Slag om Leyte (1944)

Leyte, een van de grotere eilanden van de archipel heeft meerdere diepwater en zandstranden die goede mogelijkheden boden voor amfibie aanvallen en bevoorrading. De wegen boden soelaas voor tanks en de vlaktes van het eiland zijn uitermate geschikt om vliegvelden aan te leggen.

Vanuit Leyte zouden de Geallieerden alle eilanden van de Filipijnen kunnen bereiken – een strategisch pluspunt. Het eiland beschikte daarentegen ook over een bergketen met pieken hoger dan 1300 meter, valleien en vulkanisch gesteente geschikt voor defensieve stellingen.

Tenslotte zou de invasieperiode gepaard gaan met moessonregens. Er werd gerekend op steun van de bijna miljoen overwegend boeren en vissers die het eiland bewoonde aangezien zij de guerrilla’s al steunden. Uit Amerikaans onderzoek was gebleken dat de Japanners een 20.000 man bezettingsleger hadden gestationeerd op Leyte. 

Na wat kleine eilandjes voor de kust te hebben veroverd werd het Amerikaanse 6^e leger in de morgen op 20 Oktober aan wal gezet op de geprepareerde stranden ten zuiden van hoofdstad Tacloban. 

Veel tegenstand was er niet en een paar uur later zou “MacArthur” op “Rood strand” zijn wel bekende terugkom speech geven. Op de eerste dag werd een stevig bruggenhoofd gevestigd tussen Tacloban en Dulag en ook de vliegvelden van deze steden werden ingenomen.  De Japanse generaal “Makino” verantwoordelijk voor Leyte transfereerde z’n hoofdkwartier van Tacloban naar “Dagami” zo’n 25 kilometer verder inland.

Met bijna een half miljoen man onder z’n bevel besloot Generaal “Yamashita” het eiland “Leyte” als z’n meest belangrijke defensieve gebied te maken. Versterkingen werden aangevoerd vanuit het eiland “Mindanao” en een groot aantal vliegtuigen en schepen van de Japanse luchtvloot en marine werden ingezet om de Amerikanen terug in zee te drijven.

De eerste paar dagen na de landing werd het bruggenhoofd flink uitgebreid ondanks ongecoördineerde tegenaanvallen en na een week oprukken werd de noordkust van Leyte bereikt. Een belangrijke (haven)stad bleef in Japanse handen – Ormoc aan de westkust. Vijf dagen na de eerste landingen vielen de Japanners met groot geschut aan en dreigde de aanvoer van manschappen en voorraden te worden afgeknepen.

Grootscheepse luchtaanvallen van de Geallieerden zouden deze dreiging teniet doen door alle Japanse vliegvelden in de Filipijnen onder druk te houden. De Japanners grepen naar onorthodoxe tegenmaatregelen en de eerste “kamikaze” aanvallen op vooral transportschepen van de Amerikanen werden uitgevoerd tot grote ontsteltenis en verbazing. 

In principe slaagde de opzet van het Japanse plan. De Japanse groep “Zuid” met z’n vliegdekschepen lokte “Halsey’s” grote vloot weg van “Leyte” omdat hij een mogelijkheid zag de laatste Japanse vliegdekschepen te vernietigen en de Amerikaanse marine de absolute heerschappij in de grote Oceaan te bezorgen.

Omdat hij dacht dat de Japanse groep “Midden” zich terugtrok na verschillende luchtaanvallen (dit was niet het geval, deze draaide en zou opeens bij het eiland “Samar” opduiken als grote verrassing) zetten de Amerikanen de achtervolging in en liet de landingsplaatsen in Leyte kwetsbaar achter. Amerikaanse luchtaanvallen zouden “groep” zuid nagenoeg vernietigen in de slag bij kaap “Engano”.

Opeens bereikte Halsey het bericht over een nieuw gevecht bij “Samar” en de naderende ramp. Hij brak het gevecht direct af en keerde terug naar het zuiden. De overgebleven Japanse schepen zouden in 1945 aan het anker tot zinken gebracht worden. De Japanse groep “Noord” kwam in een dodelijke val van de Amerikaanse 7de vloot terecht bij de “Slag in de straat van “Surigao” en moest na verschillende schepen te hebben verloren terugtrekken. 

Kurita’s groep “Midden” arriveerde bij “Samar” eiland en de enige aanwezige Amerikaanse strijdkrachten waren drie groepen escorte vliegkampschepen met hun begeleiding van destroyers. In de Slag om Samar probeerden de Japanse slagschepen en zware kruisers tevergeefs door deze bescherming heen te breken. Kurita verwarde de escorte vliegdekschepen met transportschepen en meende dat hij de hele Amerikaanse 3e vloot voor zich had (hij wist niet dat de val was gelukt en deze dus grotendeels afwezig waren).

Onophoudelijke luchtaanvallen, torpedoaanvallen, slecht weer en bluf deden Kurita uiteindelijk besluiten zich terug te trekken, hoewel hij een aantal Amerikaanse schepen reeds zwaar beschadigd had. Hij was de slag met vijf slagschepen begonnen, maar toen hij Japan bereikte, was alleen de Yamato nog gevechtswaardig. De Keizerlijke vloot was nagenoeg verslagen na de zeeslagen bij Leyte die zich alleen nog bezig hield met “kamikaze” aanvallen op de Amerikaanse vloot. 

De slag om de “Yamashita” linie (of “Breakneck Ridge” zoals de Amerikanen het noemden) werd uitgevochten in grotten, loopgraven en hevige regenval afkomstig van een tyfoon die 8 November aan land was gegaan. Voorraden werden aangevuld door luchtdroppings, vrachtwagens, carabaos en duizenden Filipijnse dragers. 

Het zou weken duren voordat alle bergkammen en vliegvelden ingenomen zouden worden ondanks tegenaanvallen van de Japanners. Langzaam kropen de Amerikanen dichter naar “Ormoc”. Doordat de Amerikanen definitief het initiatief hadden op zee en in de lucht was het allemaal een kwestie van tijd. Op 10 December viel “Ormoc” ondanks landingen van extra Japanse verdedigers. 

Er werd wederom een Amerikaanse landing uitgevoerd bij de laatste haven bruikbaar voor de Japanners bij “Palompon”. Binnen vier uur was het stadje ingenomen.

Op 26 December zouden troepen vooruit gaan naar het eiland “Samar” en werd de rest van het noordwesten van Leyte van de laatste ongeorganiseerde verdedigers ontdaan. De kust werd twee dagen later bereikt. De Japanners zouden tot het eind van het jaar aanvallen blijven uitvoeren en sommige legden pas op 8 Mei 1945 hun wapens neer. 

De Japanse luchtvloot werd gehalveerd terwijl de Keizerlijke vloot geen strategisch wapen meer was. Een kwart miljoen Japanse soldaten was nog steeds op het belangrijkste eiland van de Filipijnen, Luzon, gestationeerd maar Generaal “Yamashita” zou alleen in staat zijn een defensieve strategie toe te passen.

De Japanners hadden de hoop na de val van Leyte om de Filipijnen te behouden in feite opgegeven en realiseerden zich dat de Amerikanen hun toevoer naar hun andere Aziatische veroveringen hadden afgesneden en in staat waren het moederland aan te vallen.