ALGEMENE INFORMATIE - Kosovo

* Bijgewerkt t/m 2016 - wijzigingen voorbehouden.

Kosovo kent een gematigd zeeklimaat met vrij warme zomers en redelijk koele winters. Door de ligging tussen een aantal berggebieden in kunnen depressies Kosovo soms vrij lastig bereiken wat kan resulteren in extreme warmte in de zomermaanden of extreme kou gedurende de winter. 

De zomermaanden in Kosovo zijn door de geografische ligging en het feit dat depressies wat meer moeite hebben om Kosovo te bereiken relatief warm. De gemiddelde middagtemperatuur gedurende de maanden juni, juli, augustus en september ligt in grote delen van Kosovo tussen de 22 ren 28 graden. Voor de hoger gelegen gebieden geldt uiteraard dat de dagtemperaturen daar over het algemeen lager liggen naarmate je meer stijgt. De wintermaanden zijn vrij koel. De vlakte van Kosovo, waar je ook hoofdstad Pristina vindt, heeft in de periode november tot en met maart gemiddeld ongeveer 110 dagen met nachtvorst en per jaar zo’n dertig tot veertig dagen met vorst overdag.

In de bergen is het aanzienlijk kouder en zorgt de sneeuwval voor uitstekende wintersportmogelijkheden. Hoewel Kosovo waarschijnlijk nooit in de top vijf van populairste wintersportlanden ter wereld zal komen zijn sommige delen van Kosovo redelijk sneeuwzeker. De overgangsmaanden tussen de winter en de zomer zijn vrij instabiel. Tijdens de maanden april, mei en oktober kan het vandaag 25 graden zijn en een dag later ineens tien graden koeler. Dit weerbeeld is iets wat in een groot deel van de Balkanregio voorkomt. Sommige jaren heb je het geluk dat het wekenlang mooi stabiel weer is zonder al teveel fluctuaties in weerbeeld of temperatuur.

Kosovo ligt ingeperst tussen Montenegro in het noordwesten, Albanië in het westen terwijl Macedonië in het zuiden ligt. Het noorden en oosten liggen tegen Servië aan. 

Nederland is ongeveer 4x groter als Kosovo. 

Van de ongeveer 2,2 miljoen mensen in Kosovo is zo’n 90% Albanees terwijl 6% Servisch is. De rest is een mix van Bosniërs, Roma, Turken en andere minderheden (Ashkali en Gorani). De Servische minderheid wordt merendeel in KFOR beschermde enclaves. 

Er zijn twee hoofdvlaktes in Kosovo. Het bekken van Metohija is in het westen van Kosovo gesitueerd en de vlakte van Kosovo beheerst het oostelijke deel. Een groot deel van de oppervlakte van Kosovo is bergachtig. Het Sargebergte ligt in het zuiden en zuidoosten, op de grens met Macedonië. Dit is een van de populairste toeristische gebieden en skigebieden van de regio, met Brezovica en Prevalla als de belangrijkste toeristencentra.

De hoogste bergen van Kosovo, inclusief de hoogste berg Gjeravica (2656 m), liggen in het westen op de grens van Albanië en Montenegro. Deze bergen behoren tot de Albanese Alpen. In het noorden ligt het zuidelijke deel van de bergketen Kapaonik. De centraal gelegen gebieden van Drenica, Carraleva en het oostelijkste deel van Kosovo, bekend als Gollaku, zijn hoofdzakelijk heuvelgebieden.

Er zijn enkele noemenswaardige rivieren en meren in Kosovo. Deze zijn de Witte Drin in het westen, die uitmondt in de Adriatische Zee, en met de Erenik als de belangrijkste zijrivier; de Sitnica in het midden; de bovenloop van de Zuidelijke Morava in het uiterste oosten; en de Ibar in het noorden. De grootste meren zijn het meer van Gazivoda in het noordwesten, het meer van Radoniq in het zuidwesten, het meer van Batllava en het meer van Badovci in het noordoosten.

Er zijn zo’n 45 verschillende diersoorten actief in Kosovo. Grotere exemplaren zijn o.a. de bruine beer, de lynx, de wolf, wilde katten, vossen, wilde geiten en herten. Daarnaast komen nog wezels en een aantal rivierotters voor al worden deze ernstig bedreigd.

Zo’n 220 vogelsoorten komen voor waaronder de adelaar en de valk. Het grootste beschermde natuurgebied is het “Sara” nationaal park dat sinds 1986 beschermd gebied is geworden. 

De vijf grootste steden in Kosovo zijn: 

1. Pristina *                   200.000 inwoners
2. Prizren                        85.000 inwoners
3. Ferizaj                         75.000 inwoners
4. Mitrovica                     73.000 inwoners
5. Gjakova                       72.000 inwoners

* = hoofdstad

Kosovo werd sinds juni 1999 op basis van VN-resolutie 1244 bestuurd door de VN-missie UNMIK. Op 15 juni 2008 werd in Kosovo een nieuwe grondwet van kracht. De Republiek Kosovo kreeg daarmee formeel de leiding over het eigen land, na negen jaar van VN-bestuur. De Verenigde Naties hebben belangrijke bevoegdheden overgedragen aan de Kosovaarse regering. Een van de belangrijkste wijzigingen is dat de Kosovaarse president voortaan de wetten zal afkondigen in plaats van de Verenigde Naties, die tot nu toe de voogdij hadden. Daarnaast krijgt Kosovo voor het eerst een minister van Buitenlandse Zaken. Kosovo mag voortaan ook zelf verkiezingen organiseren, het krijgt een centrale bank, staatsburgerschap, een veiligheidsmacht en een nieuw volkslied.

De verantwoordelijkheid op het gebied van politie en justitie blijft - zoals dit in het plan Ahtisaari werd voorzien - voorlopig in handen van de UNMIK. Normaal gezien stond op 15 juni 2008 eveneens de overdracht gepland van de VN (UNMIK) naar de EU-missie (EULEX), die met 2.200 man toezicht zou houden op het gebied van politie en justitie. Dit plan werd uitgesteld omdat Rusland zich fel verzette tegen de onafhankelijkheid van Kosovo en niet wilde dat de VN daaraan zou meewerken door bevoegdheden over te dragen aan de EU.

Om dit te omzeilen heeft VN-secretaris Ban Ki-moon in een rapport aan de Veiligheidsraad gemeld dat de EU-missie onder de ‘paraplu’ van de VN-missie gaat werken en stapje voor stapje „operationele verantwoordelijkheden” op het gebied van politie en justitie zal overnemen.  De NAVO-macht KFOR blijft in Kosovo aanwezig om een lichtbewapende Kosovaarse veiligheidsmacht te trainen.

In Kosovo zijn drie religies dominant; de islam, de Rooms-katholieke Kerk, en de Servisch-orthodoxe Kerk. De verhoudingen tussen islamieten en katholieken in Kosovo gelden als goed, maar beide groepen hebben weinig tot geen contacten met de Servisch-orthodoxe Kerk. Volgens een schatting van de OVSE uit 2005 is 91% van de bevolking Albanees. De Serviërs vormen zo'n 5%, de overige groepen 4%. De meeste Serviërs wonen in het noorden van Kosovo (waar zij de meerderheid vormen) en in enkele kleine enclaves. De meeste Albanezen zijn moslim, evenals de islamitische Slaven (Gorani en Bosniakken) en de Turkse minderheid.

Het aantal katholieken wordt op 60.000 geschat. Zij zijn vrijwel allemaal Albanezen, aangezien de Kroatische minderheid, die merendeels katholiek is, het gebied grotendeels is ontvlucht. De Serviërs zijn overwegend Servisch-orthodox. De Ashkali (Roma) hebben aanhangers in elk van de drie geloofsstromingen. Albanezen definiëren hun etnische samenhorigheid door taal, maar niet door godsdienst. Bij de Slavische bevolkingsgroepen (Serviërs en Bosniakken) dient de godsdienst juist wél als onderscheidend kenmerk tegenover andere etniciteiten.

In Kosovo staat een groot aantal Servische orthodoxe kerken en kloosters. Zo'n 140 kerken zijn naar verluidt vernietigd en deels geplunderd voor de zwarte markt van 1999 tot boekjaar 2004, waarvan 30 in een enkele uitbarsting van geweld in maart 2004.

De keuken van Kosovo blijkt een smeltkroes te zijn van de eetculturen uit allerlei landen, zoals Griekenland en Turkije. De hoofdmoot van eten wordt derhalve gevormd door Albanees eten wat niet verwonderlijk is met 90% Albanezen in het land. Gestoofd en gegrild vlees wordt gezien als het hoofdaanbod – kebab en kofte zijn bijna op ieder menu terug te vinden. Kos (yoghurt op basis van geitenkaas) is daarbij een veelgebruikt drankje.

Ook duvec is veel voorkomend wat gebakken vlees betekent met groenten. Maar je komt ook bijvoorbeeld ook avjar, feta en baba ganoush tegen. Er wordt behoorlijk wat zuivel gebruikt in de Kosovaarse keuken. De Servische minderheid houdt het meestal op cevapcici (gegrilde en gekruide kebab), pljeskavica (gekruide hamburger) of raznjici (varkensvlees of lamsvlees kebab). Bij de vele bakkerijtjes kun je heerlijk vers brood halen – meestal hebben ze broodjes met jam, chocolade of kaas ertussen.  “Peja” is de lokaal gebrouwde bier.