Waterloo (slagveld)

HOME / België / België bezienswaardigheden

Waterloo stad ligt zo’n 5 km ten noorden van de beroemde slagvelden en was niet meer dan een gehucht toen de veldslag in 1814 zich hier afspeelde. Engels bevelhebber Wellington sliep hier de nacht voor- en na de slag – dit gebouw is nu een museum. Vanaf het moment dat Napoleon was verslagen zouden toeristen het gebied bezoeken.

Het hele gebied ten zuiden van Waterloo is een verzamelplaats van talloze gedenktekens, musea en monumenten.

Daar waar de Oranje prins gewond zou raken zijn de belangrijkste (o.a. de leeuw van Waterloo); een ander is de Hougomont hoeve en tenslotte kun je een trip maken naar het hoofdkwartier van Napoleon in Oud Genappe wat op minstens 10 kilometer van Waterloo ligt. 

Wellington museum:

Het pand waar nu het Wellington museum in gevestigd is, werd gebouwd in 1705 en was eerst een herberg en een poststation genaamd Bodeghien. De West-Geallieerde opperbevelhebber Engelsman hertog van Wellington zou hier z’n hoofdkwartier van maken voor de slag met Napoleon.

Wellington sliep hier op 17 en 18 juni 1815 en stelde er zijn overwinningscommuniqué op. Hij noemde de veldslag dan ook de slag bij Waterloo wat voor Engelsen beter klonk dan de slag bij Mont-Saint-Jean, waar het gevecht in werkelijkheid werd geleverd. Het bericht werd op 22 juni 1815 gepubliceerd in The Times.

In een van de kamers op de bovenverdieping overleed Wellingtons adjudant, kolonel Alexander Gordon die zwaargewond geraakte tijdens de gevechten bij La Haye Sainte. Op het slagveld staat een herinneringszuil op die plaats. In 1955 werd het omgevormd tot museum.

>> Lees de achtergrondinformatie over de persoon Napoleon. 

De leeuw van Waterloo, het Panorama en het memorial

Op 5 km ten zuiden van het stadje Waterloo staat de slags bekendste gedenkteken – de leeuw van Waterloo. Gebouwd vrijwel direct na de slag op initiatief van koning Willem I van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden als nagedachtenis van de slag, en 20 jaar Franse overheersing.

Algemeen wordt aangenomen dat het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de plaats waar de Prins van Oranje gewond raakte tijdens de veldslag. Niets is echter minder waar, voor de Prins van Oranje werd daarentegen een ander monument opgericht in 1815 te Soestdijk, namelijk de Naald van Waterloo. 

Het monument bestaat uit een reusachtige gietijzeren leeuw die op een kunstmatige heuvel 45 meter boven de omringende vlakte uittorent. Bij de doortocht van Maarschalk Gérard in 1831 op weg naar de citadel van Antwerpen keerden de Franse troepen de leeuw om. Ze braken daarbij zijn staart af.  

Cilindervormig schilderij

Het Panorama van de slag bij Waterloo is een cilindervormig schilderij van 12 meter hoog en 110 meter lang. Het schilderij, ontstaan in 1915, laat de Slag bij Waterloo zien. Het is geschilderd door Louis DuMoulin. Sinds 2015 is het panorama een onderdeel van het museum Mémorial 1815. 

Naast het visuele aspect worden er geluidseffecten afgespeeld om de toeschouwer een zo realistisch mogelijke ervaring te geven van het gevecht tussen de infanterie en de cavalerie.

Nieuwe opzet: 

Sinds 2015, enkele weken voor de 200 jarige herdenking van de slag, is er het ondergrondse museum Memorial 1815. Het voormalig bezoekerscentrum wordt gesloopt en het Wassenbeeldenmuseum maakte plaats voor een nieuw restauratiegebouw.

Een 1815 m² grote tentoonstellingsruimte toont onder meer via diorama's ook de gebeurtenissen die leiden tot de veldslag, zijn deelnemers en de gevolgen die het had voor Europa na de overwinning van de hertog van Wellington op Napoleon Bonaparte.  

Een filmprojectie op een panoramisch 3D-scherm, 25 m breed, evoceert de slag. Het skelet van de soldaat van Waterloo is prominent in het museum aanwezig. Het behoorde hoogstwaarschijnlijk toe aan een Hannoveraan die tijdens de slag sneuvelde.

>> Lees ook de gehele GESCHIEDENIS van België. 

Hougoumont:

De kasteelboerderij Hougomont lag midden op wat het slagveld van Waterloo zou worden en Wellington zag het complex als steunpunt voor zijn defensie op de rechterflank dat hij niet uit handen wilde geven. 

De Engelen zouden de defensie van het kasteel met z’n dichtbeboste tuinen, boomgaard en park overlaten aan de Duitse boswachter-jagers uit Hannover vanwege hun groene camouflagekleuren. De Fransen o.l.v. broer Jerome Bonaparte, die Hougomont niet konden zien van hun posities stuurden eerst verkenners gevolgd door reguliere soldaten. 

De Duitse Jagers verdedigden zich hardnekkig, maar moesten zich door de Franse numerieke overmacht terugtrekken tot tegen het gebouw. De Fransen probeerden over de twee meter hoge muur te klimmen of via de haag rond de boomgaard het gebouw in te nemen.

De Britten komen

De Engelsen kwamen de Duitsers helpen in de hoeve en Wellington liet artillerie het park beschieten. Engelse en Franse scherpschutters duelleerden met elkaar in het hoge koren. De Engelsen moesten terrein prijsgeven, waardoor de Fransen erin slaagden naar de oostelijke zijde van het kasteel door te stoten.

Ze geraakten tot aan de houten poort aan de noordzijde. Deze poort was de enige toegangsmogelijkheid voor de Engelse reserves en was daarom niet gebarricadeerd. De Guards hadden net een wagen munitie langs daar laten aanvoeren. 

Een aantal Fransen kwamen binnen maar werden op het binnenterrein neergeschoten. Een Engelse tegenaanval in de omgeving om de druk van de verdedigers te verlichten. . De Fransen trokken zich daarop terug. Het was rond halftwee 's middags en Wellington verlegde zijn aandacht van Hougoumont naar het centrum van zijn linies. Hougoumont zou cruciaal blijken.

Oud-Genepien:

In (boerderij) hoeve du Caillou vestigde Napoleon de avond voor de slag hier z’n hoofdkwartier. Het was hier dat Napoleon z’n laatste grote slag voorbereid heeft.

Het is gebouwd in 1757 en zou sinds 1951 ingericht worden als het Napoleon museum. Z’n originele veldbed kun je hier bewonderen. 

Andere bezienswaardigheden: 

• Plancenoit (klein dorpje), Ferme de Mont-St-Jean, Ferme de la Papelotte, Ferme de la Haie-Sainte, Ferme de La Belle Alliance, La ferme du Chantelet, waar Michel Ney overnachtte op de vooravond van de Slag bij Waterloo (op deze site bevindt zich de geklasseerde barokkapel uit 1661), Quatre Bas en Ligny

>> Lees ook m'n ervaring bij Austerlitz (Prace) in het huidige Tsjechië 

Waterloo heeft geen busstation maar wel een treinstation. TEC bus “W” brengt je vanaf het centrum van Waterloo naar het bezoekerscentrum. Daarvandaan kun je gratis een shuttlebus nemen naar Hougomont.

Je kunt in principe met bus 365 naar het hoofdkwartiermuseum van Napoleon maar soms is liften beter, leuker en sneller. 

• Naam : Musee Wellington

Adres        : Chaussee de Bruxelles 147

Prijs          : 5 euro (2010)

Tijd           : 09:30/ 10:00 – 17:00/ 18:30 

Website    :  www.museewellington.be

Inhoud:

Gelegen in het oude hart van Waterloo op een druk kruispunt van de stad. Tegenover is een kerk met een aantal interessante gedenktekens. Het museum toont in 14 afzonderlijke authentiek zalen een aantal persoonlijke bezittingen van Wellington (o.a. zíjn originele cape) en Gordon en voorwerpen die verband houden met de slag bij Waterloo.

Je kunt een kijkje nemen in de kamer van Wellington zelf en z’n adjudant kolonel Gordon. Alle legers die hebben deelgenomen aan de slag komen aan bod.  

• Naam : Memorial 1815, Het Panorama en de Leeuw van Waterloo 

Adres        : Route du Lion

Prijs          : 19 euro (combi-ticket)(2016)

Tijd           : 09:30/ 10:00 – 17:00/ 18:30  

Website    : www.waterloo1815.be

• Naam : Hougomont

Prijs           : 7 euro (2016)

Tijd             : 09:30/ 10:00 – 17:00/ 18:30 

Inhoud:  

Het hoofdgebouw geraakte tijdens de gevechten in 1815 in brand en is verdwenen. Het woonhuis dat nu nog te zien is, was dat van de tuinman. De boerderij is sinds 1938 beschermd als monument. Je kunt een rondje maken langs de oude muren rond de hoeve en er is een klein gedeelte van het park overgebleven. 

• Naam : Dernier Quartier General de Napoleon

Prijs          : 5 euro (2016)

Tijd            : 10:00/ 13:00 – 17:00/ 18:30  

Website    : https://www.dernier-qg-napoleon.be/nl/welkom/