ALGEMENE INFORMATIE - Georgië

* Bijgewerkt t/m 2014 - wijzigingen voorbehouden.

Georgië heeft over het algemeen gezien een subtropisch klimaat, de hellingen en hoogtes van de Kaukasus zijn droger en hebben een steppeklimaat. Het land wordt door Kaukasus-gebergte beschermd tegen de koude lucht vanuit het noorden en ontvangt vanuit de Zwarte Zee warme, vochtige lucht. West-Georgië heeft een vochtig subtropisch klimaat, terwijl het klimaat in Oost-Georgië varieert van een vochtig tot een vrij droog en meer continentaal klimaat. Boven de 2500 meter heerst een alpine-klimaat zonder echte zomers en boven 3500 meter ligt het hele jaar sneeuw en ijs. De plateaus en hellingen van de Kleine Kaukasus zijn droger en hebben een steppeklimaat. 

Het weer in de Kaukasus is over het algemeen wat stabieler dan in de Alpen. Juli en augustus hebben het beste weer voor toeristen, maar ook dan kan de temperatuur boven de 3000 meter dalen tot –10°C. Beneden de 700 meter komt de temperatuur zelfs in de koudste maand januari bijna nooit onder het vriespunt. De warmste maand is juli met gemiddeld 25°C in het laagland. De temperaturen in de bergen variëren van gemiddeld –4,6°C in februari tot 16,4°C in juli en augustus.

In Svaneti duurt de winter gemiddeld acht maanden met een gemiddelde temperatuur van –15°C. Op de hoge boomloze plateaus van Javakheti kan de temperatuur dalen tot –30°C. Aan de kust van Adjarië varieert de temperatuur van 5,8°C in januari tot 23,8°C in augustus. In Oost-Georgië varieert de temperatuur van 0,5°C in januari tot 23°C in augustus en in het zuiden van –2,1°C in januari tot 20,1°C in augustus. West-Georgië heeft het hele jaar door te maken met zware regenval die kan oplopen tot 2800 mm in Abchazië en Adjarië. In het oosten van het land valt maar 300-600 mm neerslag per jaar.

Georgië grenst in het noorden aan Rusland en in het oosten aan Azerbeidzjan. Turkije ligt in het zuiden van het land en Georgië grenst in het zuidoosten aan Armenië. De (onafhankelijke) regio’s “Abchazie” en “Zuid-Ossetie” liggen in het noorden van het land.  

Georgië is ongeveer 1,5 x groter dan Nederland.

De meerderheid van de bevolking in Georgië bestaat volgens de volkstelling van 2002 uit Georgiërs (83,8%), onder wie de Adzjaren, Mingreliërs en Svaneten. Belangrijke etnische minderheden zijn de Azerbeidzjanen (6,5%), Armeniërs (5,7%), Abchazen (2,66%), Russen (1,5%), Osseten (0,9%) en Arameeërs (0,1%). De overige 1,51% omvat talloze kleinere bevolkingsgroepen zoals Batsen, Chinezen, Georgische Joden, Pontische Grieken, Kabarden, Koerden, Oekraïners, Tataren, Tsjetsjenen en Turken.  

In het moderne Georgië leven drie van de vier Kartvelische volken, de Georgiërs, de Mingreliërs en de Svans. De vierde groep, de Laz, leven bijna allemaal in Turkije. De Kartvelische volken hebben een gemeenschappelijke taal, geschiedenis en cultuur. De afkomst van de Kartveliërs is niet duidelijk, maar ze zijn waarschijnlijk een mengras van Kaukasische volken en immigranten uit Klein-Azië. Sinds 1930 worden de Mingreliërs en de Svans etnisch tot de Georgiërs gerekend. Ongeveer 79% van de bevolking zijn etnische Georgiërs. Er leven ongeveer één miljoen Mingreliërs in Georgië. De meerderheid leeft in de regio Samegrelo. Ze vallen op door hun blanke huid, blonde haren en blauwe ogen. Theeproductie heeft van hen het meest welvarende bevolkingsdeel gemaakt. Er leven ongeveer 80.000 Svans in Georgië die voornamelijk leven in de bergachtige regio Svaneti. De Svans hebben altijd vrij geïsoleerd geleefd en hun dialect lijkt nog steeds het meest op het oud-Georgisch. De Adjariërs zijn meest etnische moslim-Georgiërs. De meeste van hen hebben nog sterke culturele en familiebanden met de aangrenzende Turkse provincies.

In de Sovjetperiode leefden er ook ongeveer 25.000 Kaukasusduitsers en een groot aantal Mescheten, die met andere volken in de jaren '40 door Stalin werden gedeporteerd naar Centraal-Azië en Siberië. Na 1955, toen ze dit gebied weer mochten verlaten, keerden slechts weinigen van hen terug naar Georgië. Sinds de val van de Sovjet-Unie is een groot deel van de Georgische joden naar Israël en Amerika geëmigreerd Vanaf 1870, met de opkomst van het zionisme emigreerden velen naar Israël. Deze emigratie lag stil tijdens het Sovjet-bewind en kwam weer op gang na de Perestrojka omdat de Kaukasus geteisterd werd door etnische conflicten. Vanaf de jaren '90 emigreert ook een groot deel van de Pontische Grieken naar Griekenland en vanaf 1989 vertrekken ook veel Russen naar Rusland. Het Russisch aandeel in de totale bevolking daalde met 4,8%. De Russen vertrekken vanwege discriminatie die al lang onderhuids leefde, maar aan het einde van de jaren '80 sterk toenam. De mobiele en vaak hoger opgeleide Russen, die allen beschikken over een Russisch paspoort, denken in het economisch beter ontwikkelde Rusland makkelijker een toekomst op te kunnen bouwen. De burgeroorlogen met Abchazië en Zuid-Ossetië leidden ertoe dat ongeveer 250.000 mensen uit hun huizen vluchtten of werden verjaagd. Georgië telde in 2004 ongeveer 230.000 verdrevenen uit Abchazië en 12.200 uit Zuid-Ossetië. Daarbij moeten nog ongeveer 3.000 vluchtelingen uit Tsjetsjenië worden opgeteld. De grootste Georgische gemeenschap bevindt zich in de Russische hoofdstad Moskou, waar volgens Russische gegevens ongeveer 300.000 Georgiërs wonen. In totaal zouden er ongeveer 1 miljoen Georgiërs in Rusland wonen. In 2006, op het hoogtepunt van de Georgisch-Russische spionagecontroverse, werden ruim 130 Georgiërs uit Moskou gedeporteerd naar Georgië. 

Momenteel leeft ongeveer 52.7% van de inwoners in een van de stedelijke gebieden en de overige 47.3% in dorpen en op het platteland. Het aantal inwoners tussen 0-14 jaar bedraagt 17,6%, tussen 15-64 jaar 66,2% en boven de 65 jaar 16,2% (2014). Geboorte- en sterftecijfer bedroegen in 2014 respectievelijk 12.93 en 10.77. Een fascinerend medisch fenomeen trekt wereldwijde aandacht. Georgië telt per 100.000 inwoners 51 honderdjarigen. In Tbilisi alleen al leven meer dan 100 honderdjarigen. Het hoe en waarom is nog steeds niet duidelijk.

Voor een relatief klein land heeft Georgië een zeer gevarieerd landschap. In het noorden van het land strekt zich de hoofdketen van de Grote Kaukasus uit van de Zwarte Zee tot aan de noordoostelijke grenzen met Dagestan en Azerbaidzjan. De hoogste bergen zijn hier meer dan 5000 meter hoog, de hoogste berg is de Shkara met 5068 meter. De twee andere bergen boven de 5000 meter zijn de Janga met 5059 meter en de Mkinvartsveri met 5033 meter. Een andere bergketen, de Likhi, deelt het land min of meer doormidden. Meer dan de helft van het land ligt hoger dan 900 meter en ongeveer 40% van de oppervlakte is bedekt met bossen. Rond Poti aan de Zwarte Zeekust ligt een nat vlak gebied en ten noorden en zuiden hiervan gaan de heuvels langzaam over in de bergen van het binnenland. Zuid-Georgië bestaat uit de lavaplateaus van de Kleine Kaukasus met oude vulkaankegels. 

In het oosten komen alle rivieren samen in de Mtkvari (in totaal 1364 kilometer lang), die ontspringt in Turkije en via Azerbaidzjan in de Kaspische Zee uitkomt. De rivieren ten westen van het Likhi-gebergte, zoals de Rioni (327 km) en de Enguri (213 km), komen uit in de Zwarte Zee. Georgië heeft meer dan 850 meren waarvan het Paravani-meer het grootste is met 37,5 km2. Georgië telt ongeveer 2000 bronnen met mineraalwater die 130 miljoen liter water per dag produceren. Er zijn meer dan 500 soorten bronwater. Minstens 15% van de bodem van Georgië bestaat uit kalksteen, dus is het niet verwonderlijk dat er veel grotten voorkomen. De Pantiukhin-grot wordt beschouwd als de tweede diepste ter wereld met een diepte van 1540 meter.

De unieke ligging van Georgië zorgt voor een mix van de Europese en Aziatische dierenwereld met ca. 100 soorten zoogdieren, 330 soorten vogels, 48 reptielen, 11 amfibieën en 160 vissoorten. Van al deze soorten zijn 21 zoogdieren, 33 vogels, tien reptielen en amfibieën bedreigd of zeer zeldzaam. De Perzische gazelle en de Kaukasische luipaard komen helaas al niet meer voor in Georgië. Ook de gestreepte hyena werd als uitgestorven beschouwd, maar is weer gezien in het droge steppegebied van Zuidoost-Georgië. 

In de Oost-Georgische laaglanden komen gazellen, herten en wilde zwijnen voor. De westelijke laaglanden hebben een gevarieerdere fauna met aan zoogdieren o.a. mollen, eekhoorns, bruine beren, dassen, wezels, herten, wolven, vossen, lynxen, minks, en wilde katten. De Europese otter, de gouden jakhals en de Perzische eekhoorn worden ernstig bedreigd. Van de reptielen is een kwart inheems in de Kaukasus. Bedreigd worden o.a. de Schneider's skink, de luipaardslang, de dwergslang en de Kaukasische adder. In Georgië leven verschillende soorten fazanten, ganzen, wulpen, eenden aalscholvers en spechten. Wintergasten zijn o.a. pelikanen, ooievaars, reigers, haviken en oehoes. In de bergachtige gebieden komen o.a. Kaukasische kauw, korhoen, fazant, koekoek, specht en ekster voor.

Bedreigd worden o.a. de lammergier, de zwarte gier, de griffioengier, de Egyptische gier, de slechtvalk, de bruine kiekendief, de koningsadelaar, het zwarte berghazelhoen, de zwarte ooievaar en de lepelaar. Verder komt er een geïsoleerde kolonie bergvinken voor, die verder alleen maar in Centraal-Azië voorkomt. De bergrivieren zitten vol met forel. De Zwarte Zee herbergt dolfijnen, haaien, zalm, haring, hondshaai en zwaardvis.

De vijf grootste steden van Georgië in chronologische volgorde zijn:  

1. Tbilisi *                       1.100.000 inwoners
2. Koetaisi                        190.000 inwoners
3. Batoemi                        122.000 inwoners
4. Roestavi                       117.000 inwoners
5. Zoegdidi                         72.000 inwoners

* = hoofdstad

In afwachting van een nieuwe grondwet, die vertraagd wordt door meningsverschillen over de autonomiekwestie inzake Abchazië, Adzjarië en Zuid- Ossetië, is nog steeds de oude grondwet van de Sovjetrepubliek Georgië van kracht, die in 1995 echter al op belangrijke punten is aangepast. Na de val van president Gamsachoerdia in 1992 werd het Parlement ontbonden en een Opperste Raad (in de plaats van de Opperste Sovjet) met wetgevende en uitvoerende macht in het leven geroepen. 

De Opperste Raad heeft 235 leden die voor vier jaar gekozen worden. Vanaf achttien jaar mag men meedoen aan de verkiezingen en vanaf 25 jaar mag men lid zijn van het parlement. Er is nog een andere kamer, de Senaat, maar deze is nog niet actief, Daar wordt mee gewacht totdat de problemen met Abchazië en Zuid- Ossetië opgelost zijn. De leden hiervan worden rechtstreeks door het volk gekozen. De voorzitter van de Opperste Raad is de president en het staatshoofd van het land die in aparte verkiezingen eveneens direct wordt gekozen. De president wordt voor vijf jaar gekozen en kan maximaal twee termijnen in het ambt blijven. De president benoemt de minister-president. Op 6 januari 2008 won Saakasjvili de presidentsverkiezingen met 52,8 procent van de stemmen.

Hij wendde daarmee een verwachte tweede stemronde af. Saakasjvilli is getrouwd met de Nederlandse Sandra Roelofs. Op 1 oktober 2012 verliest de partij van Saakasjvili de parlementsverkiezingen van de 'Georgische droom coalitie' onder leiding van Bidzina Ivanishvili. Ivanishvili vraagt hierna in eerste instantie het aftreden van de president, wat hij een dag later weer intrekt. Door deze verkiezingsuitslag is er een situatie ontstaan vergelijkbaar met de Franse cohabitation. De volgende presidentsverkiezingen staan gepland voor oktober 2013.

Georgië is een land met verschillende religies dat sinds 1991 vrijheid van godsdienst kent. Tbilisi heeft bijvoorbeeld een joodse synagoge, een moslim moskee, een Georgische basiliek, een Armeense kerk en een Zoroastrische tempel. De Georgiërs werden al vanaf 330 vanuit Armenië gekerstend en de kerk van Georgië geldt als een van de oudste op het grondgebied van de voormalige Sovjet- Unie. In West-Georgië verving het christendom een geloof gebaseerd op de wereld van de Griekse goden. In Oost-Georgië verving het christendom een Iraanse Zoroastrische religie. Gedurende de Middeleeuwen was de Georgische kerk een enorme politieke en economische macht en een inspiratiebron voor kunst, architectuur en literatuur. Onder de tsaristische heerschappij verloor de Georgisch-orthodoxe kerk haar onafhankelijkheid en werd een onderdeel van de Russisch-orthodoxe kerk. De onafhankelijke status werd weer hersteld in de periode Stalin (zelf een Georgër). Desondanks sloten vele van de 2000 kerken de deuren, die pas de laatste 15 jaar weer werden geopend en gerestaureerd. 

De meeste Georgiërs (ca. 65%) behoren tot de Georgisch-orthodoxe Kerk. Deze kerk is een onderdeel van de christelijke Oosters-orthodoxe kerk, vooral aangehangen in Oost-Europa en Griekenland. De oostelijke orthodoxe kerken splitsten zich in de 11e eeuw af van het Westerse christendom en erkennen de paus dan ook niet als hun leider. De orthodoxe kerken hebben trouwens nooit een centrale leider gehad. In Georgië behoort 10% van de bevolking tot de Russisch-orthodoxe kerk die vanaf de 10e eeuw de religie van alle Russen werd. In de negentiende werd het meegenomen naar Georgië door Russen en Oekraïners uit het tsaristische Rusland. Russisch-orthodoxe kerken zijn vooral te vinden langs de kust van de Zwarte Zee en in grote steden als Tbilisi en Kutaisi. De christelijke Armeens Apostolische Kerk is nog iets ouder (eind 3e eeuw) dan de Georgisch orthodoxe kerk. De Armeense kerk scheidde zich in de 6e eeuw af van de andere Oost-Europese kerken en is op dit moment autonoom. De eerste Armeniërs kwamen in de 14e en 15e eeuw naar Georgië als gevolg van de vervolging door de Turkse moslims en de Arabieren. 

De islam is een belangrijke religie in de Kaukasus. De Azerbeidzjanen, de Ossetiërs en de meeste etnische Georgiërs in Adjarië zijn in meerderheid soennitische moslims. De Abchaziërs zijn deels soennitische moslims, deels christenen. Zo’n 10% van de huidige bevolking zou moslim zijn. Anti-semitisme is een onbekend verschijnsel in Georgië, en er hebben sinds de Middeleeuwen joodse gemeenschappen in het land gewoond. De grootste groepen joden wonen in Tbilisi en Koetaisi. Kleinere groepen wonen in de bergachtige regio's. De laatste tien jaar emigreren er steeds meer joden naar Israël. Verder zijn er nog kleine groepjes Georgische katholieken en aanhangers van de Russische sekten Dukhobor en Molokan. De meeste Koerden in Georgië hangen de oude Yezid-religie aan.

De meest populaire sport in Georgië is voetbal gevolgd door basketbal, rugby, worstelen, judo en gewichtheffen. Het moderne voetbal werd geïntroduceerd door Engelse schippers die het spelletje speelde in de havenstad “Poti” in het begin van de vorige eeuw. Georgië probeert het EK van 2020 naar het land te halen.

De Georgische keuken is voor de Georgiërs vaak een reden tot trots. Het is vers, divers en zeer vullend. De meest voorkomende schotel is chatsjapoeri, een plat brood gevuld met kaas, waarvan vele (regionale) varianten bestaan. De chatsjapoeri kan in restaurants worden gegeten, maar ook als tussendoortje gekocht worden in stalletjes op straat. Degene gevuld met vlees wordt vaak “khudali” genoemd. Een ander veel voorkomend gerecht zijn grote chinkalis, deegknoedels gevuld met vlees. Deze worden nog weleens voor het ontbijt aangeboden. Georgiers eten de hele dag door en restaurants zijn tot erg laat open. Ontbijt is het minst aangeboden maaltijd – als je niet in je hostel of gasthuis eet kan dit nog weleens een zoekpartij worden. Om de diversiteit en de echte smaak van Georgië te leren kennen zul je eigenlijk in verschillende gasthuizen terecht moeten. Tenslotte zijn de Georgiërs echte zoetekauwen; in elke straat is wel een winkel te vinden die grote taarten en andere zoetige hapjes aanbiedt.

Naast boven genoemde gerechten zijn er de volgende lekkernijen: 

• Chakapuli – ook dit is een soort van soep of stoofschotel – met vlees en kruiden;
• Kababi – dit zijn vaak de kebabs zoals wij die kennen in Nederland;
• Lobio – een pittige bonenpasta;
• Ajapsandali – een mix van verschillende groenten in vaak een behoorlijk pittig kruiden; 
• Kharcho – dit gerecht zit in het midden tussen een stoofschotel en een soep – kruidige soep met rijst en koeienvlees;
• Ojakhuri – een gerecht met aardappelen (gebakken), ui en heel veel knoflook;
• Kupati – een pittige worst (vaak met tomatensaus)

DRINKEN: 

Georgië is een wijnland bij uitstek omdat hoogstwaarschijnlijk dit het land was dat het eerst wijn werd gedronken en verbouwd. De belangrijkste wijnregio van het land is Kacheti dat in het oosten van het land ligt. De kleur van de witte wijn in Georgië is als roze in Europa en smaakt een beetje zurig. De belangrijkste biermerken zijn Natachtari en Kazbegi maar ook Zuddazetti is veel gedronken.

Wodka wordt veel gedronken maar een ieder moet de nationale sterke drank Tsjatsja drinken om er “echt” bij te horen. Koffie wordt gedronken op z’n Turks of d.m.v. oplos. Thee is meer voorkomend. Ook komt het koolzuurhoudende bronwater Borjomi uit het land, dat een favoriete drank van de leiders van de Sovjet Unie was.