Jerash en Ajlun

HOME / Jordanië / Jordanië bezienswaardigheden

Jerash (Gerasa) is een grote archeologische stad gelegen aan de rivier de Jabbok. Het wordt beschouwd als één van de belangrijkste Grieks-Romeinse-Byzantijnse steden in het Midden-Oosten. Het moderne Jerash ligt ten oosten van de archeologische site. Eén keer per jaar, in de zomer, vindt het Jerash Festival plaats. Theatergezelschappen, dichters, musici uit de hele wereld treden op in de oude theaters van Gerasa. 

Zo’n 20 km ten noorden van Jerash ligt het populaire Ajlun. Het stadje heeft een oude moskee alsmede een Byzantijnse kerk maar de grote bezienswaardigheid van het kleine stadje is het prachtige Qala’at ar-Rabad kasteel dat net buiten het centrum ligt. 

Jerash (Gerasa):

Een wandeling door Gerasa begint men best aan de zogenaamde triomfboog van Hadrianus waarvan beweerd wordt dat hij opgetrokken is ter gelegenheid van het bezoek van keizer Hadrianus aan de stad in 129-130. Tijdens z’n bouw schijnt deze nog een keer zo groot te zijn geweest. 

Hij had moeten fungeren als nieuwe Zuidelijke poort maar dit gedeelte van de stad werd nooit helemaal afgemaakt. Verderop - nog buiten de stadsmuren - ligt de hippodroom of het circus. Deze werd aangelegd tussen de 1e en 3e eeuw n.Chr. en het oude speel- en sportveld werd ooit omringd door een publieke tribune waar niet minder dan 15.000 mensen konden kijken.

Je kunt nu door de zuidelijke poort (gebouwd in het jaar 130) het eigenlijke complex betreden. 

Het forum als hoogtepunt

Het ovaalvormige forum bevindt zich binnen en dichtbij de zuidelijke stadsmuren en is een van de hoogtepunten aan een bezoek aan de archeologische site. Het is opvallend groot en vanwege z’n vorm uniek te noemen. Het was hier dat er een markt werd gehouden en een ontmoetingsplek. Er was een fontein en er zouden offers worden gebracht op dit plein op een van de offerplekken. Meer westelijk vindt men de Zeustempel en het zuidelijk Romeins theater. Richting noorden zijn er de resten van verschillende Byzantijnse kerken met bewaarde vloermozaïeken.

Als je naar het noordoosten loopt vanaf het Forum kom je in de oude hoofdstraat Cardo Maximus of straat met columns. Deze straat werd verscheidene vervangen maar tot op de dag van vandaag zijn de karrensporen in de straat zichtbaar. De Artemistempel heeft hoge Korinthische zuilen.

Langs het noordelijke theater (een odeon) en het noordelijk tetrapylon bereikt men terug de cardo maximus waarlangs de hoge propyleeën van de Artemistempel gelegen zijn evenals het goed bewaarde Nymphaeum en de Dionysostempel, later verbouwd tot een Kathedraal. Een noordelijke en een zuidelijke decamanus staan loodrecht op de cardo en kruisen hem aan respectievelijk het noordelijk en het zuidelijk tetrapylon.  

Van de door de islamitische Omajjaden gebouwde moskee en andere bouwwerken is maar weinig overgebleven.

Qala’at ar-Rabad (Ajlun): 

Gebouwd op 1250 meter boven op de berg Auf is het Qala’at ar-Rabad kasteel een goed voorbeeld van Islamitisch militair architectuur. Het kasteel gebouwd aan het eind van de 12e eeuw door een van Saladin’s generaals had ooit niet minder dan zeven torens en werd omringd door een diepe gracht.

Door z’n strategische plek en perfecte uitzicht was dit een van de belangrijkste forten tegen de oprukkende kruisvaarders die uit het westen kwamen.

Het was de tegenhanger van het Kruisvaarder fort Belvoir in Israël. Daarnaast werd het gebruikt als doorgeefluik van (militaire) boodschappen tussen Cairo enerzijds en Damascus anderzijds. Toen de macht van de kruisvaarders tanende was werd het kasteel grotendeels verwoest door de Mongolen in 1260 terwijl het direct daarna weer werd herbouwd door de Mammelukken. 

In de 17e eeuw namen Ottomaanse soldaten het in om als garnizoen te gebruiken toen het daarvoor door dorpelingen ingenomen was. Aardbevingen in de 19e en 20e eeuw verwoesten grote delen van het kasteel maar restauratiewerken zijn gaande. Entree is 1 JD. 

Waarschijnlijk was Gerasa (het huidige Jerash) reeds bewoond tijdens de Bronstijd en de IJzertijd door een Semitische bevolking, die een tempel voor Dashura bouwde op de plaats waar zich nu de ruïnes van een Zeustempel bevinden.  Volgens de legende bleven een aantal veteranen van het leger Alexander de Grote achter in Gerasa.

De Hasmoneeën en de Nabateeërs vochten in de 1e eeuw v.Chr. om de stad. Beiden werden verslagen door de Romeinen o.l.v. generaal Pompey . Na de Romeinse verovering in 63 v.Chr. werd Gerasa bij de Romeinse provincie Syria en in 90 AD bij de provincie Arabia gevoegd.

Het was toen onderdeel van de Decapolis. In de eerste en tweede eeuw kende de stad een grote bloei. Keizer Trajanus liet in de regio wegen aanleggen. Zijn opvolger Hadrianus bezocht de stad in de winter van 129-130.

De 'triomfboog van Hadrianus' zou gebouwd zijn als aandenken aan dit bezoek. De piek van glorie van Gerasa werd bereikt in de 3e eeuw toen er zeker 15.000 mensen woonden. Tijdens de 5e eeuw was het Christendom de leidende religie en Justinus (527 – 565) werden niet minder dan 7 kerken gebouwd. 

In 614 werd Gerasa veroverd door de Perzische Sassanieden o.l.v. Khosroe II. De Perzen lieten de stad intact. Na de Slag bij de Jarmoek in 636 veroverde het Arabisch-islamitische rijk het gebied. De dynastie van de Omajjaden bouwde enkele moskeeën. In 746 werden veel gebouwen in Gerasa vernietigd door een aardbeving.De kruisvaarders gebruikten in de 12e eeuw de ruïnes van de tempel van Artemis als burcht. 

Pas in 1878 toen de uit de Kaukasus afkomstige Tsjerkessen het gebied bevolkten was de stad verlaten. De Duitser Ulrich Jasper Seetzen (her)ontdekte de ruïnes van Gerasa in het begin van de 19e eeuw.

>> Lees hier de gehele GESCHIEDENIS van Jordanië. 

Ajlun ligt ongeveer 73 km ten noordwesten van Amman terwijl Jerash op zo’n 22 km ligt. Vanaf het centrum van Ajlun gaan geregeld minibusjes (300 fils, 30 minuten) naar Jerash. Om naar het kasteel te komen zul je of de 3 km de heuvel op moeten klimmen. Je kunt ook met een taxi (100 fils) gaan of liften. 

Bij Green Mountain restaurant in het centrum van Ajlun kun je shoarma, hummus, salade en brood kopen voor ongeveer 1,500 JD. Er zijn ook voldoende shoarma stalletjes rond het centrum van de stad. 

Aangezien er geen hotels zijn in Jerash zul je een dagtrip moeten maken vanaf bijvoorbeeld Amman. Je kunt Ajlun en de archeologische site van Jerash doen in een dag maar dan is het wel wijs vroeg van huis te gaan. Vanaf 17:00 gaat openbaar vervoer maar minimaal. Je kunt voordat je de site van Jerash bezoekt ook het bijbehorende museum bezoeken en/of de licht en geluid show die beiden gratis te bezoeken zijn. 

De entree van Jerash is 2,5JD en gun jezelf zo’n 3 a 4 uur om de site goed te bekijken. Dat gezegd hebbende is het verstandig om deze te bezoeken in de vroege ochtenduren of late middaguren vanwege de hitte. Er is weinig schaduw en het kan hier heel erg heet worden (vooral in de zomer).

Neem een hoed, zonnecrème, eten en heel veel drinken mee. Je kunt de site betreden door de noordelijke- en zuidelijke poort.