ALGEMENE INFORMATIE - Bolivia

* Bijgewerkt t/m 2015 - wijzigingen voorbehouden.

De Andesmassieven verdelen Bolivia in klimaatzones en zijn voor het klimaat dé bepalende factor. In het noordelijk gelegen Amazonegebied is het klimaat tropisch en vochtig, in het zuidoosten is het droog en heet, in de valleien is het vrij koel en in het hoogland is het koud. Het regenseizoen valt in de zomer, van december tot april. De winter die van mei tot augustus duurt, is het droge seizoen. Een andere manier om het klimaat globaal in te delen is de hoogte waarop dorpen en steden gelegen zijn. Boven de 4000 meter is het meestal koud (tierra fría), ’s nachts zelfs tot –20°C. Tussen de 2000 en 4000 meter is het gematigd warm tot koud. Tussen de 1500 en 2500 meter is het vaak aangenaam subtropisch weer (tierra templada). Beneden de 1000 meter is het over het algemeen tropisch warm (tierra caliente). 

Op de oostelijke bergketen, de Cordillera Oriental, valt de meeste sneeuw en behoorlijk veel regen op de wat lagere delen. Op de westelijke bergketen, de Cordillera Occidental, valt zeer weinig neerslag. Door de constante temperatuur (9°C) van het Titicaca-meer heerst er rond dit meer een mild klimaat. In het zuiden en de zuidwesthoek van het land wordt het steeds kouder en kan het ’s winters streng vriezen. In het hoge Andesgebergte is de winter, die van mei tot september duurt, zonnig en droog. Op 4000 meter hoogte is het 10-15°C, maar voelt het door de felle zon warmer aan. ’s Nachts daalt de temperatuur tot onder het vriespunt. De gemiddelde zomertemperatuur ligt vaak maar enkele graden hoger dan in de winter doordat het ’s zomers vaak regent en bewolkt is. La Paz ligt bijvoorbeeld op 3658 meter hoogte; in januari is het gemiddeld 10°C en in juli 7°C; er valt gemiddeld 572 mm neerslag per jaar. 

In de dalen tussen de in het oosten liggende middelhoge berggebied is het zeer regenachtig en subtropisch warm. Dit gebied gaat over in valleien (valles) met minder regen, en dan alleen nog in de regentijd van december tot april. In de laagste dalen van het Andesgebergte is het tropisch warm. In de laaglanden heerst een tropisch, vochtig klimaat. Het vriest hier nooit, maar het kan wel ineens sterk afkoelen als de Surazo waait, een koele zuidenwind. Ook hier valt de meeste regen in de zomer en dat kan zelfs tot grote overstromingen leiden doordat de rivieren de grote hoeveelheden water niet kunnen verwerken. Concepción ligt op 490 meter hoogte; in januari is het gemiddeld 24°C en in juli 20°C; er valt gemiddeld 1141 mm neerslag per jaar. Doordat Bolivia op het zuidelijk halfrond ligt, is het bij ons zomer als het daar winter is en omgekeerd.

Bolivia wordt begrensd door Argentinië in het zuiden, Chili in het zuidwesten, Brazilië in het noorden en oosten, Paraguay in het zuidoosten en Peru in het noordwesten. Bolivia is het hoogstgelegen land van Zuid-Amerika en is zo groot als Spanje en Frankrijk samen. 

Bolivia is zo’n 17 a 18 x groter dan Nederland.

De Quechua- en de Aymará- indianen zijn het grootst in aantal. Er leven ca. 2,5 miljoen Quechua en ca. 2 miljoen Aymará in Bolivia. De Aymará leven rond het Titicaca-meer en rond La Paz. De Quechua wonen met name in de overige gedeelten van het Andesgebergte. In de laaglanden leven veel kleinere indianenstammen zoals de Baures en Moxo- indianen. Een bekende stam zijn de Guaraní die in het zuiden van Bolivia leven. Nog maar ca. 30.000 indianen leven zoals ze altijd geleefd hebben, de rest is al beïnvloed door de westerse leefwijzen. Nomadische groepen worden bedreigd door houtkap, ziektes en kolonisatie van hun leefgebied. In totaal leven er 32 indiaanse volkeren in Bolivia. 

Tot de revolutie in 1952 was er nog een strenge rassenscheiding in Bolivia in bepaalde openbare gelegenheden en stadsdelen. De armoede is zowel op het platteland als in de steden onder de indianen het grootst, hoewel de steeds groter wordende groep stedelijke indianen (cholos) het aanzienlijk beter heeft dan de indianen op het platteland. Mestiezen vormen vaak de middenstand en de hogere functies worden vaak door de blanken bekleed. De negers in Bolivia stammen rechtstreeks af van de slaven die eeuwen geleden uit Afrika gehaald werden. Nazaten van gevluchte Japanse immigranten na de Tweede Wereldoorlog leven voornamelijk in het departement Santa Cruz. Etnische samenstellingen: Quechua: 30%, Mestiezen: 30%, Aymara: 25% en Europeanen: 15%.

Je kunt Bolivia eigenlijk onderverdelen in 4 delen – te weten:  

• Het Andesgebergte. Dat is de langste bergketen ter wereld met in het westen de 6500 m hoge Cordillera Occidental, in het noordoosten de Cordillera Real met veel gletsjers;
• Het Oost-Boliviaans bergland, er komt water door de rivieren van de Amazone en het zogenaamde La Plata-systeem, er zijn veel dalen. Het lage bergland van Chiquitos, is de verbinding tussen de Andes en Mato Grosso;
• Het Amazoneland, de grote laagvlakte in het oosten, bestaan grotendeels uit savannen, en voor een deel uit tropisch regenwoud. Het is vooral in het zuidoosten moerassig, met veel rivieren (De Mamoré, de Beni, de Madre de Dios);
• Droge Chacogebied Op de hoogvlakte (De Altiplano) liggen het Titicacameer (waar de Aymara woonden) en het Poopómeer, door de rivier Desaguadero aan elkaar verbonden, in het zuidwesten van de hoogvlakte liggen salpeterwoestijnen en zoutmoerassen (bijv. Salar de Uyuni).  

Twee van de belangrijkste parken van Bolivia zijn “nationaal park “ Noel Kempff Mercado” en Nationaal park “Madidi”.

De belangrijkste dieren van Bolivia zijn:  

• Condor - De Condor oftewel Andescondor is een van de twee symbolen van Bolivia. Deze grote vogel kan wel 70 jaar oud worden. Deze vogel kan een spanwijdte van wel meer dan 3 meter breed worden! Hij is de grootste van alle vliegende roofvogels; 
• Andeshert - Het andere symbool van Bolivia. Hij wordt tussen de 45 en de 65 kilo worden, maar ook wel 100. Ze worden vanaf de grond ongeveer 80 cm. Men denkt dat er nog maar minder dan duizend van zijn; 
• Bergkat of Andeskat - Deze dieren zul je niet zo gauw in de dierentuin tegenkomen. Er is er namelijk geen een in gevangenschap! Hij komt alleen boven de 3.500 meter voor. Hij is zelfs gezien op 4.800 tot 5.100 meter; 
• Lama - Ook de lama is een echt symbool voor Bolivia. Ongeveer 70% van alle Lama’s leeft in Bolivia. Wereldwijd leven er zo’n 3,7 miljoen Lama’s. Hij kan leven op meer dan 4000 meter hoog! Hij word 109 tot 119 cm hoog, hij word 130 tot 155 kilo zwaar; 
• Luiaard - De lengte van de Luiaard is 45 tot 50 cm. Hij wordt niet heel zwaar, maar 2 tot 5 kilo. Hij wordt ongeveer 40 jaar. De naam van de Luiaard zegt het al, hij doet niet veel. Hij slaapt super veel. Hij slaapt het grootste deel van de dag, en doet dat als hij aan een boom hangt.

De vijf grootste steden van het land zijn in chronologische volgorde:  

1. Santa Cruz de la Sierra *   - 1.197.000 inwoners;
2. La Paz                                 -   850.000 inwoners;
3. Cochabamba                       -   835.000 inwoners;
4. El Alto                                  -   750.000 inwoners;
5. Oruro                                   -   218.000 inwoners.

* = hoofdstad

Bolivia is een republiek. In Bolivia wordt iedere 5 jaar een president gekozen. Deze gekozen president vormt samen met een kabinet een regering. De regering van Bolivia zetelt in La Paz, terwijl de wettelijke hoofdstad Sucre is. Sinds 22 januari 2006 is Evo Morales de president van het land. Hij zegt zelf dat hij het eerste Boliviaanse staatshoofd is dat ook oorspronkelijk Boliviaans is. Morales heeft het land democratischer gemaakt en er zitten nu ook vrouwen en mensen van indiaanse afkomst in het kabinet. Toch is er veel kritiek op de huidige president vooral van de rechts (meer welvarende) mensen.

In Bolivia is ongeveer 80 procent van de bevolking katholiek en ruim 15 procent is protestant. In de praktijk gaan het katholieke geloof en het traditionele geloof hand in hand. Gedwongen door Spaanse kolonisators lieten de Bolivianen eeuwen geleden het katholicisme binnen in hun leefwereld. Maar vervolgens gaven zij een eigen, nieuwe invulling aan deze religie.  

Voetbal is sport nummer een en is behoorlijk populair al is het niet zo populair als in buurlanden Brazilië, Chili en Argentinië. Bolivia bereikte in 1930, 1950 en 1994 de WK-eindronde. De ploeg werd telkens in de eerste ronde uitgeschakeld. De grootste voetbalprestatie was het winnen van de “Copa America” in 1963 toen werd het toernooi als een competitie gespeeld. Bolivia liet Paraguay achter zich.

In 1997 werd het tweede waarin het verloor van Brazilië met 3-1. In 2015 bereikte Bolivia de Kwartfinale net als 1995. Vaak genoeg werd het land al in de eerste ronde uitgeschakeld. Andere sporten zijn volleybal en tafelvoetbal. Tennis, zwemmen en wielrennen zijn groeiende sporten.

Naast een internationale keuken biedt Bolivia ook een grote variëteit aan lokale gerechten. In het Andesgebergte eet men veel vlees met aardappelen. In elke maaltijd speelt vlees, maar vooral kip een belangrijke rol. Vaak worden pikante sauzen gebruikt, die ook los op tafel kunnen staan. Elk gebied kent zijn eigen specialiteiten. In Bolivia moet je zeker een keer forel (trucha) uit het Titicacameer proberen terwijl in Sucre en omgeving zijn ‘chorizos’: worstjes van varkensvlees en ‘pique macho’: dunne reepjes vlees met uien populaire gerechten zijn. Verder zul je alpaca's niet alleen in het wild op de Altiplano of als trui in de winkel tegenkomen; als steak op je bord is ook een mogelijkheid. Een typisch gerecht is ‘sajta de pollo’: kip in een pikante saus met verse en gedroogde aardappelen. Daarnaast kun je overal “taart” en snacks kopen. De belangrijkste maaltijd van de dag in Bolivia als Peru is de lunch (almuerzo). Het ontbijt (desayuno) is vaak minimaal. Avondeten (cena) doen de Bolivianen meestal laat. Veel lokale restaurants hebben een vast menu. Hiervoor krijg je soep en een hoofdgerecht meestal bestaande kip of varkensvlees met rijst en groenten.  

Enkele typische gerechten zijn: 

• Chicharron

'Chicharron' zijn enkele stukjes gebakken vet varkensvlees. Het gerecht wordt in Bolivia geserveerd met mais. Niet in heel Bolivië wordt het vlees geserveerd als hoofdgerecht, 'Chicharron' kan ook als snack gebruikt worden. 

• Humitas

'Humitas' zijn kleine balletjes van maisdeeg, die met kaas gevuld worden. De balletjes worden in mais- of bananenbladeren verpakt en gestoomd. 

• Fritanga

'Fritanga' is een schotel met vettig varkensvlees. 'Fritanga' is een heel lekker, maar ook heel ongezond gerecht. Het Boliviaanse varkensvlees is van lage kwaliteit en de schotel kan hart- en vaatziekten veroorzaken. 

• Charque de Lama

'Charque de Lama' is gedroogd lamavlees dat gebakken wordt. Het vlees wordt geserveerd met mais en kaas. 

• Changa de Pollo

'Changa de Pollo', een kippensoep, wordt bereid met aardappelen, uien en paprika. Cavia-of konijnenvlees kan de kip vervangen. 

• Sopa de Quinoa

'Quinoa' is het lokale graan dat geoogst wordt op grote hoogten. In een soep ziet het graan er uit als  kronkelige, witte halve cirkels. De 'Quinoa' zelf heeft weinig smaak, maar is lekker in soep. Meestal wordt het graan in een soep van kip, uien, varkensvlees of andere ingrediënten gekookt. 

• Saltena

'Saltena' is een pastei of een broodje dat gevuld wordt met vlees of kip, ei, groenten, olijven en aardappelen. De saus in de 'Saltena' is licht kruidig of zeer pikant. Het broodje wordt opgediend met erwten, aardappelen en andere ingrediënten. 'Saltena' kan ook vegetarisch bereid worden. In elk dorp in Bolivië valt 'Saltena' terug te vinden, maar met subtiele nuances. 

• Ceviche

'Ceviche' valt te vergelijken met een garnalencoctail. Het gerecht kan worden klaargemaakt met  verse witte vis, ajuin, avocado, mango, vers limoensap, hete pepers, peper en zout. De vis, ajuin en avocado worden in stukjes versnipperd en de pepers worden ontpit. Alle ingrediënten komen in één kom terecht en worden vermengd met peper en zout. 'Ceviche' wordt koel opgediend, vergezeld van plataan of tortilla chips.vervangen. 

• Empanada

'Empanada' is afkomstig van de Spaanse en Portugese keuken. 'Empanada' is een gevuld broodje of gebak. Het deeg wordt rond de vulling gevouwen en gebakken. In Spanje is de 'Empanada' eerder groot en heeft een ronde vorm, het brood wordt in kleinere porties versneden. In Portugal en Zuid-Amerika is de 'Empanada' doorgaans klein. 

• Picanha

'Picanha' wordt gemaakt op basis van rund- of varkensvlees dat bereid wordt met wijn en kruiden. Het vlees wordt geserveerd met gestoomde aardappelen. 

DRINKEN:

Het nationale drankje van Bolivia heet ‘El Yungueño’ en is een mix van pisco of singani (witte druivenbrandewijn) met sinaasappelsap. Bier kun je krijgen van verschillende merken – “Quilmes” (Argentijns) vooral in het zuiden maar ook “Pacena is een bekend merk. Té is gewone thee zoals wij 'm kennen, en mate is kruidenthee. Je zult vaak mate de coca tegenkomen, thee getrokken van cocabladeren. Koffie is meestal wel te krijgen maar verwacht er niet te veel van; het is meestal nescafé. Warme chocolademelk is een populaire drank evenals verse vruchtensappen. Populaire frisdranken zijn overal te koop waaronder het mierzoete “Inca Kola”. Het water uit de kraan is niet geschikt voor consumptie. IJsklontjes in je cola zijn ook taboe, die worden immers gemaakt van leidingwater. Agua con gas is water mét en agua sin gas is water zónder bubbels.