IRAN

Iran heeft een zeer negatieve reputatie en staat voornamelijk bekend om z’n oud president met z’n populistische uitspraken over de holocaust en Israël, z’n nucleaire programma en z’n vermeende sponsoring van terrorisme. De beelden van de gijzeling in de Amerikaanse ambassade in 1980, krijsende vrouwen in de zwarte chador die “Amerika dood” riepen en natuurlijk de bijna decennia lang durende Irak – Iran oorlog. 

Wie was ayatollah Khomeini eigenlijk en waarom die vreselijke strenge Islamitische leer? Maar wat mag een Westerse toerist verwachten in een land als Iran? Iran of het oude Perzië heeft een bijzonder lange geschiedenis en kan met recht één van de bakermatten van de beschaving worden genoemd.

Het machtige Perzische Rijk 

Een geschiedenis waar ons landje nog een punt aan kan zuigen – het Perzische Rijk was een zeer machtig rijk en was misschien wel het eerste imperium ooit, lang voordat Alexander de Grote de Perzen versloeg, voordat de Romeinen hier vochten en de Arabieren de Islam invoerden. Iran betekent Land van de Ariërs. 

Vroeger noemde men Iran totdat Sjah Reza Pahlavi op 21 maart 1935 officieel aan de internationale gemeenschap vroeg om het land bij de naam Iran te noemen. Voor de Iraanse en Islamitische revolutie was Iran misschien wel het meest progressieve land van het Midden Oosten.

In 1979 zou alles anders worden – de sharia (de Islamitische wetgeving) werd ingevoerd en het land brak met de Verenigde Staten en andere Westerse landen inclusief Israel.

Buurbanden

Iran heeft een sterke invloed in Syrië. Met de landen aan haar oostgrenzen, Afghanistan en Pakistan, zijn wat spanningen over de Afghaanse drugshandel en de fundamentalistische soennitische moslims die in Pakistan wonen en soms aanslagen plegen in het oosten van Iran. Iran heeft goede banden met Rusland (dat een kerncentrale bouwt in Iran), China en India.

De staat wordt eigenlijk geleid sinds eind jaren 70 door de geestelijk leider – eerst Khomeini zelf tot z’n dood in 1989 en vanaf dat moment Ali Khameini die de touwtjes de laatste tijd iets laat vieren, onder behoorlijke druk. De mensenrechten worden desondanks regelmatig geschonden en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is in Iran bij wet geregeld. Bij overspel kunnen zij de doodstraf krijgen door steniging.  

Ondanks dat Iran een van de grootste exporteurs van aardolie en gas is drukt de Westerse embargo zwaar op het land.

Bevolking en landschap

Iran heeft een zeer diverse bevolking waar de Perzen ongeveer iets meer dan de helft van uitmaken. Er zijn Azeri, Arabieren, Koerden, Turkmannen en kleinere (soms semi-nomadische) bevolkingsgroepen. 

Ook het landschap is behoorlijk verschillend – Iran grenst aan de Kaspische Zee en de Golf, heeft bergen in het noorden, twee grote woestijnen in het centrale gedeelte van het land en voor de rest vele semi-woestijnachtige gebieden.

De hoogtepunten voor de toeristen liggen vooral in het midden van Iran – Kashan met z’n prachtige bazaar en traditionele huizen, Isfahan met misschien wel de mooist moskee ter wereld en het immense Imam plein.

Daarnaast is er het progressieve Shiraz (en de prachtige oude ruïnestad Persepolis) en de oude lemen stad van Yazd. Rond Kerman liggen de steden Mahan en Rayen – de een heeft een prachtig mausoleum en een oase, terwijl de ander de rol heeft overgenomen van het door een aardbeving verwoestte Bam.

Een bezoek aan de unieke zandsteen woestijn van de Kaluts (tevens onderdeel van de heetste plek op aarde) zou in elk plan terecht moeten komen. In het verre noordoosten van het land ligt de tweede stad van het land Mashhad – hier kun je een bezoek brengen aan het mausoleum van een van de 12 imams – Reza. Teheran is de grote vervuilde hoofdstad van Iran – neem een kijkje bij de (voormalige) ambassades van Amerika en Rusland. Ook een bezoek aan de voormalige paleizen van de leiders mag niet ontbreken. 

Het heilige graf of de kist van Khomeini ligt tussen de steden Qom en Teheran in – indien je hier heen gaat kun je dit bezoek combineren met een ode aan de doden van de Irak – Iran oorlog.  

Reizen in Iran

Er kleven zeker voor- en nadelen aan een bezoek aan Iran – eerst de nadelen; ten eerste is er een behoorlijke inspanning voor nodig om een visa voor het land te bemachtigen. Het wordt allemaal makkelijker en flexibeler maar het makkelijkste is het toch om het in Nederland al te regelen.

Misschien is wel het grootste nadeel dat je al je geld “contant” moet meenemen want pinnen is er niet bij – ook je creditkaart kun je niet gebruiken bij de bank vanwege een ander banksysteem. Dan is er de hitte die vooral in de zomer je reis behoorlijk kan beïnvloeden. 

Op vrijdag is alles gesloten en vaak tussen en tot laat in de middag zijn winkels vaak dicht. Tot nu toe is het aantal informatiebalies, zeker waar ze Engels spreken beperkt. Het toerisme in z’n algemeenheid staat nog in de kinderschoenen. Farsi is helaas voor ons als taal onleesbaar en onverstaanbaar. Kleinere dingen zijn dat er (officieel) geen alcohol te koop en terrasjes zijn er niet.

Voor- en nadelen

Vrouwen moeten een sluier dragen en als man kun je ook niet ongegeneerd in mouwloze shirtjes of korte broek lopen. Pas op met het flirten met dames, en discotheken en nachtclubs zijn natuurlijk niet aanwezig. Het is ook zoeken naar een supermarkt of een leuk restaurantje en je bent vaak aangewezen op snacks en/of kebab. Tenslotte is het aantal lokale bussen (in de stad of naar een terminal toe) zeer beperkt – iedereen probeert je in taxi’s te krijgen en deze rekenen andere prijzen voor (Westerse) toeristen.

Maar het land kent ook genoeg voordelen; ten eerste zijn de Iraniërs (misschien wel vanwege de slechte reputatie die ze hebben) over vriendelijke en behulpzame mensen. Het aantal keren dat mensen je helpen of dingen (eten, drinken etc.) aanbieden is overweldigend. Het land is voor ons zeer goedkoop – vooral transport en eten zijn koopjes. Het aantal toeristen is nog beperkt en mensen kijken naar je op, willen je aandacht en zoeken contact.  

Zoals boven beschreven is het aantal en de diversiteit voor (toeristische) bezienswaardigheden behoorlijk groot. Het aantal rokers in Iran is minimaal. Zo ook het aantal (straat) honden. Het is veilig en de criminaliteit is te verwaarlozen.