ALGEMENE INFORMATIE - Filipijnen

* Bijgewerkt t/m 2014 - wijzigingen voorbehouden. 

De Filippijnen, gelegen net boven de evenaar, hebben een tropisch klimaat met een hoge luchtvochtigheid (gemiddeld meer dan 70%) en met veel tot zeer veel regenval. Op de Filippijnen heerst een gemiddelde jaartemperatuur van 27°C. Ondanks de grote noord-zuid afstand van 1800 km, ligt de gemiddelde temperatuur in het noorden maar 2°C lager dan in het zuiden. Ook de gemiddelde temperaturen in de warmste en koudste maanden liggen niet meer dan 5°C uit elkaar. Echt koud wordt het nooit; het kan in januari, de koudste maand, overdag nog regelmatig bijna 30°C worden en ’s nachts 20°C. Alleen in de hoger gelegen bergstreken kan de temperatuur wel eens onder de 10°C zakken.

Verschillen in regenval zijn er wel degelijk, zowel in de loop van het jaar als op de verschillende eilanden van de archipel. Zo staan de kustgebieden aan de westkant van de eilanden sterk onder invloed van de zuidwestmoesson of habágat, die in de periode juni-oktober heel veel regen kan brengen. De periode december-mei is hier de droge periode, met van februari tot april de minste neerslag. Aan de oostkusten van de Filipijnse eilanden is het weer wat gelijkmatiger met in alle seizoenen regenval. De meeste regen valt in de maanden november tot en met januari onder invloed van de noordoostmoesson of ‘amíhan’. 

Elk jaar hebben de Filippijnen te lijden onder ca. 30 tyfoons of bagy. Gecombineerd met vloedgolven, overstromingen, aardverschuivingen en windsnelheden van meer dan 300 km per uur, richten ze vaak veel schade aan en eisen regelmatig slachtoffers. De kans op deze hevige stormen is het grootste in de periode juli-begin december, met pieken in september.

Het land is een archipel en bestaat uit 7107 getelde grote en kleine eilanden in de Grote of Stille Oceaan, waarvan er ca. 1000 permanent of tijdelijk worden bewoond. Ongeveer 65% van het landoppervlak van de Filipijnen wordt ingenomen door de twee grootste eilanden; Luzon en Mindanao.

De Filipijnen zijn ongeveer 7 keer groter dan Nederland. 

Ongeveer 80% van de inwoners van de Filipijnen zijn van Indo-Maleise, Chinese en/of Spaanse afkomst. Hun voorouders kwamen enkele duizenden jaren geleden middels enkele volksverhuizingen vanuit het vasteland van Zuidoost-Azië en het huidige Indonesië naar de Filipijnse archipel. In de loop der tijd zijn er zo'n 100 etnische groepen ontstaan, die zich van elkaar onderscheiden door hun taal en cultuur. De grootste daarvan zijn de Tagalogs (28,3%) en de Cebuano’s  met respectievelijk 30% en 10% van de bevolking.

De oer-bevolking van de Filippijnen wordt gevormd door de negrito’s, nauw verwant met de Semang van Maleisië. In totaal schat men het aantal raszuivere negrito’s nog op ca. 15.000, waaronder enkele duizenden Aëta, een dwergvolk dat voornamelijk op het eiland Luzon woont. Andere negrito-grooepen zijn de Atta, de Dumagat, de Agta en de Ati. Vroeger waren het echte nomaden en jagers, tegenwoordig wonen de meeste in permanente nederzettingen. De islamitische Moro's vormen 5% van de Filippijnse bevolking en wonen op Mindanao, de Sulu-eilanden en Palawan. De grootste moslimgroepering op de Filippijnen vormen de Maranao, die leven op Mindanao.

Ze leven van veeteelt, landbouw en handel. Het woongebied van de Maguindanao bevindt zich in de vallei van de Rio Grande. De belangrijkste bevolkingsgroep van de Sulu-archipel vormen de Tausug, die leven van de landbouw en de rijstteelt. Ze waren de eerste moslims van de Filippijnen en leven vooral op het eiland Jolo. Ook de Samal leven in de Sulu-archipel en de meeste van hen wonen op paalwoningen langs de kust. De kustbewoners van het eiland Basilan zijn de Yakan, die van de visvangst leven. Een aparte groep van de Sulu-archipel vormen de Bajao Laut of ‘mensen van de zee’. Deze zeezigeuners leven over het algemeen niet in woningen op het vastland, maar op woonboten. De aanvankelijk animistische Bajao jagen in lange houten boten (‘lipa’) op de Suluzee en de Celebeszee. Steeds meer Bajao gaan op het vasteland wonen en bekeren zich dan vaak tot de islam.

Chinezen maken 1% van de bevolking uit, maar hebben over het algemeen wel de Filippijnse nationaliteit.

Het landschap van de Filippijnen bestaat voor een groot gedeelte uit bergen en heuvels. Ca. een derde van de archipel bestaat uit laagland.

Van noord naar zuid loopt over het eiland Luzon de belangrijke Cordillera Central met als hoogste bergtop de Pulog (2928 m). Ten oosten hiervan ligt aan de kust de Sierra Madre met als hoogste top de Anacuao (1850 m). Tussen beide bergmassieven stroomt de langste rivier van de Filippijnen, de Cagayan (354 km). Centraal-Luzon wordt ingenomen door de Central Plain, waar een groot deel van de bevolking woont en waar zich een belangrijk rijstteeltgebied bevindt. Op het eiland Luzon ligt ook het grootste meer van de Filippijnen, Laguna de Bay; het grootste meer van Mindanao is Lake Lanao. In het zuiden liggen nog enkele vulkanen, waarvan de Mayon de bekendste is (2421 m). Het landschap van de Visaya-eilanden en van Palawan is op een kuststrook na, heuvel- en bergachtig. De hoogste top is hier de vulkaan Kanlaon (2465 m). Ook het eiland Mindanao is bergachtig, maar heeft ook twee grote en vruchtbare laaglandgebieden, de Angus-vallei en de Cotabato-vallei. De Cotabato-vallei wordt doorsneden door de Mindanao of Rio Grande de Mindanao, een rivier met een omvangrijk stroomgebied.

De Filippijnen tellen 132 korte, snelstromende rivieren die over het algemeen onbevaarbaar zijn. De kusten worden gekenmerkt door de aanwezigheid van veel baaien en zijn grotendeels omzoomd door koraalriffen.

De eilandenreeks van de Filippijnen maakt, net als Taiwan en de eilanden van Japan, deel uit van een breukzone die loopt van Kamtsjatka in het hoge noorden tot Nieuw-Zeeland in het diepe zuiden. Langs al deze eilanden lopen ook nog een aantal zeer diepe troggen in de oceaan. Ten zuidoosten van het Filippijnse eiland Leyte bevindt zich de 1800 km lange Mindanao-trog met een diepte van 10.497 meter.

In dergelijke breukzones zijn aardbevingen en vulkanisme een ‘normaal’ verschijnsel, en ook de Filippijnen hebben hier regelmatig onder te lijden en behoren tot een van de geologisch onrustigste gebieden ter aarde. De laatste grote aardbeving dateert van 1990, toen grote delen van de Noord-Filippijnse stad Baguio verwoest werden en er meer dan duizend doden vielen. De Filippijnen-archipel telt 37 vulkanen, waaronder de hoogste berg van de Filippijnen, de werkende vulkaan Mount Apo (2954 m), gelegen in het Apo-massief op Mindanao. Van deze vulkanen zijn er minstens 18 nog actief en de laatste zeer grote vulkaanuitbarsting dateert van juni 1991. Toen spuugde de op Luzon gelegen vulkaan Mount Pinatubo ca. 5 miljard ton rotsgesteente en 19 miljoen ton zwaveldioxide de lucht in tot een hoogte van meer dan 20 km. Ongeveer honderd mensen vonden de dood, velen werden vermist en er waren bijna één miljoen daklozen. De Taal is een van de gevaarlijkste vulkanen van Zuidoost-Azië; sinds de komst van de Spanjaarden is hij al zo’n dertig keer uitgebarsten.

De flora en fauna van de Filipijnen worden gekenmerkt door een hoge biodiversiteit. Gunstige landschappelijke en klimatologische omstandigheden hebben geleid tot de aanwezigheid van veel verschillende planten- en diersoorten. De geïsoleerde ligging van de eilandengroep heeft er bovendien voor gezorgd dat een relatief groot deel van de in de Filipijnen voorkomende dieren en planten zich sterk heeft gespecialiseerd. Veel van deze endemische planten- en diersoorten worden echter ernstig bedreigd. De nationale vogel van de Filipijnen is de Filipijnse apenarend. Deze arend is een van de grootste vogels ter wereld en leeft slechts nog in enkele grote stukken overgebleven oerwoud op Luzon en Mindanao. Grote zoogdieren als olifanten, tijgers en neushoorns komen sinds de prehistorie al niet meer voor op de Filippijnen.

Alleen op Palawan komt het zeldzame dwerghert pilandok voor, een van de kleinste herten ter wereld, niet groter dan een haas. De landroofdieren in de Filipijnse bossen zijn allemaal niet veel groter dan een forse huiskat. In de Filipijnen leven verder ruim 380 soorten reptielen en amfibieën, waaronder diverse giftige soorten, zoals de gevaarlijke Filipijnse brilslang. Ook komen er diverse wurgslangen voor, zoals de netpython, een van de grootste slangen ter wereld. In het zuidoosten van Luzon leeft diep teruggetrokken in de Filipijnse bossen, Grays varaan. Deze soort kan zo'n twee meter lang worden en is een van de grootste en zeldzaamste varanensoorten van de wereld. De twee soorten krokodillen zijn in de Filippijnen zeer zeldzaam geworden en komen alleen nog voor op de eilanden Palawan en Mindanao.  De ruim 30 cm lange reuzensprinkhaan is het grootste insect ter wereld.

De koraalriffen rond de Filippijnse eilanden zijn het woongebied van talloze (ca. 2000 soorten) vaak fraai gekleurde vissen en andere zeewezens. Op de open zee zijn de vliegende vissen opvallende verschijningen. Ze kunnen seconden lang in de lucht blijven en daarmee tientallen meters overbruggen. Andere indrukwekkende zeedieren zijn de barracuda, de mantarog en de walvishaai.

In de Filippijnse wateren kunnen ook dolfijnen, grienden, vinvissen, potvissen en Bryde’s walvissen aangetroffen worden. 

De vijf grootste steden in de Filipijnen:

1.    Manila (metro)         *  11.000.000 inwoners

2.    Davao                          1.500.000 inwoners

3.    Cebu                               900.000 inwoners

4.    Zamboanga                    830.000 inwoners

5.    Cagayan de Oro             560.000 inwoners

* = hoofdstad

De Filipijnen zijn een presidentiële republiek. De president van de Filipijnen is zowel staatshoofd als hoofd van de regering. Daarnaast is de president opperbevelhebber van alle onderdelen van de Filipijnse krijgsmacht. De president benoemt bovendien de leden van het Filipijnse kabinet en stuurt deze aan. Sinds de vaststelling van de huidige Filipijnse Grondwet in 1987 mag de president na afloop van zijn of haar termijn van 6 jaar niet worden herkozen. De huidige Filipijnse president Benigno Aquino III werd bij de landelijke verkiezingen van 2010 gekozen. Tegelijk met de presidentsverkiezingen wordt er ook gekozen voor de vicepresident van de Filipijnen. Hoewel de meeste vicepresidentskandidaten als running-mate aan een presidentskandidaat gelieerd zijn, zijn de verkiezingen onafhankelijk van elkaar. De vicepresident is de eerste in de lijn van opvolging wanneer een president tussentijds dient te worden opgevolgd. Het is gebruikelijk dat de vicepresident door de president wordt benoemd in het kabinet. De huidige vicepresident van de Filipijnen is Jejomar Binay.

De wetgevende macht in de Filipijnen ligt bij het Congres. Het Congres is georganiseerd volgens het tweekamerstelsel en bestaat uit de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Bij veel parlementen die zijn georganiseerd volgens het tweekamerstelsel, heeft de Eerste Kamer (of de Senaat) een controlerende functie over het werk van de Tweede Kamer en is derhalve de minst machtige van de twee. Dit is in de Filipijnen niet het geval. De 24 senatoren worden door middel van landelijke verkiezingen voor een termijn van zes jaar gekozen. Elke drie jaar is daarbij de helft van de senaatszetels verkiesbaar. De senatoren kiezen onderling de President van de Filipijnse Senaat. Deze functie is na die van president en vicepresident de machtigste van het land en wordt sinds 2009 bekleed door Juan Ponce Enrile.

De politiek in de Filipijnen wordt van oudsher beheerst door een kleine groep van enkele honderden invloedrijke families en is derhalve een voorbeeld van een oligarchie. Deze veelal rijke elite zijn vaak ook grootgrondbezitter en eigenaars van grote Filipijnse bedrijven. Deze groep politici betalen de steun van de arme massa terug door het verlenen van bepaalde gunsten en voordelen, zoals de aanleg van een nieuwe weg of brug. Doordat de Filipijnse elite de macht grotendeels in handen heeft zijn ze in staat de bestaande situatie in stand te houden. In de jaren 90 deed ook een tweede groep politici haar intrede. Deze groep slaagde erin door gebruik te maken van hun populariteit als acteur, sporter of televisiepersoonlijkheid om gekozen te worden voor een politieke functie. Een van de bekendste voorbeelden daarvan is acteur Joseph Estrada, die eerst tot senator en later tot president werd gekozen.

Als gevolg van de jarenlange koloniale overheersing door de Spanjaarden is het grootste deel van de inwoners van de Filipijnen rooms-katholiek. Ruim 83 procent van de bevolking is volgeling van de Rooms-katholieke Kerk en het land is daarmee na Brazilië en Mexico het grootste katholieke land ter wereld en bovendien het enige overwegend katholieke land in de regio.

In de praktijk van alledag betekende het dat allerlei aspecten van het christendom verweven werden met de animistische tradities en gewoonten. Daarnaast is zo'n zes procent van de bevolking protestant. De protestantse gemeenschappen ontstonden aan het begin van de 20e eeuw door het werk van Amerikaanse zendelingen, nadat het land in handen van de Verenigde Staten was gekomen. Moslims vormen zo'n 5 procent van de bevolking. Zij wonen voornamelijk op het zuidelijke eiland Mindanao, de Sulu-eilanden en het zuidelijke deel van Palawan. De overige drie procent van de bevolking is boeddhistisch (met name de Chinese minderheid) of niet-gelovig.

Vanwege de sterke katholieke aanwezigheid is de Filipijnse politiek sterk pro-life; dit komt tot uitdrukking in verboden op abortusklinieken. In de meeste klinieken, scholen en ziekenhuizen geldt bovendien een verbod op voorbehoedsmiddelen als condooms. Eind 2012 nam het Filipijns Congres de Reproductive Health Bill aan, nadat druk vanuit de Katholieke Kerk er jarenlang voor had gezorgd dat deze wetgeving werd tegengehouden.

De populairste (kijk)sporten in de Filipijnen zijn basketbal, boksen en pool. Bij het basketballen werd in het verleden behoorlijk wat succes geboekt op internationaal niveau. De laatste tientallen jaren is dat echter wat minder geworden. In het boksen en poolen behalen Filipino’s nog wel regelmatig successen op mondiaal niveau. De meeste medailles die de Filipijnen op de Olympische Spelen behaalden werden veroverd bij het boksen.

Ook in de lichtgewichtklassen van het profboksen worden regelmatig successen geboekt. In het verleden was de legendarische Pancho Villa de eerste Filipijnse wereldkampioen. Later volgde onder andere Gabriel Elorde. De laatste jaren was met name Manny Pacquiao erg succesvol. Hij won al diverse wereldtitels en is een van de succesvolste Filipijnse sporters aller tijden. In het poolen zijn de Filipijnen een van de toonaangevende landen. De succesvolste Filipijnse pooler aller tijden is Efren Reyes. Hij voerde van 2000 tot en met 2006 de ranglijst van meestverdienende poolspelers aan.

Basketballen en poolen zijn niet alleen populaire kijksporten, maar worden ook door het hele land veelvuldig recreatief beoefend. In elk dorp, hoe klein ook, zijn wel basketbalveldjes en pooltafels te vinden. Naast de genoemde sporten geniet ook het schaken enige populariteit in de Filipijnen. De meest succesvolle Filipijnse schaker is zonder twijfel Eugenio Torre. Hij was de eerste schaakgrootmeester van Azië en vertegenwoordigde het land 19 achtereenvolgende keren op de internationale schaakolympiade. In 1992 was hij de secondant van Bobby Fischer in diens revanchewedstrijd tegen Boris Spasski. Tenslotte staan de Filipijnen bekend om z’n hanen gevechten ondanks internationale tegenstand. 

De Filipijnse keuken is, net als de Filipijnen zelf, door de eeuwen heen onder invloed van verschillende culturen geëvolueerd. Ze is beïnvloed door de Chinese, Maleisische, de Spaanse, en in mindere mate door de Amerikaanse en Indiase cultuur, wat geresulteerd heeft in een unieke, multiculturele combinatie van ingrediënten en gerechten. De schotels variëren van een eenvoudige maaltijd van vis en rijst tot rijk gevulde paella's en cocidos.

Enkele populaire gerechten zijn lechon (een in zijn geheel geroosterd varken), longanisa (inheemse worst); tortas (eierwraps), Pan de sal (broodjes), adobo (kip en/of varkensvlees dat in knoflook, sojasaus, en azijn wordt gesmoord), kalderetang kambing (rijke geitenstoofpot), kare-kare (ossenstaart, rundvleesbrokken en/of pens gekookt in pindasaus), sinigang (een tom yam - achtig gerecht), pancit (geroerbakte pasta), Lumpia (verse of gebakken loempia's) en halo-halo (een koud gemengd fruitdessert). Het basisbestanddeel van Filipijnse gerechten is rijst. De andere inheemse basis ingrediënten zijn maïs, bananen en brood. Vis en schelpdieren zijn ook erg populair in de Filipijnen. Het eten in de Filipijnen wordt vaak gegeten met een dipsaus (sawsawan). Gebakken voedsel wordt vaak in plaatselijke azijn gedoopt of in een dipsaus gemaakt van sojasaus, calamansi-sap en azijn. Ook vissaus (patis) vis/garnalensaus (bagoong) en vermalen gember (luya) wordt vaak toegevoegd aan de gerechten tijdens het koken of bij het serveren.

Ontbijt

Bij het ontbijt in de Filipijnen wordt meestal warm gegeten. Daarnaast zijn er ook een aantal zoete broodjes (Pan de Sal) en kaas. Het ontbijt bestaat uit gerechten als knoflookrijst, vlees, gebakken eendenei, rijstpudding (met chocoladesmaak) en Tapa (gedroogd rundvlees of hertenvlees).

Avondeten

Voor de Filipijnen is het avondeten de belangrijkste maaltijd. Hierbij wordt meestal restvlees gegeten, denk hierbij aan orgaanvlees. Het zijn meestal pittige en zure gerechten waarbij veel specerijen worden gebruikt. Hier wordt dan rijst en groente bij gegeten. Stoofpotten en vis worden ook erg veel geserveerd in de Filipijnen. Hierbij zijn Marlijn, zee-egels en mosselen populair. Als nagerecht wordt er meestal gekozen voor fruit.

In de Filipijnen wordt in tegenstelling tot veel van de buurlanden geen gebruik gemaakt van eetstokjes, maar van bestek. Door de samenstelling van de Filipijnse maaltijden, met veel rijst en stoofschotels, gebruikt men echter vaak een combinatie van lepel en vork in plaats van mes en vork. In plattelandsgebieden wordt ook nog wel op een meer traditionelere manier, met de hand, gegeten. 

Het klimaat van de Filipijnen wordt gekenmerkt door een hoge luchtvochtigheid, een vrij hoge temperatuur en een overvloedige regenval. Dit is een van de redenen waarom de gekoelde dranken populair zijn. Cocktails is een veel gedronken drankje, vers fruit en alcohol zijn hiervan de ingrediënten. Ook wijn en bier wordt regelmatig gedronken. Mocht je iets willen zonder alcohol, dan zijn er talloze verse fruitdrankjes te vinden. Het drinken van kraanwater wordt afgeraden, flessen mineraalwater zijn makkelijk te verkrijgen!