(London)Derry

Historische stad (London)Derry:

De ommuurde stad is ontworpen als een Romeins militair kamp met vier grote brede wegen in het midden en vier hoektorens. In het midden staat het indrukwekkende oorlogsmuseum die alle gevallenen eert uit WWI en WWII.

De muren gebouwd in het jaar 1619 rond de historische stad zijn 8 meter hoog en 9 meter dik en zijn een van de weinige goed geconserveerde stadsmuren in Ierland. In totaal kun je zo’n 1,5 km rondlopen op de muren en genieten van de verschillende vergezichten over de stad en rivier.

De vier stadspoorten zijn herbouwd in de 18e en 19e eeuw. Het oudste gebouw binnen de muren is de Columb kathedraal stammend uit de 17e eeuw.

Een ander prachtig architectuur hoogstandje is het Guildhall gebouw net buiten de muren; origineel werd deze gebouwd in het jaar 1890 en alhoewel dit een replica is uit 1908 vanwege een grote brand heeft dit gebouw niets ingeboet op waarde. Ooit zetelde hier de Londonderry corporatie – reden voor de IRA (het Ierse Republikeinse leger) om dit tot 2x te verwoesten na de slachting in 1972.

Bogside en Fountain:

Ondanks het feit dat van de oude Bogside uit de jaren 60 niets meer over is kun je met een beetje fantasie de oude wijk voor je ogen toveren. Vanaf het (Protestantse) stadsmuren heb je een indrukwekkend panorama over de stadswijk die wereldberoemd zou worden.

In 1969 was de wijk met 33.000 vooral arme werkeloze Katholieken een broeinest geworden van Iers nationalisme.

Een drie daagse veldtocht resulteerde in een Free Derry waar de IRA de scepter zwaaide. Nadat de wijk tegen de vlakte was gegooid begin jaren 70 stond er nog een gebouw overeind dat tot Free Derry Corner werd omgeturnd. Vooral in Rossville straat kun je meer dan een tiental muurschilderingen aanschouwen die allemaal hun verhaal vertellen over de strijd alhier. 

Er staat een Free Derry monument, een hongerstaking monument, een herdenkingsplaquette voor Bloody Sunday, een museum (in 2015 in her aanbouw) en talloze informatiepanels over de geschiedenis van de buurt.

Je kunt ook naar de St. Mary kathedraal, daar waar in 1972 de slachtoffers naartoe gebracht werden.   

De enige protestantse (stads)wijk aan de westkant van de stad (rivier de Foyle) is Fountain. Een met hoge hekken omringde wijk met Engelse vlaggen, prikkeldraad, geverfde stoepranden en lantaarnpalen alsmede foto’s van hoe het ooit was.

Opzienbarend zijn de huizen met geverfde ramen en deuren en de muurschildering waarop de uit de 17e eeuwse kreet “No Surrender” staat.  

Andere bezienswaardigheden:

• Het Tower (toren) museum.

De stad Londonderry was de enige garnizoensstad in Ierland niet gehoorzaam aan de Katholieken en deze moest met onmiddellijke ingang ingenomen worden.

Een groot Katholiek leger werd gevormd en nam de oostelijke kant van de rivier de Foyle in om Londonderry te omsingelen.

De Katholieken stuurden boodschappers om te praten over voorwaarden tot overgave maar stuurden tegelijkertijd troepen de rivier over om de stad aan te vallen. Legende gaat dat de list werd voorzien en dat een aantal potige jonge jongens vanaf de stadsmuren riepen “No surrender”.

Op 7 December 1688 begon de omsingeling van de stad die in totaal 105 dagen zou duren. Er heerste ziekte in de omsingelde stad alsmede werd deze onophoudelijk bestookt met bommen en granaten. Maar de omstandigheden waren niet minder vreselijk bij het aanvallende leger. Toen eindelijk een schip door de barricade brak en de omsingeling ongedaan maakte werd duidelijk dat de helft van de inwoners van de stad was overleden.  

Diaspora van de Ieren

In de 19e eeuw was de stad een belangrijke havenstad waar duizenden Ieren uit vertrokken op weg naar een beter leven in de Verenigde Staten en Canada. 

Ook werd de stad een belangrijke industriestad voor linnen; het schijnt dat de stad uniformen produceerde voor zowel de troepen van het noorden en zuiden t.t.v. de Amerikaanse burgeroorlog.

Nog steeds stuurt Londonderry elk jaar zo’n 12 gratis T-shirts naar de Amerikaanse president. Een eeuw later werd de omsingeling van (London)Derry uit 1688 een symbool van de Ulster Protestanten in hun strijd tegen de Katholieken Ieren. Ook de kreet “no surrender” is tot op de dag van vandaag een veel gehoorde (en geziene) bij de Protestanten. 

In 1968 werd de arme Ierse arbeiderswijk door de extreme IRA omgedoopt tot Free Derry, een no-go gebied voor Engelse politieagenten en leger. Een drie dagen durende slag resulteerde in het sturen van duizenden soldaten uit Engeland. Vier jaar later zou de stad wereldnieuws worden toen tijdens een geweldloze Katholieke demonstratie ontaarde in een ware veldslag – resultaat; 14 Ierse demonstranten dood door Engelse kogels en een evenveel gewonden.

Operatie “Motorman” in de zomer van 1972 resulteerde in het innemen van de wijk, het tegen de vlakte gooien van huizen en de wederopbouw van een nieuwe wijk met betere woningen en faciliteiten.