Komend van Sarajevo stap ik uit langs de weg in het nietige Konjic dat ongeveer tussen het populaire Mostar en het grote Sarajevo in ligt.
Er is hier geen busstation en ik moet mijzelf even oriënteren. Ik ga op weg naar de grote nieuwe brug en ga tevergeefs op zoek naar m’n beoogde hostel dat ergens in een woonwijk moet liggen.
Ik vind het adres, wat het nummer is van een hoog appartementenblok maar zie geen bordje van een hostel of iets wat in die richting wijst. Ik vraag buren en andere mensen en krijg verschillende soorten antwoorden. Na een kwartier geef ik het op en wandel richting het centrum.
Vanwege de strategische ligging en de aanwezigheid van een wapenfabriek werd de stad zowel in WW2 als in de Joegoslavië-oorlogen veelvuldig geraakt.
Daar zie je nu niets meer van terug; een modern centrum met een grote fontein en een groot terras. Ik wandel door de hoofstraat met relatieve dure winkels en kom uit bij de Ottomaanse brug, het symbool van Konjic.
Het is met z’n 6 spanwijdte een kleine versie van z’n op de UNESCO aanwezige brug die je in de stad Visegrad kunt zien. Aan beide zijden zie ik minaretten van moskeeën en het aantal moslims in deze stad is veel groter dan ik gewend ben in andere steden in Bosnië.
Via het informatiecentrum alhier regel ik een ander hostel en wandel door het leuke stadje. Een groot deel van de gebouwen rond de brug zijn gerenoveerd en opgeknapt en zien er keurig uit. Ook zijn hier veel bureau’s gespecialiseerd in raften op de Neretva rivier. Ook kun je perfect hiken, wandelen en mountainbiken in de talloze heuvels rond de stad.
>> De bekendste brug van Bosnië-Herzegovina vind je in Mostar
Ik meld mij minstens 20 minuten voor 12:00 bij het bureau waar ik straks kennis maak met de andere vier personen van de Engelse tour.
Het meisje rijdt met mij mee naar de bunker die zo’n 7 km verderop ligt. We rijden de stad uit en maken dan een U-bocht en stoppen bij een soort van checkpoint – de weg loopt langs een bergkam in een vallei en wij zullen aan de andere kant moeten zijn.
De wildernis in
Geen huizen meer, alleen rotsen, bergen en bos en niet zonder reden. Het hek gaat open en we mogen doorrijden tot aan de echte bunker die nog zo’n 2 kilometer verder ligt. Daar zijn wat parkeerplaatsen tussen de grote heuvelrots waar de bunker in zit en de rivier die hier nu smal is maar waarschijnlijk in de winterdagen veel hoger ligt.
We zien drie verschillende gebouwen tegen en in de rots aangebouwd – deze waren o.a. voor de 16 soldaten (ingenieurs, koks, technici etc), de ander voor de andere hooggeplaatste mensen en de ander oa voor TIto mocht hij verzeild komen te raken. We maken kennis met z’n vijven met Alma de Bosnische gids die perfect Engels spreekt.
D-0 ARK Tito’s geheime atoombunker:
Inleiding
Begin jaren 50 nam het Joegoslavië van Tito afscheid van Stalin’s Sovjet Unie en had het in principe twee supervijanden gecreëerd; het Communistische Sovjet Unie en het Democratische Westen o.l.v. de V.S. Met deze laatste waren de banden wel aangetrokken maar lange van perfect.
Tito was zich daar terdege van bewust en nam maatregelen voor wellicht een atoomaanval op z’n land. Hij beval tot het bouwen van een atoomvrije haven (Split), atoomvrij vliegveld (Bihac) en een atoomvrije bunker voor hemzelf en z’n belangrijkste mensen in geval een nucleaire aanval.
De bouw van deze ondergrondse superbunker die naast bescherming ook moest dienen als functionele basis voor verder militaire operaties begon niet later in 1953 en was lang het best bewaarde geheim van het voormalige Joegoslavië.
De bouw
De bunker moest op een strategische plek gebouwd worden; er werd niet voor niets voor Konjic gekozen. Ten eerste lag het centraal in het voormalige Joegoslavië goed bereikbaar tussen Mostar en Sarajevo. Daarnaast lag Split en Bihac niet ver waar de atoomvrije haven- en vliegveld lagen.
Konjic ligt in de bergen, uitermate geschikt om buiten zicht te blijven en zeer goed voor een zogenaamde ondergrondse schuilplaats (in een berg) met een natuurlijke bescherming boven je. Tenslotte was er een natuurlijke waterbron aanwezig met het beste water.
De schuilplaats voor de dictator moest in het grootste geheim worden gebouwd; zo werden arbeiders van overal weggehaald om tijdelijk een bepaalde klus te klaren zodat niet duidelijk werd wat het uiteindelijk voor was, materialen die overal ter wereld werden opgehaald, werklui die ’s nachts werkten en geblinddoekt naar de plek gebracht werden.
Bewoners van het gebied wisten wel dat er iets gaande was maar dachten dat het ging om een tweede munitiefabriek die ernaast lag en nog steeds ligt. Het gebied was dus sowieso een “no-go” gebied. Ook zou veel materiaal gewonnen zijn van de berg en omstreken voor de bunker om zoveel mogelijk op te vallen. De bouw zou 26 jaar duren en omgerekend zo’n 4,6 biljoen U.S. kostten.
Het museum
Het labyrint, op het diepste punt 280 meter onder de top van de berg, bestaat uit meer dan 100 kamers en werd voltallig gemeubileerd. Het werd ingericht voor 350 mensen en zou het een half jaar moeten volhouden zonder hulp van buitenaf. Naast Tito en z’n vrouw zouden de top van de zes Republieken inclusief militaire en burgertop hier opgevangen worden.
Sinds 1990 werd het geheim stap voor stap onthuld terwijl soldaten in 1992 (na de oorlog) het bevel kregen de geheime bunker op te blazen. Twee soldaten zouden hun leven wagen om de ontstekingen onklaar te maken en zo de plek te bewaren voor de toekomst.
Sinds 2011 kun je een rondleiding krijgen door de bunker die ook gebruikt wordt voor talloze kunstprojecten door internationale kunstenaars.
>> Lees hier over de persoon Josip Broz Tito
We lopen door een lange tunnel die op een ouderwetse Londonse metropijp lijkt en komen met een bocht aan op een hoek waar een ouderwets papier aan een bord hangt met de hele plattegrond erop. Alma wijst aan waar we nu zijn en legt uit over de drie camouflage gebouwen vooraan de grot.
Dan wijst ze op de ruimtes die we straks gaan doorlopen – van de plekken waar de wc’s en douches zich bevinden, de eetzaal, van waar het water vandaan moest komen (een echte bron en een toevoer van water die eerst gezuiverd moest worden), waar de soldaten moesten slapen (in geval van gevaar), de olietankers, elektriciteitskamers, communicatieruimtes, de conferentiezalen, kamer van de secretaresse van Tito, de wachtkamer en de dictator en z’n eigen kamer tot z’n vrouw haar kamer.
De ondergrondse stad
Ook de kamers waar de andere hoog-geplaatsen moesten slapen zien we. Ze legt uit dat veel ruimtes opgevuld/ gebruikt worden momenteel door tijdelijke kunstobjecten van kunstenaars van over de hele wereld en mede daardoor dat deze plek op de UNESCO werelderfgoedlijst staat.
Alma weet hoeveel over de plek en verteld ronduit maar zegt er ook eerlijk bij dat veel dingen nog onduidelijk zijn; niet alleen voor haar maar voor iedereen.
Heel veel dossierstukken zijn door de soldaten meegenomen en liggen in de nationale archieven in Belgrado. Pas 50 jaar na de ontdekking van de bunker mogen deze nationale geheimen geopenbaard worden. Zo weten we dus niet of de kinderen van de top ook in de bunker aanwezig moesten zijn en hun vrouwen en of Tito bijvoorbeeld hier ooit een oefening heeft meegemaakt.
Geheime uitgang
Wel is bekend dat hij hier in 1971 is geweest om de voortgang te zien. We kunnen helaas niet kijken naar een van de geheime uitgangen boven op de berg aangezien ze allen afgesloten zijn. Mensen hebben hier getracht in te breken om onderdelen te pikken.
Na anderhalf uur wandelen we het zonlicht weer in en ik word als een echte toerist terug gereden naar het stadje waar ik even heerlijk op het terras ga zitten en m’n gedachten nog ‘ns laat gaan over dit fantastische maar ook zeer lucratieve geheim van het oude Joegoslavië.
>> Lees hier over de houten huisjes van het voormalige geheime hoofdkwartier van Tito
Er is een treinstation aan de westzijde van de stad maar van deze wordt niet veel gebruik gemaakt. Een busstation ontbreekt dus je zult op moeten stappen bij de bushalte. Deze bevind zich aan de doorgaande weg dwars door de stad, aan de zuid-zijde vlakbij de nieuwe brug.
Er rijden talloze bussen van Mostar naar Sarajevo en vice versa en stoppen allen in Konjic.
Konjic – Sarajevo – Banja Luka: er gaat een bus om 07:10 die rond 08:30 aankomt op het centraal station van Sarajevo. Je moet wel even eerst een kaartje kopen bij het sigarenwinkeltje aldaar. Kosten 10 KM + 1 KM voor je bagage.
Dan heb je nog drie kwartier (als er niet veel file staat) om de bus te halen van 09:15 die naar Banja Luka gaat. Deze doet er iets langer over dan 5 uur en kost 30 KM (+ 1 KM voor je bagage).
Naam : Mini hostel
Adres : Orašje
Prijs : 16 KM (slaapzaal)
Tel.nr. : +387 62 327 341
Email : zoorbosna@gmail.com
Inhoud:
Het hostel wordt beheerd door het meisje Aida wat werkt bij het reisbureau/ informatiebureau bij de brug. Zij woont daar zelf boven en daarom moet je eerst daarheen om de sleutel te halen. Soms verblijven er groepen die samen gaan raften dus vraag eerst wie en wat er slaapt want dan kan het zeer gehorig zijn.
Ikzelf was daar alleen en dan is het top – er zijn twee slaapzalen (6 en 4 bedden), twee douches en een wc die allen keurig verzorgd zijn. Er is een publieke ruimte met perfecte WIFI, een grote TV, een bankstel en een prima keukentje met alle faciliteiten maar alles in mini.
Er is een grote tuin met klein terras waar je eventueel ook kunt zitten.
TOUR
Je kunt bij het reisbureau/ informatiebureau Zoor Bosna (ervaar Bosnië) een trip boeken (en het bovenstaande hostel) naar de atoombunker van Tito. Deze ligt op zo’n 5 km van Konjic verborgen en naar mijn weten kun je niet op eigen gelegenheid deze bezoeken.
Je betaalt het bureau 20 KM inclusief een Engelstalige tour van 1,5 uur en transport. Tours zijn er om 10:00/ 12:00/ 14:00 maar vraag of dit ook zo is in de rustige wintermaanden. Groepen variëren – die van ons was klein en bestond uit 5 personen.
TIPS: het is en blijft rond de 20 graden en je moet wel redelijk wat lopen maar niet heel veel.
Meer info: www.titobunker.ba
The Secret Bunker
SCHOTLAND
Het grootste geheim van het VK is de geheime Koude Oorlog bunker in het oosten van Schotland.
Het Pension
LETLAND
In deze geheime bunker kon de hele Letse politieke elite (250p) schuilen voor een nucleaire aanval.
EUROPA:
Albanië * België * Bosnië-Herzegovina * Bulgarije * Denemarken * Duitsland * Engeland * Estland * Finland * Frankrijk * Griekenland * Hongarije * (Noord) Ierland * Italië * Kosovo * Kroatië * Letland * Litouwen * Luxemburg * Macedonië * Malta * Montenegro * NEDERLAND * Oekraïne * Oostenrijk * Polen * Portugal * Roemenië * Rusland * Schotland * Servië * Slovenië * Slowakije * Spanje * Tsjechië * Turkije * Zweden
NOORD EN CENTRAAL-AMERIKA:
Chili * Costa Rica * Cuba * Guatemala * Mexico * Nicaragua * Panama * Verenigde Staten
ZUID-AMERIKA:
Argentinië * Bolivia * Brazilië * Colombia * Ecuador * Peru
AFRIKA:
Botswana * Burkina Faso * Egypte * Ethiopië * Ghana * Kenia * Mali * Marokko * Namibië * Oeganda * Senegal * Tanzania * Tunesië * Zuid-Afrika
MIDDEN-OOSTEN:
Iran * Israël * Jordanië * V.A.E.
AZIE:
Armenië * Cambodja * China * Filipijnen * Georgië * India * Indonesië * Japan * Kirgizië * Laos * Maleisië * Mongolië * Myanmar * Nepal * Oezbekistan * Singapore * Sri Lanka * Thailand * Vietnam
OCEANIE:
Voor meer reisfoto's kijk op www.instagram.com/cheapskatetravel.nl:
© Cheapskatetravel.nl; 2018 (all rights reserved)