Achtergrondinformatie - Finland

Ondanks spectaculaire overwinningen moesten de Finnen uiteindelijk voor de numerieke Russische overmacht zwichten, grote delen van het grensgebied afstaan, en o.a. de militaire basis Hanko verpachten. De Finnen waren diep teleurgesteld, zeker toen Rusland nog meer eisen ging stellen. Zij werden op deze manier gewillig en gemakkelijk in de armen van de Duitse diplomatie gedreven.

Ook zouden Duitse soldaten gebruik mogen maken van Fins grondgebied. De Duitsers sloten een bijstandspact met Finland, en beloofden teruggave van de verloren gebieden als Finland deel zou nemen aan de veldtocht tegen de Sovjet-Unie.

Op 25 juni 1941 vielen de Finnen de Sovjet-Unie binnen, tegelijkertijd met de Duitsers, en gesteund door een Duits leger uit het bezette Noorwegen.

De verloren gebieden werden snel heroverd, doordat de Sovjet-Unie haar verdediging moest concentreren op de aanval van de Duitsers. De Finnen stootten echter door en bezetten heel Oost-Karelië, een gebied dat tot dan toe nog nooit tot het Finse of Zweeds-Finse grondgebied had behoord.

De precieze redenen voor de bezetting van Oost-Karelië zijn nog altijd onduidelijk. Volgens historici wilde de politieke en militaire top het 'extra' gebied enerzijds gebruiken als onderhandelingsruimte, omdat men er van overtuigd was dat er vroeg of laat weer met de Sovjets moest worden onderhandeld.

Anderzijds speelden nationalistische ideeën over een 'Groot-Finland' een rol, waarbij de Karelische bevolking – die ook een Finoegrische taal sprak en als broedervolk werd beschouwd – van de Sovjetoverheersing bevrijd zou moeten worden.

Feit is wel dat Finland hierdoor de sympathie van de Geallieerden verloren, die de Sovjet-Unie steunden in de strijd tegen Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk verklaarde Finland uiteindelijk zelfs de oorlog, zonder overigens tot daadwerkelijke gevechtshandelingen over te gaan.

Finland probeerde koortsachtig onder een Sovjet-bezetting uit te komen en de schade zo veel mogelijk te beperken. Er werden achter de schermen onderhandelingen aangeknoopt met Rusland. De Finnen hadden de Duitsers beloofd nooit onderhandelingen aan te gaan zonder hun goedkeuring.

De Finse president Ryti werd vervangen door maarschalk en ex-regent Mannerheim om deze clausule te ontwijken. Via Zweden werden de onderhandelingen geheropend.

Op 5 september 1944 sloot Finland vrede met de Sovjet-Unie, waarbij de Finnen hun industriële hartland moesten afstaan met Fins-Karelië en de tweede stad van Finland, Viipuri (nu Vyborg), dat wil zeggen ongeveer een achtste van hun grondgebied, en waarbij de Sovjet-Unie de beschikking kreeg over de ijsvrije haven Petsamo (nu Petsjenga) aan de Noordelijke IJszee. Ook moesten herstelbetalingen gedaan worden in de vorm van industriële goederen. Hoewel de “Vervolgoorlog” met ingrijpende vredesvoorwaarden werd afgesloten kon Finland de onafhankelijkheid bewaren.

Tot slot werden de Finnen door de Sovjets gedwongen om in kort tijdsbestek de Duitse troepen uit hun land te verdrijven. Dit leidde tot de zogenaamde Laplandoorlog die tot in 1945 duurde. Mannerheim probeerde het met de Duitsers op een akkoord te gooien, maar deze voelden zich verraden. Ze trokken zich wel terug, via Lapland naar Noorwegen, maar niet vreedzaam. Het kwam tot schermutselingen met de Finse achtervolgers, waarna de Duitsers zich van de "tactiek van de verschroeide aarde" bedienden.

Veel plaatsen in Lapland (die voornamelijk uit houten huizen bestonden) werden compleet in de as gelegd, waaronder de Lapse hoofdstad Rovaniemi.