Wunsdorf - Zossen

HOME / Duitsland / Duitsland reisverhalen

Via Berlijn komen we op het kleine treinstation Wunsdorf aan en stappen aldaar uit.  Niet helemaal duidelijk is waar het hoofdkwartier van het Duitse leger gevestigd was en wat is eigenlijk het verschil tussen Zossen en Wunsdorf? We worden door de eigenaar van het stationsrestaurant een grote brede weg opgestuurd richting Zossen.

Rijen bomen aan weerszijde en wat nieuwbouw maar gelukkig ook een supermarkt waar we de broodnodige boodschappen doen. We vragen de weg naar het garnizoensmuseum en naar het hoofdkwartier terrein en dat blijkt op 1 complex te liggen – de boekenstad?

Achter een woonwijk wandelen we het grote complex op waar we na wat rondvragen bij de centrale receptie aankomen die alles uitlegt. Morgen kunnen we een bunkerrondleiding krijgen en om 10:00 morgen gaan de andere musea open.

Omdat het al zo laat is besluiten we in het restaurant op het terrein een biertje te drinken onder een partytent gezien de motregen die valt. Het is een bosrijk gebied dus veel moeite hoeven we niet te doen voor een slaapplek. Het is in een naaldbos vlak naast wat oude funderingen en een grote lichtmast die het hopelijk niet meer doet. 

Onze tenten staan in het bos als het weer begint te regenen. Als het heftiger wordt besluiten we terug te gaan naar onze partytent in de hoop dat het restaurant gesloten is. Dat blijkt het geval te zijn en we nestelen ons op een droge plek onder het zeil wat op sommige plekken zo lek als een mandje te zijn.

We bakken onze worsten en drinken onze wijn terwijl het donker wordt en de regen nu met bakken uit de hemel komt samen met donder en bliksem.

We moeten nog wel een paar keer onze kaars dimmen als er een groep mensen voorbij loopt; het lijkt erop alsof er een vergadering heeft plaatsgevonden. Ook moeten we een aantal keer bukken en muisstil zijn om niet “gesnapt” te worden op deze gelukkige plek voor ons. Na het eten en de wijn is het nog even zoeken naar onze tenten; daarna ritsen we deze open en wensen elkaar een goede nacht. 

>> Lees ook over het huidige museum in Peenemunde (V2 testprogramma-locatie). 

’s Morgens is mijn tent nog drijfnat maar ik pak hem snel in want nieuwe regen is op komst. Terwijl we ons ontbijt nuttigen niet ver bij onze tenten vandaan schrikken we ons dood als opeens iemand z’n hond uitlaat op een pad waarvan we het bestaan niet eens wisten vlak achter ons.

Bij de receptie kopen we een combinatieticket en we wandelen als eerst het Duitse garnizoensmuseum in.

Een lange geschiedenis die begint in 1913 met een keizerlijke kazerne in dit gebied. Daarna de Weimarrepubliek en tenslotte de tijden van het Derde Rijk. In 1910 werd het terrein Waldstadt, een sectie van de Wunsdorf gemeente, klaargemaakt om dienst te doen als garnizoensstad van het Keizerlijke Duitse leger. 

Tijdens WWI werden hier verscheidene krijgsgevangenenkampen gebouwd inclusief de halve maan voor Moslimsoldaten van de Geallieerden. De eerste houten moskee werd hier gebouwd.  

Russische garnizoensmuseum

In de tweede grote barak is het Russische garnizoensmuseum gevestigd; toen de nazi’s verslagen waren namen de Russen dit complex over en vestigden zich hier tijdens de DDR. Achterin de barak hangen verschillende Russische uniformen en al moet ik mij erin proppen, even later sta ik met uniform aan en pet op te poseren!

Nadat de nazi’s verdreven waren probeerden de Russen het hele complex op te blazen maar tevergeefs. 

Toen dit niet lukte besloten ze het zelf te gaan gebruiken en was het tot 1994 een Sovjet militair kamp. Aangezien het nog te vroeg is voor onze bunkertour nemen we plaats in het oubollige restaurant, wat ooit als commandantenvilla heeft gefungeerd, en bestellen lunch. 

Van 1939 tot 1945 werd Wunsdorf het toneel van de ondergrondse bunkers van het OKW (hoofdkwartier van de Wehrmacht) en de OKH (hoofdkwartier van de Heeres – de landmacht).

Dit enorme commandocentrum (Maybach I en II) bestond uit 23 als woonhuis gecamoufleerde bunkers met twee ondergrondse etages, die gasdicht  waren en onderling verbonden door een zeshonderd meter lange ringtunnel op tien tot twaalf meter diepte.

Het door ondergrondse fortificaties in beslaggenomen gebied beslaat ongeveer 5 tot 6 vierkante kilometers. Het gehele terrein was omringd door prikkeldraadversperringen verschillende rijen diep, en werd zeer scherp bewaakt door een SS-regiment.

Het OKH legde eerst verantwoording af aan het Reichministerium (Ministerie van Oorlog) en vanaf 1938 aan het Oberkommando der Wehrmacht (OKW). Er heerste rivaliteit tussen het OKH en het OKW waarna Hitler vanaf 1941 besliste dat het OKW het bevel voerde over de operaties in het Westen (waaronder Afrika), en het OKH over het Russisch front.

Belangrijkste bevelhebbers van het OKH waren: 

Met een volle maag haasten we ons naar de ontmoetingsplaats voor de rondleiding en zien we dat er een behoorlijke grote groep is op komen dagen. Samen met de tourgids die alleen Duits spreekt wandelen we naar een groot ijzeren hek waarachter een aantal opgeblazen bunkers te zien zijn. Wat opvalt is dat het vormen bevat van normale woonhuizen wat ook de bedoeling was.

Ze zijn vele malen groter dan huizen en veel zwaarder gebouwd met meters beton. De eerste twee zijn supergroot en tevergeefs opgeblazen terwijl de bunkers 5 en 6 veelal gebruikt werden door belangrijke Duitse generaals zoals von Brauchitsch. Zoals het de Duitse traditie wilde, hield de Oberbefehlshaber des Heeres (OBdH) zich niet bezig met het plannen van de militaire operaties. 

Deze taak was weggelegd aan de Generale Staf met de Chef van de Generale Staf (Chef des Generalstabs des Heeres of Chef GenStdH) als belangrijkste man in de Heer.

Via een stuk openbaar stuk asfaltweg zien we een stuk grond wat lijkt op een dijk maar waaronder een Russische bunker gevestigd is die helaas niet meer toegankelijk is.  Wij lopen door naar het communicatiecentrum Zeppelin wat onder de grond gevestigd is.

Vochtig, fris, muf – lange gangen, lege kamers die ook nog deels onderwater hebben gestaan.

Tussen de twee hoofdkwartieren in lag nog vee dieper het belangrijkste communicatiecenter van nazi-Duitsland, Zeppelin genaamd. Weer bovengronds gekomen is het vochtig warm en worden we verwelkomd door tientallen muggen.

We haasten ons naar de bushalte na onze 1,5 uur durende tour en twijfelen of het verstandig is om op dit late tijdstip nog naar een andere plek te gaan. Het feit dat morgen de bus hier niet rijdt en er morgen groot feest op het boekenterrein is trekt ons over de streep te vertrekken. Bij het treinstation van Zossen stappen we uit en nemen de trein terug naar Berlijn.

Belangrijkste bevelhebbers van de Generale staf waren: 

We kopen een kaartje in de trein en vragen naar de beste optie naar Bautzen. Dat wordt heel moeilijk en we kunnen het beste eerst naar de industriestad Cottbus reizen wat we ook doen. Daarvandaan hebben we geluk dat we net op tijd zijn voor de laatste bus richting Hoyerwerda. We willen namelijk niet in het donker ergens aankomen en zeker niet in een grote stad. In de bus leggen we uit dat we een bosrijk gebied zoeken en de man weet dat er vlakbij “Klein Dobbern” een camping is gelegen. 

In het donker stappen we uit en zoeken eerst onze zaklantaarns op want het is hier pikkedonker. We zien het bord van de camping maar nemen de tegenoverliggende weg die zeer slecht is in de hoop dat hier geen auto’s komen. Een paar meter de weg op en dan direct het bos in om daar een goede plek te vinden. In volledige duisternis zetten we onze tent op, zonder water en geen idee waar we precies zijn wensen we elkaar een goede nachtrust toe en duiken onze tent in.