Mocht je dit niet willen, dan zijn er voldoende hotels in de stad te vinden. 

Het is misschien niet het grootste Romeinse bolwerk wat je in de wereld kunt zien maar wel een hele belangrijke en daarnaast een hele unieke omdat er nog “gewoon” in geleefd en gewoond wordt; “it’s alive”.

Daarnaast ligt Split prachtig aan de Adriatische kust en misschien nog wel het belangrijkste; het is er lang niet zo druk als in Pompeï en/of Dubrovnik – hier kun je nog het echte Dalmatische leven opsnuiven.