John Rabe

Veel Westerlingen woonden in Nanking in die tijd. Zij hielden zich bezig met handel of waren missionaris. Toen het Japanse leger Nanking naderde en begon met bombardementen, vertrokken alle buitenlanders op 22 mensen na.

Op 22 november 1937, toen het Japanse leger de stad naderde, organiseerde de Duitse Rabe met andere buitenlanders het Internationale Comité voor de Veiligheidszone Nanking en schiep hij de Veiligheidszone Nanking Veiligheidszone om Chinese vluchtelingen van voedsel en bescherming te voorzien.

De zones waren in alle buitenlandse ambassades en op de Nanking Universiteit. Rabe werd verkozen tot leider van de zones, onder meer omdat hij Duitser was en lid was van de nazipartij. Hij was daarom bij uitstek geschikt om te onderhandelen met het Japanse leger. Japan en Duitsland waren bondgenoten.

Op 28 februari 1938 keerde Rabe terug naar Duitsland. Hij nam bewijzen mee van de Japanse oorlogsmisdaden in China, en gaf lezingen over zijn ervaringen in China. Ook schreef hij een persoonlijke brief aan Adolf Hitler, in de hoop dat deze invloed op de Japanners kon uitoefenen.

Rabe meende dat Hitler de Chinezen een warm hart toedroeg. Duitsland werkte al sinds de jaren '20 met China samen (Sino-Duitse samenwerking), en het Chinese leger werd door Duitse adviseurs opgeleid.

In werkelijkheid waren Hitler, von Ribbentrop en de NSDAP erop gericht het traditionele pro-Chinese beleid van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken om te buigen naar een pro-Japans beleid. In hun ogen was Japan de natuurlijke bondgenoot en moest de Chinees-Duitse samenwerking zo snel mogelijk worden afgebouwd. Hitler heeft Rabe dan ook nooit antwoord gegeven en de brief is wellicht zelfs onderschept. Rabe werd gearresteerd en verhoord door de Gestapo.

Na bemiddeling van Siemens kwam hij vrij en kreeg hij zelfs zijn materiaal en dagboeken terug, maar het werd hem verboden om nog lezingen te geven. Ook bleef Rabe lid van de NSDAP. Rabe bleef voor Siemens werken: aanvankelijk in Afghanistan en daarna tot het eind van de oorlog in Berlijn.

Na WW2 werd Rabe door de geallieerden lastig gevallen vanwege zijn NSDAP-lidmaatschap. Hij werd eerst door de Russen en daarna door de Britten gearresteerd, en het werd hem onmogelijk gemaakt werk te vinden. Op informele basis bleef hij betaald werk voor Siemens verrichten.

Hijzelf en zijn familie leden honger, tot de Chinese ambassade lucht kreeg van zijn verblijfplaats en hem deels in de broodnodige behoeften voorzag. In juni 1946 werd hij uiteindelijk door een denazificatie-commissie officieel van alle blaam gezuiverd. Hoewel hij lange tijd lid was geweest van de NSDAP, gaf het humanitaire werk dat hij in China had gedaan de doorslag.

Rabe leefde in relatieve armoede tot hij op 5 januari 1950 aan een beroerte overleed.