T.E. Lawrence (en WW1)

Aangezien deze t.t.v. WWI een verbond had gesloten met de Centralen (Oostenrijk-Hongarije en Duitsland) in Europa probeerde het Britse Rijk en de Fransen ook druk te zetten in het Midden Oosten om Rusland enigszins te ontzetten in de Kaukasus en wellicht een Geallieerde invasie mogelijk te maken in hedendaags West Turkije. 

T.E. Lawrence, geboren in 1888 in Engeland, werd gevraagd adviseur te worden van dit project door z’n werk en belangstelling voor het Midden-Oosten en omdat hij Arabisch sprak.

Toen WWI uitbrak werd aangesteld als verbindingsofficier bij het Britse inlichtingendienst in Egypte om als coördinator te werken tussen het Geallieerde leger en het toen nog losse stammenverband in het gebied van het huidige Saoedi-Arabië.

De bedoeling was om de Duits-Ottomaanse alliantie onder druk te zetten door een nieuw gezamenlijk front in het Midden-Oosten te openen, richting het Ottomaanse Rijk door een Arabische opstand te creëren. 

Het lukte Lawrence Hoessein ibn Ali, de sjarief van Mekka, over te halen om aan de Britse kant tegen de Ottomanen te vechten. Zo brak onder leiding van diens zoon emir Faisal en met advies van Lawrence de Arabische opstand uit. Lawrence drukte hiermee zijn persoonlijke aspiraties uit naar een pan-Arabische natie.

Hij slaagde erin dankzij zijn persoonlijkheid grote Britse financiële steun te verkrijgen en de onafhankelijkheidsgedachte, om het losse verband van stammen om te vormen tot één doeltreffend guerrillaleger, ingang bij de Arabieren te doen vinden. De Britse regering beloofde een onafhankelijk Saoedi-Arabië en de Fransen een onafhankelijk Syrië. De nieuwe Arabische strijdmacht blies spoorlijnen op en verlamde het Ottomaanse leger, dat vele malen groter was. 

In 1917 organiseerde Lawrence een gezamenlijke actie met de Arabieren o.l.v. Auda Abu Tayi (tot dan een aanhanger van de Ottomanen) tegen de strategisch gelegen haven van Akaba. Er moest dan wel een hachelijke (kamelen)tocht door de zeer droge en grote Nefud woestijn gemaakt worden. De havenstad was op zich geen groot militair doel – het werd slechts bezet door een klein Ottomaans garnizoen van zo’n 300 Turken.

De Britten wilde het opgeruimd op hun hoede voor een flankaanval op hun oprukkende leger in Palestina en een amfibie aanval was onmogelijk. Door een kamelencharge waarbij Lawrence bijna zelf het leven liet werden de Turken overrompeld en de meeste gevangen genomen. Ook hadden inmiddels Engelse oorlogsbodems de stad beschoten.

Op 6 Juli 1917 werd de stad uiteindelijk ingenomen. Vanuit hier werden het nieuwe Arabische opstandleger bevoorraad, versterkt en op deze manier kon de opmars door (Trans)Jordanië plaatsvinden. 

In de maanden erna werden aanvallen gelanceerd op hoofdstad Amman en bijvoorbeeld Salt. Het zou tot September duren voordat eindelijk Amman werd heroverd op de Ottomanen.

Generaal Allenby wilde z’n oostflank veilig stellen voordat er aanvallen op de Syrische hoofdstad Damascus zouden plaatsvinden. Hier werd veelvuldig het mobiele Arabische opstandenleger met T.E. Lawrence ingeschakeld.

De Turken hadden goed ingegraven en gesitueerde artillerie in de heuvels staan en zouden de Geallieerden constant beschieten. Ook werden de Britse en Arabische troepen aangevallen door Duitse oorlogsvliegtuigen.

Op 1 oktober 1918 werd Damascus veroverd met een gezamenlijke Geallieerde en Arabische aanval en was de oorlog voor het Ottomaanse Rijk over. In totaal waren van het 100.000 Arabische soldaten tellende leger zo’n 10.000 gevallen. 

Tijdens de vredesconferentie in Parijs werkte hij als adviseur van emir Faisal. In de periode 1921-1922 was hij nog enige tijd adviseur van Winston Churchill, de Britse minister van Koloniën. In die jaren reisde hij terug naar het Midden-Oosten om te bemiddelen bij het vormen van de verschillende mandaatgebieden. 

Ondanks zijn bevordering tot de rang van kolonel nam hij in 1922 onder de naam John Hume Ross, in 1923 terug veranderd in T.E. Shaw, als gewoon soldaat weer dienst in het Britse leger bij de toen recent opgerichte Royal Air Force (RAF).

Maar er kwam té veel publiciteit toen uitkwam dat dé kolonel Lawrence gewoon soldaat was en hij moest de anonimiteit opzoeken bij het Royal Tank Corps. Na herhaaldelijke persoonlijke verzoeken aan de legerleiding om overplaatsing naar de RAF werd dat verzoek uiteindelijk ingewilligd.

Voor de RAF werkte hij nog enige jaren in wat nu Pakistan is. Maar vanwege nieuwe speculaties in de media over spionageactiviteiten aldaar (hij zou Afghaanse stammen samen willen brengen voor een opstand aldaar), ging hij terug naar Groot-Brittannië. In zijn laatste actieve jaren hield hij zich bezig met het onderzoek naar snelle reddingsboten, waarvan hij als geestelijk vader wordt beschouwd.