ACHTERGROND INFORMATIE - Iran

* Bijgewerkt t/m 2015 - wijzigingen voorbehouden

De Iraakse bevolking is van natura uit zeer gastvrij, want gastvrijheid is een van de deugden die belangrijk is in de islam. Men hoort royaal te zijn tegenover gasten en een goede gastheer let er dus ook voortdurend op dat iedereen goed verzorgt wordt. Verder worden kleine geschenken, snoepgoed of bloemen op prijs gesteld, maar deze worden niet uitgepakt in het bijzijn van de gast. Iraanse mensen leven ook met veel historie en cultuur. Je bevind zich echt in een andere wereld. Er is een ding wat typisch “Iraans” is en dat is het fenomeen van “ta’arof”; het is een beleefdheidsvorm waar wij Westerlingen weinig van begrijpen. Het is een manier om geen gezicht te verliezen (een sociale interactie die weleens als een rollenspel omschreven wordt) en houdt in dat je eerst iets 2 tot 3 afslaat voordat je het aanneemt. Als iemand (een taxichauffeur bijvoorbeeld) je zegt dat het ritje gratis is, is het niet de bedoeling dat je de man bedankt en uitstapt. De Iraanse bevolking heeft veel interesse in de westerse cultuur en mensen uit het buitenland maar zijn ook zeer trots op hun eigen historie en land. Ze zijn nieuwsgierig naar de levensstijl van buitenlanders aangezien hun eigen levensstijl behoorlijk anders is dan in Europa en Amerika. Het beeld wat wij hebben gekregen via de media van Iran is een groep van hysterische vrouwen gekleed in zwarte gewaden die roepen “dood aan Amerika” in een zwaar Islamitisch land dat zucht onder de “sharia” en na de Revolutie terug is gegaan naar de Middeleeuwen. Iraniërs weten dat dit beeld vertekend is (en Westerlingen) weten dat ook) en dat het maar een klein gedeelte van de bevolking is. Ondanks dat proberen de mensen van beide bevolkingsgroepen maar al te hard elkaar te begrijpen. De interesse en nieuwsgierigheid kan voor Westerlingen weleens te ver lijken te gaan; vragen over salaris en status zijn in Iran heel gewoon. Houd er wel rekening mee dat Iraniërs het Westen (en dan vooral Engeland en Amerika) verantwoordelijk houden voor de chaos in het land in de 20ste eeuw. Daarbij zijn ze de Arabische inval uit de 8e eeuw ook nog niet vergeten en vinden het vreselijk om als Arabieren te worden omschreven.

Iran is voor het overgrote deel een traditionele samenleving, met een sterke nadruk op het gezin. Zo gaan vrouwen en mannen gescheiden van elkaar om en geven elkaar geen hand. Hoewel een chador voor vrouwen niet verplicht is wordt dit traditionele kledingstuk vaak gedragen, met name in de lagere klassen van de bevolking. Voortkomend uit het sjiitische recht, heeft Iran een eigen ethiek ontwikkeld om om te gaan met de moderne tijd. Zo is onderzoek naar stamceltherapie met behulp van embryo's toegestaan. Daarnaast is abortus in Iran toegestaan als het leven van de moeder of het kind in gevaar komt. Ook het klonen van dieren is toegestaan door de geestelijkheid. Plastische chirurgie voor verfraaiing van neuzen komt veel voor onder de rijken. In Irak is een grote kloof tussen het leven in de stad en het leven op het platteland. Stedelingen en dorpelingen leven letterlijk en figuurlijk in totaal verschillende werelden. De islam drukt in de steden een belangrijke stempel op het dagelijkse leven. De bevolking op het platteland leeft voor een deel nog steeds in stamverband en daar worden de islamitische wetten vaak door traditionele gewoonten en gebruiken overheerst. Leven in grote steden in Teheran kan zo prijzig zijn als in het Westen en mensen leven in sombere appartementen, zijn vaak hoog opgeleid, werken hard maar verdienen ook veel geld zodat het verschil tussen stad en platteland alleen maar groter word met de jaren. Ook de sterke concentratie van verschillende bevolkingsgroepen in bepaalde delen van het land en de gescheiden vestiging in de steden dragen niet echt bij aan intensieve contacten tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Afghanen en Arabieren worden wel degelijk gediscrimineerd ook al zul je daar als Westerling of toerist weinig van merken.

Vrouwen nemen een belangrijke rol in in het Iraanse leven; na de Revolutie gaven velen hun hoge posities op maar desalniettemin hebben Iraanse vrouwen een prominente rol ook in hogere bestuurlijke functies. Veel meer dan in de buurlanden. Ondanks de vele vrouwen die meehielpen het sjah regime te ondermijnen, geen van hen had waarschijnlijk ooit verwacht dat een paar maanden later de “sharia” werd aangenomen. Ook hebben de vrouwen hier meer rechten en vrijheid als in hun buurlanden toch zal een vrouw nooit hetzelfde recht krijgen als een man. Vaak wordt ondanks het feit dat de man een verkeersovertreding maakt haar de schuld toegewezen en zal de familie van de vrouw de kosten moeten betalen. De traditionele Iraanse maaltijd wordt oorspronkelijk gegeten op de grond. Een groot tafelkleed is uitgespreid op de tapijten op de grond en de eters verzamelen zich rond het eten dat in het midden is geplaatst. In principe eten de meeste mensen met hun handen, voor soep en yoghurt zijn lepels aanwezig. Er wordt rijst geserveerd, met eventueel een groente-of vleesgerecht ernaast, afhankelijk van hoe de rijst bereidt is. Ook wordt meestal yoghurt geserveerd. Afhankelijk van het gezelschap worden er meerdere gerechten bereidt. De maaltijd wordt afgesloten met fruit en misschien een zoet dessert. Iraniërs zijn gek op bloemen en tuinen, picknicken en waterkanalen waar ze en-masse omheen gaan zitten. Ook gedichten en natuurlijke schoonheid spelen een belangrijke rol in het Iraanse leven.

• Er rijden heel veel Peugeots en Renaults in Iran rond omdat de fabrieken hier staan;
• Vrouwen stappen achterin in de bus, mannen voorin – betalen doe je (meestal) op het einde;
• De munteenheid van Iran is “Rial” maar iedereen praat in “toman” wat een tiende is van de Riaal;
• Misschien wel Iraans trots is de “Saba Saipa” auto die je overal ziet rijden;
• In Iran is het onmogelijk om bij een reisbureau een buitenlandse vlucht te boeken (niet vanuit Iran zelf); vanwege het banksysteem kunnen zij de vlieg-organisatie niet betalen;
• Het wordt je niet in dank afgenomen als je (zelfs als) man in korte broek of mouwloos T-shirt loopt;
• De windmolen en de tulp komen waarschijnlijk uit het oude Perzië;
• Je moet verschrikkelijk goed opletten als je oversteekt – auto’s en motoren komen van twee zijden en kijken niet echt naar stoplichten;
• Iraniërs zitten veel op “takhts” wat een soort van dagbedden inhoudt;
• Je wordt geacht je paspoort af te geven als je incheckt bij een hotel; vraag is alleen waarom zij die verantwoordelijkheid willen of moeten nemen;
• Je ziet in Iran heel veel meisjes met een witte bandage op hun neus lopen; het is een status symbool als je hier een “nose-job” laat doen – je komt dus ook meisjes tegen met een bandage die helemaal geen operatie hebben ondergaan;
• Er zijn weinig restaurants, terrasjes en supermarkten aanwezig in Iran;
• Iran heeft een eigen kalender;
• Een reep chocolade, een mars, twix of snicker zijn zo goed als niet te krijgen;
• Een van de eerste vragen in Iran is “waar kom je vandaan” – deels nieuwsgierigheid, deels omdat de Iraniër een grote diversiteit heeft qua inwoners;
• Picknicken is een van de dingen die Iraniërs het liefste doen in hun vrije tijd;
• De groene taxi’s (Teheran) zijn in principe “vrouwen-alleen” taxi’s – deze worden ook vaak door vrouwen bestuurd;
• Op vrijdag zijn de meeste winkels gesloten;
• In Iran heb ik altijd het gevoel dat iedereen je uit de bus en in de taxi wilt hebben; als je iemand vraagt of er een bus rijdt krijg je geheid het antwoord “nee” terwijl er wel degelijk bussen rijden. De vraag is alleen waarom?
• Je bent in Iran eigenlijk nooit alleen – constant komen mensen op je af om te vragen waar je vandaan komt, hoe je heet en waar je heen gaat; vaak is dit uit interesse, (heel) soms uit windbejag;
• De oudste wijnkruiken door archeologen opgegraven zijn gevonden in Iran;
• In Iran wordt bijzonder weinig gerookt.

De export van aardolie en aardgas vormen de belangrijkste bron van inkomsten van Iran. Iran heeft daardoor een belangrijke positie als op drie na grootste olie-exporteur ter wereld.

Perzische kat, Teheran overleg 1943, qanats (waterkanalen), Perzische rijk, badgirs (windtorens), Iran-Irak oorlog, hulp aan Hezbollah (anti Amerikaans en anti Israëlisch), Perzische tapijten, nucleaire atoomschap, gijzeling Amerikaanse diplomaten (1980) en de Iraanse Revolutie.

Rutollah Khomeini (geestelijk leider), Mahmoud Ahmadinejad (politicus) en Ali Khamenei (geestelijk leider).

Iran is ondanks de bijna 25% inflatie nog steeds een zeer goedkoop land om in rond te reizen. Transport en eten zijn daarbij heel goedkoop terwijl je slaapplek de meeste kosten voor z’n rekening neemt.

• Avondeten : 150.000 Rial
• Ontbijt : meestal inbegrepen
• Bus : gemiddeld 30.000 per uur (zeer uiteenlopend)
• Hostel (single) : 300.000 – 350.000 Rial (slaapzaal)
• Lokale bus : 5.000 Rial
• Fles cola (1,5 ltr) : 40.000 Rial (winkel)
• Thee : 20.000 Rial (terras)
• Fles (1 ltr) Delster : 20.000 Rial (winkel)
• Fles water (1,5 ltr) : 8.000 Rial (winkel)

De beste reistijd voor Iran is april en mei, september en oktober. In Noord-Iran een witte kerst beleven is met de strenge winters geen probleem. De zomer aan de andere kant is heet en droog en in het zuiden nog heter en nat. Het beste is om de kou en hitte heen te zigzaggen en je reis te plannen in april en mei of september en oktober.

Andere films:

• Gabbeh (1996; 7.0)
• The White Balloon (1995)
• A moment of innocence (1996)
• Khane-ye doust kodjast? (1987; 7.0)
• Gaav (1969; 8.0)
• Taste of Cherry (1997; 7.6)
• Bashu, the little stranger (1986 of 2000; 7.9)
• Jodaeiye Nader az Simin (2011; 8.0)
• Offside (2006; 7.2)
• Alexander (2004; 5.9)
• The Apple (1998)
• Mosaferan (1993; 7.0)
• Turtles can fly (2004; 7.9)
• Davandeh (1990; 7.0)
• A time for drunken horses (2000; 7.6)

• www.iranchamber.com
• www.parstimes.com
• www.tehrantimes.com