BLOG: Oorlogspad - Berlijn

Een wandeling door het ww2 - oorlogsverleden van berlijn

November 2023

Der Reichstag - de politieke (in scene gezette) brand die alles veranderde.

inleiding

Door middel van een wandeling door het huidige Berlijn kun je een wandeltocht maken door het Berlijn van het Interbellum en de daaropvolgende oorlog; de Tweede Wereldoorlog.

Het is een afspiegeling wat zich in de oorlog zou afspelen. Vanaf het moment dat Hitler aan de macht is gekomen in 1933 en deze uitbreid tot hij, als een rat onder de grond z’n einde afwacht in de iconische Fuhrerbunker.

Berlijn zou als hoofdstad fungeren als de regeringszetel met alle belangrijke departementen. In een villa in een buitenwijk van de hoofdstad zou de “endlosung” verwittigd worden terwijl d.m.v. het Holocaustmonument de miljoenen slachtoffers juist herdacht worden.

Een ander herinneringsmonument is het befaamde Kaiser Willhelm Gedachtniskirche, een kerk tot ruïne gebombardeerd tijdens WW2. Tenslotte kun je een bezoek brengen aan het Bendler Block; een gebouwencomplex dat fungeerde als hoofdkwartier van de groep mensen die de aanslag op Hitler orkestreerde en een coup wilde plegen om het land over te nemen en een einde aan de oorlog te maken.

>>> Lees alles over de slag om Berlijn in 1945

hoofdzetel Berlijn

Toen Hitler en z’n NSDAP in 1933 aan de macht kwam namen de verschillende nazi-departementen zitting in Berlijn. Alle toonaangevende partij-onderdelen clusterden zich in het centrum van de stad.

Op dit kruispunt van de macht kun je tegenwoordig het forum genaamd topografie van de terreur bezoeken. Een open stuk terrein waar je op informatiepanels alles kunt lezen over de opkomst van het Derde Rijk en hoe de organisatie te werk ging.

Op nog geen 2 km van bovenstaande vind je de Rijksdag, het gebouw van waaruit Duitsland geregeerd wordt. In 1933 werd er brand gesticht in het hart van de toen nog democratie.

De nazi’s beschuldigden een Nederlandse communist en wisten op die manier verregaande maatregelen te introduceren t.o.v. zogenaamde tegenstanders van het nieuwe Duitsland. Men gaat er tegenwoordig vanuit dat Herman Goring, tweede man van het Derde Rijk, dit zelf bewerkstelligde om meer macht te vergaren.

>>> Lees ook m'n blog over de GREBBEBERG waar zo fel om gevochten is tijdens WW2

De grens tussen Oost en West Berlijn bij "Check Point Charlie"

de teloorgang van het regime

Nadat Hitler’s oorlogsmachine in het begin van de oorlog in heel Europa overwinning op overwinning boekte rees de vraag hoe de situatie met de Joden op te lossen. In het voorjaar van 1941 werd er in een statige villa in een buitenwijk van Berlijn een conferentie gehouden waarin het lot van de Joden en andere ongewensten werd bezegeld. In een niets ontzeggende vergadering verruwden de voorstellen zienderogen in een conclusie die zou uitmonden in de “finale oplossing der Joden”. Je kunt een bezoek brengen aan de villa.

Ingeklemd tussen de Rijksdag en het Tiergarten park ligt het Holocaustmonument. Zo fraai de villa is waar de plannen bedacht zijn, zo koud zijn de kille grijze stenen die rij aan rij opgesteld zijn als herinnering aan de miljoenen doden als gevolg van de vergadering die de “endlosung” zou worden.

Het zeer indrukwekkende Holocaust-monument

de grand finale

Natuurlijk moet je een kijkje nemen bij de Kaiser Wilhelm Gedachtsniskirche, wat een stille herinnering is van de gruwelijke bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Berlijn lag in de nacht van 23 November 1943 zwaar onder vuur waarbij de kerk zo goed als in puin geschoten werd.

Er werd besloten de ruïne niet af te breken maar zo te renoveren met als doel deze te laten fungeren als een zichtbaar beeld van zinloos geweld op weerloze burgers en op niet-militaire doelen.

De Brandenburger Tor - het symbool van Duitsland en vereniging.

Iets ten zuiden ligt het Bendler Block, een gebouw wat wellicht niet direct tot de verbeelding spreekt. Het was hier dat in de zomer van 1944 een nieuwe regering opgezet zou worden nadat Hitler en wat andere kopstukken van het regime tijdens de aanslag in z’n hoofdkwartier in Oost-Pruisen omgekomen zou zijn.

De coup mislukte en op het binnenplein van het complex werd o.a. de aanslagpleger “Claus von Stauffenberg” in de koplampen van een legerauto geëxecuteerd. Je kunt het binnenpleintje oplopen waar een monument staat.

Tenslotte is het aan je stand verplicht een bezoek te brengen daar waar de Fuhrerbunker was gesitueerd. Helaas is de bunker direct na de oorlog tot explosie gebracht en toegedekt. Op deze iconische plek is tegenwoordig een parkeerplaats te vinden naast een bord met wat informatie over wat zich hier heeft afgespeeld in de laatste dagen van de dictator. Deze beroofde zich hier diep onder de grond van het leven waarbij z’n lichaam bovengronds in een greppel werd gegooid en verbrand.

Een week later was het Derde Rijk ten einde en kwam er in Europa een einde aan de Tweede Wereldoorlog.

>>> Lees alles over de geschiedenis van de bouw van de "MUUR" in Berlijn.