ALGEMENE INFORMATIE - Ierland

* Bijgewerkt t/m 2015 - wijzigingen voorbehouden.

Ierland heeft een gematigd, mild zeeklimaat. De invloed van de Warme Golfstroom is hier debet aan. Vandaar dat Ierland geen warme zomers en strenge winters kent. De temperatuur varieert van ongeveer 5 °C in januari en februari tot ongeveer 15 °C in juli en augustus. Omdat het een vrij klein eiland is zijn er maar kleine verschillen tussen de diverse delen van het land. Het eiland staat sterk onder invloed van over de oceaan naar het Europese vasteland trekkende lagedrukgebieden; voornamelijk langs de westkust kan het vaak zeer hard waaien. De gemiddelde jaarlijkse neerslag over Ierland is groot. De grootste hoeveelheden vallen langs de westkust.

De hoofdstad Dublin ligt in de droogste zone van het land. Het aantal dagen met neerslag is groot, evenals het gemiddeld aantal regenuren. Meer dan de helft van het Ierse grondgebied heeft gemiddeld 225 regendagen per jaar. In de zomer valt er gemiddeld op zo’n twaalf dagen regen. Het kan dagen achter elkaar regenen, maar het kan ook weken lang zonnig weer zijn. De minste neerslag valt in het voorjaar; de droogste maanden zijn mei en juni. Er valt over het algemeen zelden sneeuw en ook vorstdagen zijn vrij zeldzaam. Januari en februari zijn de koudste maanden van het jaar met gemiddelde dagelijkse temperaturen die variëren tussen 4 en 7°C in deze maanden.

Juli en augustus zijn de warmste maanden met meetwaarden die van 14 tot 20°C kunnen variëren. Uitdijende Atlantische lagedrukgebieden, die voornamelijk plaatsgrijpen in de maanden december, januari en februari, kunnen soms windvlagen produceren tot 160 km/ph in westelijke counties, terwijl tijdens de zomermaanden, vooral tegen eind juli en begin augustus, plotse en heftige onweersbuien kunnen ontstaan. Die vinden vooral plaats in het binnenland en de westelijke gebieden van het land.

n het noordoosten grenst de republiek (Ierland) aan Noord-Ierland (20% van het eiland), een deel van het Verenigd Koninkrijk. In het westen ligt de Atlantische Oceaan, in het oosten grenst Ierland aan de Ierse Zee en in het zuiden en zuidoosten aan de Keltische Zee en het Sint-Georgekanaal. 

Ierland is ongeveer 2x zo groot als Nederland.

De Ieren zijn van Keltische afkomst – de vraag of zij veroverd zijn of niet doet dan niet zoveel ter zake. Tijdens de hongersnood, de “probleem” jaren (met Engeland) en de economische crisis van bijvoorbeeld de jaren 80 zijn velen Ieren geëmigreerd. Ierse emigranten hebben zich over een groot deel van de wereld verspreid. Vooral op plekken die onderdeel vormen of vormden van het Britse Gemenebest.

Het resultaat is dat de Ieren die in Ierland geboren zijn maar een klein onderdeel vormen (5 miljoen) van het totaal mensen van Ierse oorsprong (85 miljoen), waarvan de meeste in de Verenigde Staten. Meer dan 60% van de Ierse bevolking woont momenteel in stedelijk gebied wat wil zeggen dat zelfs Ierland verstedelijkt. Door de toegenomen welvaart kwamen er in 1998 een record aantal immigranten (22.800) naar Ierland. De helft daarvan bestond uit naar Ierland terugkerende Ieren.

Ook leven er een speciale groep mensen in Ierland, een zwerversvolk. De Itinerants of Travellers, ook wel Tinkers genoemd. Dit zijn geen zigeuners, maar afstammelingen van arme boeren die door de Engelse landlords werden verdreven van hun grond. De afstammelingen van deze groep mensen trekken nog steeds rond en houden zich in leven door het klaren van klusjes en de verkoop van tinnen en koperen voorwerpen.

De belangrijkste geografische kenmerken van Ierland zijn de lage centraal gelegen vlakten omgeven door een ring van bergachtige kustgebieden. Het hoogste punt is Carrauntoohil, dat 1041 meter boven de zeespiegel ligt. De westelijke kustlijn is ruw, met veel eilanden, schiereilanden, landtongen en baaien. Hier zijn klipkusten, heuvels en laaggebergte. Het binnenland is relatief vlak en wordt doorsneden door rivieren.  

Het is ook het meest vruchtbare gedeelte van het land. Tevens vindt men hier de “bogs”, uitgestrekte veengebieden. Aan de oostkust liggen duinen en de leegste en schoonste zandstranden van Europa. De westkust is zeer grillig gevormd, met diepe inhammen, hoge rotsen en loodrechte kliffen. Door het noorden loopt een brede gordel van kleine steile heuvels, de drumlins. De grootste rivier in Ierland is de “Shannon” die het eiland praktisch in tweeen deelt. Deze is 386 km lang en is daarmee de langste van Ierland. De rivier vloeit zuidwaarts van County Cavan in het noordelijke Ulster tot aan de monding in de Atlantische Oceaan ten westen van de stad Limerick. 

Er zijn behoorlijke meren langs de Ierse rivieren, waarvan Lough Neagh het grootste is. Naast het gelijknamige eiland omvat de staat Ierland ook enkele andere eilanden en eilandgroepen. Het grootste is Achill Island. Andere zijn de Araneilanden, de Blasket-eilanden, Cleareiland, Inishbofin, de Skellig-eilanden en Valentia.

Als gevolg van de langdurige ijsoverdekking gedurende het Pleistoceen zijn de meeste inheemse dieren uitgestorven. Verder was er geen grote immigratie van het Europese vasteland, aangezien Ierland nog eerder van Groot-Brittannië werd gescheiden dan dit van het continent. De dierenwereld is daarom arm; er leven enkele kleine roofdieren zoals de vos, das en otter, hermelijn en de zeldzame boommarter. In het zuidwesten komen edelherten voor, reeën in het noordwesten. 

De vogelwereld vertoont meer verscheidenheid. Er leven enkele honderden soorten in en rond Ierland. Op twee rotseilandjes aan de westkust, de Skelligs, nestelen duizenden jan-van-genten. Langs de kust en op de vele eilandjes komen grote kolonies alken, zeekoeten, aalscholvers, meeuwen en stormvogels voor. ’s-Winters overwinteren er vele vogels uit Europa, de Noordpool, Groenland, IJsland en Canada. Te zien zijn dan zwanen, ganzen, kieviten en grutto’s. Het enige reptiel is de levendbarende hagedis; er zijn slechts twee soorten amfibieën. Vissen zijn talrijk, zowel in de zoete wateren van het binnenland als in de Ierland omringende zee.

Ierland is een paradijs voor sportvissers. Zalm, forel en snoek in rivieren en binnenwateren en in de kustwateren onder meer kabeljauw, makreel haring, spiering, haaien en roggen. Verder zijn voor de kusten bruinvissen, dolfijnen en zeehonden waar te nemen. Ierland telt bijna veertig botanische en ornithologische natuurreservaten, maar ook reservaten voor zoetwatervissen.

De vijf grootste steden van Ierland zijn:   

1. Dublin *         1.300.000 inwoners
2. Cork                  120.000 inwoners
3. Galway               73.000 inwoners
4. Limerick              53.000 inwoners
5. Waterford           45.000 inwoners  

* = hoofdstad

Sinds de nieuwe grondwet van 1937 is Ierland een parlementaire democratische republiek. De Ierland is een republiek en een parlementaire democratie. De president van Ierland is het staatshoofd, maar vervult vooral een ceremoniële functie, wordt rechtstreeks gekozen, waarbij, anders dan bij de verkiezingen voor de Dail, alleen inwoners van de Republiek met de Ierse nationaliteit mogen stemmen. Een president heeft een termijn van zeven jaar en kan maximaal één keer herkozen worden. Eén van de taken van de president is het aanwijzen van de minister-president, de Taoiseach. 

Het parlement Oireachtas bestaat uit de Dáil en de Seanad. De Dáil, vergelijkbaar met de Kamer van Volksvertegenwoordigers in België en de Tweede Kamer in Nederland, wordt rechtstreeks gekozen door alle inwoners van de Republiek die de Ierse of de Britse nationaliteit bezitten. (Het Verenigd Koninkrijk en Ierland hebben een akkoord waarmee burgers in beide landen mogen stemmen.) De Dáil bestaat uit 166 leden, de zogenaamde Teachtaí Dála of TD's.

Er is algemeen kiesrecht voor alle burgers van achttien jaar en ouder. De regio’s worden bestuurd door de zogenaamde graafschapsraad. De graafschapsraad is belast met o.m. wegenbouw, gezondheidszorg, huisvesting en uitkeringen. Verder neemt de graafschapsraad de plaats in van de gemeenteraden in de veelal kleine plaatsjes.

De overgrote meerderheid van de Ierse bevolking is Rooms-katholiek. Een zeer kleine minderheid is protestants. Protestanten en rooms-katholieken leven hier, in tegenstelling tot in Noord-Ierland, vreedzaam naast elkaar. Ierland is niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk nog zeer katholiek. Veel Ieren gaan nog minstens een keer per week naar de kerk.

Ierland telt verschillende druk bezochte bedevaartplaatsen zoals het plaatsje Knock, de bergen Croagh Patrick en Slemish en Station Island in Lough Derg. In de Ierse Republiek is ongeveer 95% van bevolking rooms-katholiek, 3,6% Anglicaans, 0,7% presbyteriaans en 0,1% joods. Formeel zijn kerk en staat sinds 1973 gescheiden, maar de invloed van de kerk op het openbare leven is nog steeds groot. Zo is het voor echtparen pas sinds 1995 mogelijk om officieel te scheiden.

De kerk speelt ook nog steeds een grote rol in het onderwijs. Vele scholen worden door de kerk gefinancierd. Toch is de invloed op jongeren de laatste jaren steeds minder aan het worden. Ierland (Republiek en Ulster) vormt één kerkprovincie met vier aartsbisdommen en 22 bisdommen.

In Ierland sporten als hockey, golf, roeien, cricket, rugby maar ook voetbal en volleybal zijn populair. Andere sporten die veel in Ierland beoefend worden zijn paardenracen, hondenrennen, basketbal, vissen, handbal, motorsport en tennis. Gaelic voetbal is de meest beoefende sport met bijna een derde deelnemers gevolgd door hurling (een kwart) en voetbal (15%). Gaelic voetbal lijkt op een combinatie van rugby en voetbal en wordt op een veld gespeeld ter grootte van een rugby veld met vele lijnen en meer spelers dan met voetbal. Ook mag je de bal met je handen spelen. Hurling is een soort hockey al raakt de bal de grond nauwelijks en gaat het een stuk sneller.  

De meeste voetballers spelen (als ze goed genoeg zijn) in Engeland of Schotland – bekende spelers zijn Damien Duff, John O’Shea en Johnny Evans. De meeste Ieren zullen dan ook kiezen voor een Engelse of Schotse ploeg als supporter. Manchester United, Liverpool, Celtic en Glasgow Rangers zijn favoriet. Het Ierse voetbalelftal heeft zich drie keer gekwalificeerd voor het WK voetbal – te weten in 1990, 1994 en 2002. Het toernooi in 1990 in Italie was het meest succesvolle van Ierland ooit; in de tweede ronde werd Roemenië aan de kant gezet na strafschoppen (het was 0-0) maar Ierland werd uitgeschakeld in de kwartfinale door het gastland (1-0).

Vier jaar later wisten de Ieren zich weer knap te plaatsen voor het wereldkampioenschap voetbal. De poulfase werd overleefd maar de Ieren verloren met 2-0 van Nederland in de tweede ronde (achtste finale). In het toernooi in 2002 (Japan en Zuid Korea) werd wederom de achtste finale behaald – nu werd verloren van Spanje. Twee keer werd de eindronde gehaald voor het EK – de eerste keer was in 1988 toen Nederland Europees kampioen werd. Er werd nog gespeeld in twee poules – Ierland zat met Sovjet Unie, Nederland en Engeland in de poule. De Ieren wonnen verrassend met 1-0 van Engeland terwijl tegen de Sovjet Unie met 1-1 gelijk werd gespeeld. Nederland won met een geluks kopgoal van Willem Kieft op het einde van de wedstrijd z’n volgende ronde. Ierland moest naar huis. In 2012 werd Ierland in de eerste ronde uitgeschakeld – de Ieren verloren alle wedstrijden (Kroatië, Spanje en Italië). De grootste speler is waarschijnlijk Roy Keane – aanvoerder van Manchester United in de jaren 90 won hij alles wat er winnen valt.  

Noord Ierland wist zich ook drie keer te kwalificeren voor het WK voetbal. De eerste keer was in 1958 toen het in de poulfase Argentinië en Tsjechoslowakije onder zich hield. In de kwartfinale werd met 4-0 verloren van Frankrijk. Tijdens het WK 1982 in Spanje wist Noord Ierland zich als eerste te kwalificeren in de poule (Spanje werd verslagen met 1-0). In de daaropvolgende poule werd nog wel gelijk gespeeld tegen Oostenrijk (2-2) maar werd wederom kansloos verloren van Frankrijk. In 1986 (Mexico) wist Noord-Ierland zich voor de laatste keer te kwalificeren voor het Mondiale voetbaltoernooi; tegen Algerije werd nog gelijk gespeeld maar wedstrijden tegen Spanje en Brazilië gingen verloren. Voor het EK heeft Noord Ierland zich nog nooit gekwalificeerd. Grootste en bekendste voetballer van Noord-Ierland is George Best die furore maakte bij Manchester United  in de jaren 60 en zelfs gerekend wordt tot een van de beste voetballers ooit. Naast het voetbal was Best bekend om z’n ruige leven vol drank, vrouwen en Rock ’n Roll.  

Andere sporten: 

Stephen Roche werd in 1985 vierde in de Tour de France. Het seizoen 1986 ging echter grotendeels verloren door een valpartij, maar in 1987 wist hij bijna alles te winnen wat er te winnen viel. Hij won de Ronde van Italië en met de afwezigheid van de winnaars van de twee jaar ervoor won hij als favoriet de Tour. Datzelfde jaar werd Roche ook Wereldkampioen wielrennen op de weg. Het laatste in combinatie met het winnen van de Ronde van Frankrijk en de Ronde van Italië, leverde hem de prestigieuze "Triple Crown" op, iets dat enkel door Eddy Merckx werd gerealiseerd. Hij bleef fietsen maar het niveau van het seizoen 1987 zou Roche echter nooit meer bereiken.

De meeste gerechten in Ierland zijn gebaseerd op vlees met groenten en aardappelen. Het vlees is meestal lam, rund of varken en is van goede kwaliteit. De typisch Ierse gerechten bevatten bacon en kool, barm brack (een soort cake-achtig brood) en boxty (een gevulde pannenkoek). Brood wordt tevens gezien als een specialiteit. Het traditionele soda bread, gemaakt van karnemelk, wordt vaak vers en warm gegeten bij gerechten. Ook kunt u in Ierland prima terecht voor schaal- en schelpdieren. Geniet bijvoorbeeld van heerlijke gestoomde mosselen, krab of heerlijke zalm.  

U kunt heerlijk eten in de grote steden, daar zijn vele verschillende restaurants te vinden, voor elke portemonnee wat wils. Het ware Ierland kunt u goed gaan proeven in één van de lokale pubs, hier krijgt u vaak een overheerlijke Irish Stew voorgeschoteld met een stevige pint stout.  

Ierland staat natuurlijk bekend om de verschillende soorten bieren, waarvan Guinness toch wel één van de bekendste is. Ook Murphy’s en Beamish zijn bekende merken. Daarnaast kan de Ierse whisky natuurlijk niet ontbreken, tezamen met de Irish Coffee.