Leipzig

HOME / Duitsland / Duitsland bezienswaardigheden

Leipzig is een kreisfreie, dynamische stad in Duitsland gelegen aan de  rivier de Pleiße. Het is na Berlijn de grootste stad van de nieuwe Duitse deelstaten (de voormalige DDR) en de 12e stad van het huidige Duitsland. Van 1949-1990 maakte Leipzig deel uit van het communistische Oost-Duitsland.

De stad staat bekend om z’n gigantische grote gedenkteken van de grote slag om Leipzig in 1813 maar ook als een van de eerste steden waar de geweldloze Revolutie startte in 1989 tegen het Communistische regime.

De stad werd zelfs als Heldenstad uitgeroepen. In Leipzig hebben tal van beroemde componisten gewoond, gestudeerd en gewerkt: Georg Philipp Telemann; Johann Sebastian Bach; Richard Wagner; Felix Mendelssohn Bartholdy; Robert Schumann met zijn vrouw Clara Wieck en Edvard Grieg . Je kunt Bach z’n graf bezoeken of het woonhuis van Bartholdy en/of Schumann.

Daarnaast heeft Leipzig het in fameuze Stasi-museum en het Bach museum. In Leipzig werd ook Marinus van der Lubbe onthoofd  door de nazi’s die de ReichsTag in 1933 in brand zou hebben gestoken.

In Leipzig wordt elk jaar het grootste Gothic festival ter wereld georganiseerd, het Wave-Gotik-Treffen. Een ander weetje is dat de club uit Leipzig het onderspit delfde tegen Ajax in de finale van de EC II in Athene; een 1-0 verlies waardoor de Amsterdammers ervandoor gingen met de cup van bekerwinnaars. 

Volkerslacht-denkmal: 

Dit herkenningspunt van de stad staat op een plaats waar Napoleon zich op 18 oktober 1813 tijdens de gevechten bevond. Tijdens de herfst van 1813 wordt er in de buurt van Leipzig wereldgeschiedenis geschreven.

De legers van Rusland, Pruisen, Oostenrijk en Zweden staan tegenover het leger van Napoleon. Van 16 tot en met 19 oktober vechten een half miljoen soldaten voor het toekomstige politieke lot van Europa.

Dagenlang wordt er verbitterd bij de dorpen voor de muren der stad gevochten. Ten slotte trekt Napoleon zich terug en blijven op het slagveld zo'n 110.000 doden en gewonden achter. Voor de bevolking speelde deze historische gebeurtenis sinds die tijd een heel belangrijke rol.

Toch duurde het decennialang eer men voldoende geld had ingezameld om met de bouw van het monument te beginnen. In 1913 werd het Völkerschlachtdenkmal door keizer Wilhelm II ingewijd. Aanwezig waren de koning van Saksen en andere vorsten van Duitse staten, vertegenwoordigers van Oostenrijk, Rusland en Zweden. Het bijzondere van het monument is dat alle slachtoffers worden herdacht onafhankelijk van de rol die ze tijdens de veldslag hebben gespeeld. 

• Zie ook onder (museum)

Binnenstad Leipzig:

Deze is een opmerkelijke mix van oud en nieuw gebouwd in een Middeleeuwse cirkel nu omringd door een brede snelweg waar ooit de stadsmuren stonden. 

De Opera is een opmerkelijk gebouw maar het Gewandhaus staat ernaast als een zeer modern en opvallend gebouw alsof het al eeuwen ernaast staat. Het is een mix van oud en nieuw, stukken liggen braak, gaspijpen over de weg en dan weer een heel modern gebouw. In het centrum staat ook de fameuze Thomaskerk.

De beenderen

Toen het gebouw waar oud musicus Johan Sebastian Bach was begraven werd vernield tijdens WWII werd besloten de overblijfselen na de oorlog elders onder te brengen. Het zou de Thomaskerk worden en zoals besloten gebeurde dit onder ceremonieel geluid in 1949. Je kunt een kijkje nemen bij de prachtige architectuur van zowel het oude- en het nieuwe raadhuis en natuurlijk bij de Nicolaaskerk.

Het was hier dat in 1989 de vredelievende Maandagavond sessies begonnen die uiteindelijk zouden eindigen in demonstraties van over de 300.000 mensen die hier protesteerden tegen de toenmalige regering (DDR). Je hebt de oude beurs met het indrukwekkende Goethe-beeld ervoor en de woonhuizen van Schiller en Schumann.

Als je iets heel anders wilt bekijken kun je een bezoek brengen aan het monument waar ooit de oude synagoge van de stad stond. Deze werd tijdens de Kristallnacht in 1938 vernietigd. Precies op de plek waar de synagoge ooit stond is een betonnen fundament met daarop een veertigtal stoeltjes. Een indrukwekkend en ijzig monument. 

• Der Runden Ecke museum (Stasi-museum) – zie musea (onder)
• Zeitgeschichtliches Forum Leipzig – zie musea (onder)

Andere bezienswaardigheden: 

• Je kunt ook o.a. een bezoek brengen aan het Muziekinstrumenten, Stadsgeschiedkundig, Bach- en Grassi museum. 

De stad werd voor het eerst, als burcht, genoemd in 1015. Als stichtingsdatum geldt het jaar 1165, toen de stad stadsrechten en marktrecht kreeg. Het is vanouds een belangrijke handelsstad. Na de stichting van de universiteit in 1409 werd de stad een centrum van de boekdrukkunst. 

In 1813 vond bij Leipzig de Volkerenslag plaats, waarbij Napoleon werd verslagen door een gecombineerd leger van onder meer Rusland, Oostenrijk en Pruisen. Een eeuw later, in 1913, werd ter gelegenheid van deze slag het 91 meter hoge Völkerschlachtdenkmal opgericht.

Door de industrialisatie in de negentiende eeuw groeide Leipzig sterk. Het hoogste inwoneraantal van 750.000 had Leipzig rond de Tweede Wereldoorlog; het was toen qua grootte de vijfde stad van Duitsland. Na de Tweede Wereldoorlog namen het inwoneraantal en het belang van Leipzig af.  Leipzig is ook een belangrijk centrum voor uitgeverijen en de daaraan verwante industrie. 

Teken van verzet

Leipzig werd in het najaar van 1989 het nationale symbool van verzet tegen het communistische SED-regime. Al in de jaren tachtig bezochten burgers de Nicolaaskerk voor de gebedsdiensten op maandagavond.

Leipzig hoorde met Jena en Weimar (Goethe!) tot de meer 'intellectuele zone' van de DDR terwijl Oost-Berlijn en de gebieden ten noorden ervan meer Pruisisch-militaristisch georiënteerd waren.

Dat verklaart waarom juist in Leipzig in 1989 de protestbeweging ontstond en niet in de hoofdstad Oost-Berlijn. De zogeheten maandagavond missen  werden een begrip.  

Op 4 september van dat jaar gingen voor het eerst enkele honderden burgers de straat op. Demonstranten voelden zich veilig omdat ze het gevoel hadden dat de Lutherse kerk achter hen stond en velen Oost Duitsers teleurgesteld over het huidige (regerings)beleid begonnen zich te verzetten in de vorm van demonstraties die tot doel hadden het reizen naar het buitenland en het zelf kiezen van een democratisch bestel. 

De val van de muur

Geïnformeerd door de West Duitse media, vrienden en familie begonnen steeds meer mensen dit over te nemen in andere Oost-Duitse steden om samen te komen op stadspleinen op Maandagavond. Een groot omslagpunt was de situatie van duizenden Oost-Duitsers die zich in Praag in de West-Duitse ambassade hadden verschanst en leefden in erbarmelijke omstandigheden. Genscher had het voor elkaar gekregen dat deze Duitsers met een trein door de DDR naar het Westen mochten reizen.

Op 9 Oktober van dat jaar, net na de festiviteiten van 40 jaar DDR, was het aantal demonstranten nabij de Nikolaaskerk (Augusterplatz) opgelopen tot 70.000. Onder bedreiging van veiligheidstroepen zongen duizenden het lied Wir Sind Das Volk om aan te geven dat een democratisch land geleid zou moeten worden door mensen, niet door een ondemocratische partij claimend dat zij dat zijn. 

De 8.000 man soldaten die waren opgeroepen werd bevolen niets te doen bang voor een massaslachting. Binnen twee weken zouden 320.000 mensen op de been worden gebracht. De grootste betoging in Leipzig was die op 6 november met 500 000 demonstranten. Drie dagen later viel de Muur in Berlijn, hetgeen het einde van de DDR inluidde. 

>> Lees hier de gehele Duitse GESCHIEDENIS

Het treinstation ligt heerlijk midden in de stad, aan de rand van het centrum. Een busstation is er niet. 

Leipzig – Weimar: je kunt een ticket boeken via een reisbureau maar veel goedkoper is het om het via internet te doen. Ik heb voor een enkeltje 8 euro betaald (online) – de reis duurt ongeveer 1,5 a 2 uur. Ik had een bus om 14:00 en zou om 15:45 aankomen. De meinfernbus komt aan bij de GoethestraBe vlakbij het treinstation. 

• Naam : Volkerslachtsdenkmal

Adres         : Straße des 18. Oktober 100

Prijs           : 8 euro 

Tijd            : 10:00 – 16:00

Inhoud:

Dit gigantische oorlogsmonument is gebouwd om de volkerenslag die hier in 1813 zich afspeelde te herdenken. Er ligt een grote waterpartij en een soort van park vol oorlogsmonumenten gewijd aan de Fransen maar ook aan de Oostenrijkers, Pruisen en andere staten. Je kunt hier verschillende dingen doen; ten eerste kun je met een lift naar boven om een goed uitzicht te krijgen van de gehele stad en de omgeving.

Hierna kun je nog ‘ns met een trap nog verder omhoog voor een nog beter panorama. Er is een hal van beroemdheden waar vier hele grote stenen beelden staan. Je hebt hier een prachtig zicht op de crypte onder je en de koepel boven je. Zeer indrukwekkend. Dan kun je ook nog naar beneden waar je een kijkje kunt nemen in de crypte – hier ligt vaak op de marmeren vloer een bloemenkrans ter nagedachtenis van de duizenden slachtoffers die hier zijn gevallen. Ook hier staan stenen beelden.

Souvenirshop

Met een lift kun je nog verder naar beneden de kelder in waar je de gewelven kunt zien van het in 1913 gebouwde monument. Hier wordt ook een film gedraaid van zo’n 20 minuten die je een beeld geeft van de slag hier en de bouw van het gedenkteken. Ook de tijd erna komt aan bod tot nu. Tenslotte is er een winkeltje met souvenirs en aan de andere zijde een klein museum over de slag van 1813 met bijbehorende attributen, schilderijen, wapens en uniformen. Er staat een prachtige grote maquette van de slag in Leipzig. 

Je kunt lopend naar het gedenkteken wat zo’n 3 a 4 km buiten het centrum ligt. Je kunt ook tram 2 of 15 nemen en voor de deur uitstappen (halte heeft dezelfde naam als gedenkteken).

• Naam : Museum Der Runden Ecke (Stasi museum)

Adres        : Dittrichring 24

Prijs           : gratis

Tijd            : 10:00 – 18:00

Website     : www.runde-ecke-leipzig.de

Inhoud:

Gesitueerd in het oude hoofdkantoor van de Stasi (geheime politie van de DDR) is nu een museum over die tijd. Talloze voorwerpen uit die tijd – van een papierversnipperaar tot propaganda posters en van afluisterapparatuur tot tientallen foto’s – kun je hier zien. Het gebouw, de kamers en het interieur is zo te zien niet veel veranderd en de sfeer van de DDR tijd komt je hier dan ook tegemoet. 

De kamer van de bevelhebber, een cel en een kamertje waar vingerafdrukken en foto’s werden genomen zijn nog helemaal intact. Heel veel informatie op panels (helaas alleen in het Duits) staan tot je beschikking. Er is een mogelijkheid tot een audio-guide (4 euro) ook in het Nederlands. Naast het museum is in hetzelfde pand een tentoonstelling aanwezig over o.a. de gebruikte methoden van de Stasi. 

• Naam : Zeitgeschichtliches Forum Leipzig (WW2)

Adres        : Grimmaische StraBe 6

Prijs           : gratis

Tijd            : 09:00/10:00 – 18:00

Website     : www.hdg.de

Inhoud:

Een perfect forum gelegen in het centrum van de stad op de derde verdieping. Veel groter, interessanter en ruimer opgezet dan verwacht. Een chronologisch verhaal, logisch opgebouwd en opgezet vanaf WWII tot de val van de muur en de DDR. 

Heel veel informatie, foto’s, posters, media, attributen in een perfecte manier neergezet. Ook veel spullen uit de tijd waardoor je het gevoel hebt alsof je wordt terug gezogen in de oude tijd van de Koude Oorlog. 

In het hoofdtreinstation zijn een aantal perfecte goedkope restaurantjes waar je prima kunt eten. Zo kun je kiezen uit Indiaas, Duits (worsten, schnitzel, aardappelpuree), Arabisch (shoarma) of snacks. Voor rond de 5 euro heb je een prima hap en kun je nog zitten ook.

Ook in de Karl Liebknecht strasse, Fleisschergasse en Gottschedstrasse is veel horeca aanwezig. 

• Naam          : Central Globetrotter Hostel

Adres                 : Kurt Schumacher straBe 41

Prijs                   : v.a. 12 euro (slaapzaal met 8 bedden)

Tel.nr.                 : + 49 3411498960

Website              : www.globetrotter-leipzig.de

Inhoud:

Op 200 meter van het (hoofd)treinstation (en ook de plek waar Meinfernbus je ophaalt of je laat uitstappen) ligt dit centraal gelegen hostel. Dit is eigenlijk op de rand van het centrum aan de noordzijde van de stad. Er zijn verschillende verdiepingen met verschillende kamers. Ik heb geboekt in een 8persoons slaapzaal die redelijk ruim is. Er is helaas geen prive-lichtje en ook een gordijntje ontbreekt.

Ik vond het erg jammer dat je ook extra linnen moet bestellen (2,50 euro) want een slaapzak mag je niet gebruiken. Het kussen is zo goed als leeg en ook de dekens zijn aan vervanging toe. De bedden lijken stevig maar zijn dit niet echt. De wc- en douches zijn op de gang aanwezig en de wc’s zijn prima – de douches hadden wel iets ruimer en beter gekund want je kunt elkaar zo (naakt) zien staan – totaal geen privacy, geen haakjes of planken waar je je doucheschuim of kleren kunt liggen. 

De voors- en tegens: 

Het ergste vind ik het feit dat je om de 10 seconden de knop moet indrukken voor water. Het is in ieder geval wel heet maar toch. Beneden is 24 uurs receptie met betaalde computers met internet, WIFI is gratis en er is gratis koffie- en thee. De lobby met voetbaltafel, TV en tafels en stoelen is prima en ook de keuken is goed. De receptie is vriendelijk en behulpzaam en spreekt vloeiend Engels.

Het ontbijt kan besteld worden voor 4 euro en is redelijk voor wat je betaald. Maar gelukkig kun je ook je eigen ontbijtje opeten in de zaal. In de achtertuin is een redelijk groot terras – wellicht is dit toegankelijk in de zomer voor gasten?