ALGEMENE INFORMATIE - Frankrijk

* Bijgewerkt t/m 2016 - wijzigingen voorbehouden

Het klimaat varieert aanzienlijk in Frankrijk en valt in drie klimaatzones onder te verdelen: ten eerste is er het vochtige zeeklimaat in het noorden en westen zoals wij die ook kennen. Een zacht soms fris klimaat met over het algemeen veel regen en frisse zomers. Het midden van het land (van de Elzas op de grens met Duitsland, de Alpen, Pyreneeën, Centraal Massief) worden gekenmerkt door een semi-landklimaat met strenge winters en over het algemeen warme zomers.

In de zuidelijke helft (en dan met name aan de Middellandse Zee) is een Mediterraan klimaat met zachte winters en hete zomers die regelmatige tropische temperaturen halen. Frankrijk kent net als ons vier seizoenen (winter, lente, zomer en herfst) en komt in maanden overeen met onze indeling en kenmerken.

België en Luxemburg grenzen aan Frankrijk in het noorden terwijl in het oosten Duitsland, Zwitserland en Italië de buurlanden zijn. In het zuidoosten volgt dan Monaco en de Middellandse Zee. Spanje en Andorra grenzen aan Frankrijk in het zuiden en in het westen liggen de Golf van Biskaje, Atlantische Oceaan en het Kanaal. Het eiland Corsica behoort ook tot Frankrijk alsmede vele overzeese gebieden o.a. in de Carribsche zee en in Frans Polynesië en in de Indische Oceaan.

Frankrijk is ongeveer 13 x zo groot als Nederland.

Het aantal inwoners van Frankrijk schommelt tegenwoordig rond de 65 miljoen mensen waarvan momenteel drie kwart in de stedelijke gebieden woonachtig is. Zo’n 2 a 3 miljoen wonen er in de overzeese Franse departementen. Frankrijk is relatief dun bevolkt en zelfs een van de dunst bevolkte landen van Europa al is de bevolking zeer ongelijk verspreid.

In sommige gebieden (b.v. het Centraal massief en in de Alpen) wonen heel weinig mensen terwijl in Ile de Paris en Nord Rhone heel veel mensen woonachtig zijn. Dit zijn gebieden die gekenmerkt worden door intensieve landbouw maar ook veel industrie. De bevolkingsopbouw is als volgt verdeeld; een kwart van de bevolking is tussen de 0 en 20 jaar terwijl zo’n 60% als beroepsbevolking beschouwd kan worden. De 65 plussers zijn groeiende en maken nu nog zo’n 15% van de bevolking uit. Traditioneel ligt de toename veel hoger in het noorden van het land dan in de zuidelijke provincies.

Naast de natuurlijke bevolkingstoename is een aanzienlijk deel toe te schrijven aan immigratie van buitenlanders. Met name uit voormalig koloniën zoals Marokko, Frans Afrika en Algerije maar ook zijn er vele immigranten uit Spanje, Portugal en Italië. Hun aantal maakt ongeveer 6,5% van de bevolking uit en het overgrote deel woont in Parijs, regio Rhone-Alpes en op Corsica. Ondanks alle problemen uit het verleden (Parijs en Marseille) met immigranten is het saldo een van de laagste van de Europese Unie.

Frankrijk bestaat uit 80% uit platteland, is relatief gezien dun bevolkt en is door z’n uitgestrektheid en diversiteit van klimaat en landschappen zeer interessant qua natuur. Het heeft laagvlakten met heuvels, kusten, oude- en jonge gebergten waarvan de eerste groep het grootste deel uitmaakt.

Het noorden kenmerkt zich door eindeloze graanvelden en de rivier de Rijn die de landsgrens met Duitsland vormt. Ook ontspringen hier de Maas, Schelde en de Moezel. Normandië onderscheid zich door z’n talloze “Engelse” heggen en groene heuvels en zandstranden terwijl Bretagne bekend is om z’n steile kalkkliffen en ruige “Keltische” landschap. In Parijs stroomt de bekendste rivier van Frankrijk de Seine terwijl de “Loire” heel het land doorkruist en de langste rivier van Frankrijk is. Natuurlijk zijn er talloze wijn- en Champagne velden te vinden in het noordoosten van het land. De Jura is een jong gebergte in deze regio alsmede de Ardennen. Het centraal massief is een van de belangrijkste natuurgebieden in Frankrijk waar rivieren diepe kloven hebben gemaakt; de rivier de Rhone vormt de natuurlijke grens met de machtige Alpen in het verre oosten.

Ook is hier de bergketen de Vogezen te vinden. In de Alpen zijn de hoogste bergen van het land en hier vind je de Mont Blanc. Ook het Vogezen berggebied is hier te vinden. In het zuidwesten bevind zich ook een uitgestrekt laagvlakte waarin o.a. Bordeaux ligt. Ten zuiden hiervan is een duinenkust met uitgebreide stranden en strandmeren. Het gebied hierachter was altijd moerasachtig maar tegenwoordig wordt hier heel veel bos geplant. De zuidoost kant heeft prachtige bossen met kurkeiken, olijfgaarden en een uitgebreid deltagebied. De grens met Spanje wordt gevormd door de tweede grote bergketen van Frankrijk – de Pyreneeën die verschillen van de Alpen doordat het lijkt op een gesloten blok (i.p.v. scherp getekende vormen).

Frankrijk bezit de heetste heetwaterbronnen, de hoogste waterval en de hoogste berg van Europa (Mont Blanc). Frankrijk kent al sinds 1901 een eigen natuurbeschermingsorganisatie en telt inmiddels meer dan 35 nationale parken en 40 regionale parken. Sinds 1967 voert Frankrijk een zeer actief overheidsbeleid ter bescherming van de natuur in eigen land en in de overzeese gebieden. De grootste beschermde natuurgebieden liggen in Frans Guyana met vooral veel tropisch bos en op Corsica. Bekende parken in Frankrijk zelf zijn o.a. het deltapark Camarque nabij Marseille en Monts d’Ardeche.

Over het algemeen kan gezegd worden dat de dierenwereld van Frankrijk aansluit bij andere West-, Midden en Zuid Europese landen. Vooral het noorden en westen wordt gekenmerkt door dieren die wij in Nederland ook voorkomen. Je kunt hier vele eekhoorns, muizen, hazen, konijnen maar ook wezels, marters, bunzings, das, otters, herten en wilde zwijnen tegenkomen.

In de reservaten aan de Atlantische kust leven Jan-van-Genten en papegaaiduikers terwijl ook zeehonden, de bruinvis voorkomt. In het zuiden van Frankrijk en in de Alpen en Pyreneeën komen veel zeldzamere en meer dieren voor, die allang niet meer voorkomen in Nederland. In de genoemde bergketens komen de gems en de steenbok voor terwijl in de Alpen nog recentelijk de sneeuwhaas, alpenmarmot en de sneeuwhoen is gesignaleerd.

Langs de kusten van de Middellandse zee leven robben, tuimelaars en dolfijnen terwijl in de zuidelijke delta’s bevers en flamingo’s broeien. Ook leven hier een groot aantal reptielen en amfibieën. In de Pyreneeën komen nog bruine beren en wolven voor alsmede de genetkat, lynxen, marmotten en de sneeuwpatrijs. Speciaal in de bergen hier is de “watermol” (een nachtdier met zwemvliezen en een spitse snuit die alleen hier en in de Kaukasus voorkomt). De koning van de Pyreneeën is de lammergier, de grootste Europese gier met een vleugelwijdte tot drie meter.

De vijf grootste steden van Frankrijk zijn:

• Parijs *                       : 2.250.000 inwoners          (* = hoofdstad)
• Marseille                   :    900.000 inwoners
• Lyon                           :    460.000 inwoners
• Toulouse                    :    430.000 inwoners
• Nice                           :    345.000 inwoners 

Frankrijk is een democratische republiek met een president. Deze wordt sinds 2002 voor vijf jaar gekozen en bezit veel macht i.v.m. andere Westerse democratieën. Sinds Mei 2012 is de linkse Francois Hollande president van Frankrijk.

De bevolking van Frankrijk is voor zo’n 65% katholiek gevolgd door zo’n kwart niet-gelovigen wat de tweede grootste groep van het land is. De groep moslims in Frankrijk groeit gestaag als gevolg van immigratie uit o.a. voormalige koloniën; de islam vertegenwoordig momenteel zo’n 10% van de bevolking. Ongeveer 2% van de bevolking is protestant en er zijn nog zo’n 700.000 Joden in Frankrijk.

Sinds 1905 zijn kerk en staat gescheiden en heeft de kerk geen bemoeienis meer met de staat.

Nog steeds is voetbal de nationale sport en wordt gevolgd door wielrennen, rugby en petanqu (jeu de boules). Opkomende sporten afkomstig uit Frankrijk zijn parkour en horseball en genieten een toenemende populariteit.

Voetbal: het nationale elftal van Frankrijk heeft een maal het wereldkampioenschap voetbal gewonnen – in 1998 in eigen land toen het “thuis” Brazilië van de mat veegde met 3-0. Tijdens het WK in 2006 in Duitsland kreeg Frankrijk een reeks van de zwaarste tegenstanders een voor een voorgeschoteld; In de 8^ste finale werd Spanje met 3-1 verslagen waarop in de kwartfinale werd afgerekend met Brazilië. Met 1-0 werd Portugal in de halve finale verslagen maar in de finale met Italië moest na een 1-1 stand strafschoppen de beslissing brengen. De Italianen leken meer geluk te hebben. Zweden was in 1958 gastheer van het WK waarin Frankrijk strandde in de halve finale; Brazilië, de latere winnaar was met 5-2 veel te sterk voor de Fransen. Ook was de halve finale de eindhalte tijdens het WK in 1986. Toen was West-Duitsland met 2-0 te sterk. In 1982 werd het WK in Spanje gehouden; het stond 3-3 toen strafschoppen de winnaar tussen Frankrijk en West-Duitsland moest aanwijzen voor de halve finale. De Duitsers gingen naar de finale.

Het jaar 1984 werd Frankrijk voor het eerst Europees kampioen voetbal en Michel Platini was de gevierde man – Spanje werd in eigen “huis” met 2-0 verslagen. De Fransen wonnen dit jaar ook Olympisch goud met voetbal. In 2000 werd het kunstje nog ‘ns herhaald; favoriet na hun WK eindzege twee jaar eerder versloegen de Fransen eerst Portugal in de halve finale eindstrijd in het toernooi dat in de lage landen werd georganiseerd. In de finale werden de Italianen naar huis gestuurd; het zou 2-1 worden. In 2016 werd het toernooi wederom in Frankrijk georganiseerd – de Fransen kwamen (onverwacht) wederom in de finale terecht na in de halve eindstrijd het sterke (en wereldkampioen) Duitsland met 2-0 te verslaan. Portugal was (ook onverwacht) in de eindstrijd met 1-0 na verlening te sterk.

Meest succesvolle nationale club is As Saint Ettiene met 10 kampioenschappen (de laatste stamt uit 1981) gevolgd door Olympique Marseille, Nantes; Paris St. Germain is de laatste jaren met een grote opmars bezig. Maar een keer won een Franse club de Champions League (Europacup 1) – dat was Olympic Marseille in 1993.  De grootste en bekendste voetbalspelers zijn o.a. Michel Platini en Tigana (uit de eerste gouden jaren tachtig) terwijl begin jaren 90 “Papin” de grote held was. Deschamps, Zidane en Henry maakten Frankrijk wereldkampioen in 2006; de groten van nu zijn Ribery (Bayern Munchen) en Benzema (Real Madrid).

Bekende Franse sportwedstrijden is de wielerronde de Tour de France, de wielerklassieker “Parijs – Roubaix” en het tennistoernooi “Rolland Garros’. Misschien niet helemaal eerlijk maar er is hier vooral gelet op de Tour de France; grote renners waren natuurlijk 5 voudig kampioenen Anquetil en Bernard Hinault. In de jaren 80 was daar de berggeit Virenque ook al bleef Jalabert Frans lievelingetje. Tegenwoordig hebben we te maken met rasaanvaller Voeckler en Chavanel maar een echte nieuwe tourwinnaar zit er helaas niet tussen.

Qua beste tennisst()ers hebben we het al snel over Noah en Grosjean bij de mannen en Mauresmo en Mary Pierce bij de vrouwen ook al ontbreken echte toppers in Frankrijk. 

De Franse keuken is een wereldwijd begrip en is een internationaal hoog gewaardeerde keuken met een lange traditie. Het wordt gekenmerkt door zijn enorme diversiteit; elk gebied van Frankrijk heeft zijn eigen kenmerkende ingrediënten en recepten. Als gevolg van nieuwe algemene trends in het eetpatroon van veel mensen in de Westerse wereld zijn dergelijke regionale kenmerken minder zichtbaar maar ze zijn (juist in Frankrijk) nog duidelijk aanwezig. Voorts betekent de voorkeur van veel Franse consumenten voor lokale plattelandsvoedingsmiddelen dat de regionale keukens een sterke heropleving doormaken.

Natuurlijk kennen we allemaal de diverse Franse kazen en wijnen die een integraal onderdeel van de Franse keuken uitmaken, zowel in ingrediënten als bijgerechten. Maar er zijn grote regionale verschillen; in het noordwesten wordt veel boter, room en appels gebruikt, het noordwesten is geïnspireerd door de Duitse keuken en hier kun je dus veel worst, reuzel, bier en zuurkool verwachten. De Provinciale keuken (in het zuidoosten) gebruikt veel olijfolie, kruiden, knoflook en tomaten terwijl deze in het zuidwesten veel pens, ganzenlever en eendenvet gebruikt. Naast deze vier windrichtingen zijn er nog tal van andere (nog meer) regionale “keukens”. Brood is een ander onmiskenbaar bestanddeel van (bijna) alle maaltijden en wordt vaak “gratis” geserveerd. Naast het eten van brood wordt het ook als middel gebruikt om te eten.

Het Franse ontbijt bestaat uit een grote kop koffie met melk en een stuk stokbrood wat vaak in de koffie wordt gedoopt. Meestal wordt dit vergezeld met (harde) boter en/of confiture. Soms wordt het brood vervangen of aangevuld met croissants.

De lunch is de belangrijkste maaltijd voor de meeste Fransen en hier wordt over het algemeen (veel) tijd voor vrijgemaakt. De typische lunch begint met een koud voorgerecht en wordt gevolgd door vlees of vis. Groente, aardappels en frites worden als garnituur erbij geserveerd. Voor de kaas die volgt kun je vaak kiezen uit “fromage blanc” (kwarkachtig) en “fromage sec” met een keuze uit 3 stukjes uit een assortiment (geiten- room en schimmelkaas). Je begint met de kaas met de minst uitgesproken smaak. Tenslotte volgt het dessert en het geheel wordt afgesloten met een sterke bak koffie.

Veel restaurants hebben een dagelijks wisselend dagmenu dat doorgaans een stuk voordeliger is dan een menu “a la carte” en vaak ook sneller wordt geserveerd.

Enkele bekende Franse gerechten zijn:

Soepen         : uiensoep, Vichysoisse, bouillabaisse, Provinciaalse soep, Bretonse soep

Vlees             : Boeuf Bourguignon, Chateaubriand, Dabe en boeuf, Pot a Feu, Tete a veau

Kaas              : Camembert, Quiche fromage, smeltkaas, kaasfondue, geitenkaas en schimmelkaas.

Andere dingen:

Bretonse mosselen, ratatouille, quiche en ragout.

DRINKEN

Water is misschien wel het meest gedronken goedje in Frankrijk terwijl de meeste mensen wijn verwachten.

Het is een onmisbaar element bij een maaltijd in Frankrijk en wordt afgewisseld met wijn (of aangelegd) en/of apart gedronken. Bij wet is het geregeld dat er gratis kraanwater (wat vanzelfsprekend drinkbaar is in Frankrijk) geschonken dient te worden in restaurants.