Aboriginals

De Aboriginals van Australië zijn de oorspronkelijke bewoners van het continent. Afkomstig uit Zuidoost-Azië zouden zij zo’n 50.000 jaar geleden met bootjes vanuit daar naar Australië zijn gegaan om zich daar als nomaden te vestigen.

De mannen waren jagers en zorgden voor het eten terwijl de vrouwen bessen en andere plantaardige materialen verzamelden.

De Aboriginals kenden geen pijl en boog, maar gebruikten wel de boemerang en de zogenaamde woomera, een hulpstuk bij het speerwerpen.

Zij hadden blijkbaar voldoende aan vis en schaaldieren om van te leven en gingen niet over tot het cultiveren van gewassen. Toch oefenden ze een niet geringe invloed uit op de hen omringende natuur door op gezette tijden van het jaar bepaalde gebieden van de bush op een beheerste manier te laten afbranden. Hierdoor kregen nieuwe generaties planten de kans te groeien.

Zij leefden in groepjes van een 20 tot 40-tal mensen die elk hun eigen terrein hadden. Je kunt deze stammen ook niet over een kam scheren; deze inmiddels zeer verschillende volkeren verschillen in cultuur, gebruiksvoorwerpen, kunst, muziek en dans.

De verschillende stammen stonden in contact met elkaar via de "corroboree" rituele muzieksessies waarbij liederen, dansen werden uitgewisseld en toegang werd verleend tot elkaars voorouderlijke routes. Ook werden er rituele gevechten gehouden en huwelijken gesloten. De Aboriginals hadden maar weinig contact met de buitenwereld.

Toen de eerste blanke Engelse kolonisten in 1788 op de oostkust arriveerden, werd het continent vermoedelijk bewoond door ongeveer 300.000 Aboriginals. De afgelopen 200 jaar is hun aantal sterk teruggelopen door uitroeiing en door de Europeanen meegebrachte besmettelijke ziektes. Ze zouden nu zo’n 2,5% van de totale bevolking van Australië uitmaken.  

Door de onderwaardering van de Aborigines en een totaal onbegrip voor hun levensstijl, kwam vanaf de jaren 1920 een beweging op gang die Aborigine kinderen van hun ouders weghaalde en hen bij blanke pleeggezinnen onderbracht. Dit werd met name gedaan als bewezen kon worden dat één van de biologische ouders van het kind een niet-Aborigine was.

Familieband

Veel Aborigine kinderen hebben op deze wijze het contact met hun familie verloren. Dit wordt als bijzonder ernstig ervaren, omdat de familieband bij de Aborigines van groot belang is. Anderen beweren anders en zeggen dat dit echter wel een goede zaak was.

Zij zeggen dat hierdoor de rijkdommen van het land van de Aborigine alleen door hen, de oorspronkelijke bewoners, gebruikt wordt op deze manier. De Aborigine kinderen die op deze manier van hun familie werden weggenomen, worden ook wel “de gestolen generaties” genoemd. Het gaat hierbij om duizenden kinderen van Aborigine afkomst. Verder werden de beste stukken land door de blanke kolonisten ingenomen en moesten de Aboriginals genoegen nemen naar de meest onherbergzame en onvruchtbare delen van Australië.

Na de vondst van uranium en bauxiet in deze gebieden in de jaren zestig van de vorige eeuw werden ze zelfs gedwongen om naar nog onvruchtbaarder woonplaatsen te verhuizen. De schadevergoeding die de Aboriginals kregen was een schijntje.

Droomtijd (Tjukurpa):

Dit is de periode voor het bestaan op aarde, maar tegelijkertijd ook het hiernamaals, waar de ongeborenen leven en waar de doden weer naar terugkeren.

De mens deelt de natuur met de planten en dieren. Heilige plaatsen als Ayers Rock zijn nog steeds van groot belang voor de Aboriginals.

Ze zijn delen van het landschap die worden beschouwd als incarnaties van de voorouders uit de droomtijd. De Aboriginals geloofden dat iemands ziel niet tegelijk met het lichaam stierf en dat er ceremoniën nodig waren om er zeker van te zijn dat de ziel het lichaam verliet en ergens anders reïncarneerde in een boom, een rots, een dier of in een ander mens.

Dit was belangrijk om de gewone wereld op zijn cyclische koers te houden. Dit betekende weer dat elke mens het middelpunt vormde van een ingewikkeld net van relaties, dat voor orde zorgde in het heelal en alles wat zich daar afspeelden.

Een gevolg van de gestolen generatie is het in 2006/2007 door de Australische overheid vastgestelde excessieve drankmisbruik onder deze Aborigines in reservaten. Hiermee samenhangend constateerden zij ook dat er bij de Aborigines een duidelijke correlatie bestond tussen alcoholgebruik en incestueuze handelingen.

De overheid verbood daarom in 2007 de verkoop van alcohol aan Aborigines in de reservaten. De laatste decennia is het aantal Aboriginals weer gestegen, maar relatief weinig daarvan leven nog in hun traditionele levenssfeer. Alleen in afgelegen nederzettingen wordt nog hun traditionele taal gesproken. Vele Aborigines wonen nu in de steden van Australië, al woont ook een aanzienlijk deel in de aan hen teruggegeven natuurgebieden.

Het is gezien hun grote verschillen onderling moeilijk één organisatie de belangen van alle Aboriginals te laten behartigen. Toch zijn er sinds de jaren 70 op allerlei terreinen winst geboekt ook al gaat het tergend langzaam.

Politiek en Maatschappij:

Lange tijd werden de Aborigines door de blanke bevolking beschouwd als het toppunt van "achterlijkheid". Tegenwoordig heeft men een minder beperkte kijk op wat de waarde van een cultuur uitmaakt en is er veel meer waardering gekomen voor, bijvoorbeeld, de kunst en de mythologie van deze volkeren.

Ook staat de Australische overheid het toe om, in gebieden waar veel Aborigines leven, naast de witte wet ook de zwarte wet toe te passen.

Dit betekent concreet dat Aborigines daders kunnen worden vervolgd onder hun eigen wetten door middel van de stammenwet. Deze is vaak harder dan de witte wet. Toch is dit belangrijk, omdat de Aborigines hun eigen geloofssysteem hierbij kunnen hanteren. In 1971 werd de eerste Aboriginal-senator gekozen en in 1976 werd South Australia de eerste deelstaat met een Aboriginal als gouverneur.

Aboriginal Affairs

Het speciaal in het leven geroepen ministerie voor "Aboriginal Affairs" probeert o.a. het onderwijs voor de kinderen van de Aboriginals te verbeteren en de traditionele inheemse cultuur meer onder de aandacht te brengen. In sommige gebieden wordt zelfs onderwijs gegeven in inheemse talen. 

Ondanks dit nemen de Aboriginals tegenwoordig nog steeds in de westerse samenleving meestal een marginale positie in. De gezondheid en economische toestand van deze mensen laten nog steeds te wensen over. Hun levensverwachting is dan ook 20 jaar lager dan die van de gemiddelde Australiër. Ook het regeringsbeleid om de achterstelling van de Aboriginals op allerlei gebied (o.a. onderwijs) op te heffen, levert nog niet veel positieve resultaten op.

Op 13 februari 2008 biedt de Australische regering officieel haar excuus aan m.b.t. de “gestolen generatie”. Ondanks dit “gebaar” lopen er talloze rechtszaken m.b.t. de “gestolen kinderen” met wisselend resultaat. 

In 1990 werd de “ATSIC”-commissie in het leven geroepen, die voor de Aboriginals een vorm van zelfbestuur en een betere deelname aan voor hen belangrijke politieke beslissingen mogelijk moet maken. Als Aborigines rechten op het land eenmaal is vastgesteld, mag het land op geen enkele wijze worden veranderd.

Dit is van belang, omdat Australië geacht werd aan niemand toe te behoren bij het in bezit nemen door de Britten. Door deze wet laat men zien dat dat niet het geval was.

In 1992 sprak het Hooggerechtshof uit, dat Australië in 1788 ten onrechte een "terra Nullius" (land van niemand) was genoemd. Wel moeten de Aborigines hun beweerde landrechten steeds bewijzen, wat tot slepende rechtszaken heeft geleid. In 1995 bekrachtigde het Opperste Gerechtshof de in 1993 aangenomen "Native Title Act". Deze wet voorziet in een behoorlijke financiële vergoeding voor land waarop Aborigines aantoonbaar historische aanspraak kunnen maken.

Februari 2013: aparte status:

Australië erkent officieel de Aboriginals als oorspronkelijke bewoners van het continent wat kan betekenen dat zij een aparte status krijgen.

Het Australische parlement nam woensdag een wet aan waarin staat dat zij er al woonden toen de eerste blanke kolonisten 225 jaar geleden voet aan wal zetten.

Daarmee is de weg vrij voor een referendum over deze voorgestelde grondwetswijziging.

Juli 2015: erkenning:

De oorspronkelijke bewoners van Australië moeten meer erkenning krijgen. Het land wil daarom zijn grondwet veranderen. Wat er precies in komt te staan, wordt in de komende tijd uitgewerkt.

Als dat klaar is, komt er een referendum. Het gaat niet alleen om de Aboriginals, maar ook om de “Torres Strait Islanders”, de oorspronkelijke bewoners van de eilanden tussen Australië en Papoea-Nieuw-Guinea.

De gemeenschap kampt nog altijd met torenhoge armoede, werkloosheid en drankmisbruik. Het referendum wordt mogelijk in 2017 gehouden. Dan is het vijftig jaar geleden dat de inheemse Australiërs stemrecht kregen.